Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Αγγελόπουλου
[email protected]
Διαγραφή οφειλής αναμένεται να καρπωθούν δεκάδες χιλιάδες μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, που έχουν δημιουργήσει χρέη προς το ΚΕΑΟ, τα οποία υπερβαίνουν τη δεκαετία, δηλαδή έχουν χρονολογική αφετηρία πριν από το 2012.
Στο τελικό στάδιο βρίσκεται η διάταξη νόμου που πρέπει να ετοιμάσει το υπουργείο Εργασίας, ώστε να προσδιορίσει με ακρίβεια ποια θα είναι τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ που θα παραγράφονται εφεξής σε βάθος δεκαετίας. Η σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) αλλάζει άρδην το σκηνικό που είχε διαμορφωθεί, καθώς έκρινε αντισυνταγματική τη διάταξη του «νόμου Κατρούγκαλου» (ν. 4387/16, άρθρο 95), που έθετε ως όριο τα 20 έτη για την παραγραφή του χρέους.
Εφεξής, σύμφωνα με το Ανώτατο Δικαστήριο, η παραγραφή θα πραγματοποιείται στη δεκαετία, συνεπώς πρέπει να αποσαφηνιστούν οι δικαιούχοι, με βάση τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί, καθώς το συνολικό χρέος προς το ΚΕΑΟ ανέρχεται στα 43,2 δισ. ευρώ. Οι οφειλές πριν από το 2012 μπορεί να φτάνουν έως τα 20 δισ. ευρώ, ποσό αστρονομικό για να διαγραφεί συνολικά, κάτι που φαίνεται να έχει αποκλειστεί ως ενδεχόμενο.
Ακριβής προσδιορισμός
Το πιθανότερο σενάριο θέλει η διάταξη νόμου, που θα αντικαταστήσει την παλαιότερη του «νόμου Κατρούγκαλου», να εισάγεται προς ψήφιση στη Βουλή ακόμα και εντός του καλοκαιριού. Τα ζητήματα που πρέπει να τακτοποιήσει είναι πολλά και σημαντικά. Ίσως το κυριότερο έχει να κάνει με την εύρεση των χρεών που θα τεθούν προς παραγραφή, αλλά και εκείνων που θα μείνουν εκτός διαδικασίας.
Σύμφωνα με ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση, το κρίσιμο μέγεθος είναι εάν έχει γίνει ο ακριβής προσδιορισμός του χρέους ή όχι. Στην πρώτη περίπτωση, το χρέος δεν παραγράφεται και θα πρέπει να εξοφληθεί ή σε διαφορετική περίπτωση να ολοκληρωθεί η διαδικασία αναγκαστικής είσπραξης. Εάν όμως ο προσδιορισμός δεν έχει πραγματοποιηθεί, τότε το χρέος παύει να υφίσταται, άρα παραγράφεται, μετά τη δεκαετία. Σημαντική είναι επίσης και η αποσαφήνιση που αφορά τον χρόνο ασφάλισης, που ακόμα<B> και στο ενδεχόμενο τ</B>ης παραγραφής δεν μπορεί να εξαφανίζεται.
Τα καθοριστικά σημεία
Πιο αναλυτικά, τα σημεία που θα επεξηγούνται στην εν λόγω διάταξη νόμου είναι τα εξής:
– Ποια χρέη παραγράφονται: Στη συντριπτική τους πλειονότητα θα παραγραφούν τα χρέη που προέρχονται από μη μισθωτούς (ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους), δηλαδή ασφαλισμένους του πρώην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ. Τα χρέη που έχουν προκληθεί λόγω μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών από τις επιχειρήσεις έχουν σχεδόν στο σύνολό τους παραγραφεί στη δεκαετία, λόγω υποχρεωτικής διαδικασίας που ισχύει ήδη από το πρώην ΙΚΑ<B>, με ποινικές ευθύνες </B>στους υπαλλήλους που δεν θα την εκκινήσουν.
– Προσδιορισμός χρέους: Πρόκειται για το κρίσιμο ζήτημα ώστε να προχωρήσει η διαδικασία της παραγραφής. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να ξεκαθαριστεί ποια είναι η χρονική έναρξη του προσδιορισμού του χρέους, για να ξεκινήσει η διαδικασία ταυτοποίησης της οφειλής και ενημέρωσης του οφειλόμενου. Αν τίποτα από τα ανωτέρω δεν έχει εκκινήσει, τότε το χρέος παραγράφεται στη δεκαετί<B>α για τους μη μισθ</B>ωτούς, αφού δεν θα φαίνεται στο σύστημα καθόλου.
– Χρόνος ασφάλισης: Σε κάθε περίπτωση, η διάταξη θα πρέπει να ξεκαθαρίζει ότι δεν χάνεται ο ασφαλιστικός χρόνος. Αυτό σημαίνει ότι η συγκεκριμένη οφειλή θα μείνει «ζωντανή» σε ένα άλλο μητρώο, όχι σε αυτό που έχει ενεργοποιηθεί λόγω του ΚΕΑΟ. Εάν ο ασφαλισμένος το επιθυμεί στη λήξη του εργασιακού του βίου, θα μπορεί να αναζητήσει αυτόν τον ασφαλιστικό χρόνο, εάν θέλει να τον αξιοποιήσει για να συνταξιοδοτηθεί.
Τότε, όμως, για να αναγνωριστεί ο συγκεκριμένος χρόνος ασφάλισης, θα πρέπει να εξοφληθεί και με τον σχετικό τόκο από τα πρόστιμα και τις προσαυξήσεις, που είναι 8% ετησίως… Ουσιαστικά, με τη διαδικασία της παραγραφής απλώς ο ασφαλισμένος θα αποφύγει τα όποια αναγκαστικά μέτρα θα μπορούσαν να του επιβληθούν για να εξοφλήσει το χρέος του. Επί της ουσίας, όμως, το χρέος θα παραμένει εκεί, χωρίς να σβήνει και θα αναμένει τον ίδιο τον ασφαλισμένο να το επικαλεστεί, από την πλευρά του χρόνου ασφάλισης. Τότε θα πρέπει να το εξοφλήσει κιόλας.
Ευνοημένοι και μη οφειλέτες
Πηγές του ΕΦΚΑ τόνιζαν στη «Ν» ότι ο κίνδυνος να προκύψουν ασφαλισμένοι ευνοημένοι, αλλά και δυσαρεστημένοι απ’ αυτή την παρέμβαση, είναι υπαρκτός. Πρακτικά, ενδέχεται να υπάρξουν ασφαλισμένοι με χρέος πριν από το 2012, δηλαδή μεγαλύτερο χρονικά της δεκαετίας, που δεν θα μπορούν να κερδίσουν την παραγραφή του. Μπορεί σε αυτή την κατηγορία να βρίσκονται όσοι έχουν ρυθμίσει την οφειλή τους και καταβάλλουν κανονικά τις δόσεις τους.
Εκτός και εάν η διάταξη συμπεριλάβει και αυτούς στην παραγραφή χρέους, κάτι που από ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση θεωρείται δύσκολο να συμβεί. Στον αντίποδα θα υπάρξουν ευνοημένοι της διαδικασίας, που δεν είναι άλλοι από εκείνους για τους οποίους το πρώην Ταμείο τους (π.χ., ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ) δεν κατάφερε να προσδιορίσει εντός δεκαετίας την οφειλή τους.
