Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Με νέο “δίχτυ ασφαλείας” προς τον Ευρωπαϊκό Νότο σκοπεύει να αρχίσει το γύρο των επιτοκιακών της αυξήσεων η ΕΚΤ, δεσμευόμενη να στηρίξει τις αγορές χρέους των πιο ευάλωτων χωρών της Ευρωζώνης σε περίπτωση που “χτυπηθούν” από αλλεπάλλλες ρευστοποιήσεις.
Η δέσμευση αυτή κρίθηκε αναγκαία εν όψει της συνεδρίασης της Πέμπτης, οπότε η ΕΚΤ θα αναγγείλει και επισήμως το τέλος του προγράμματος αγοράς ομολόγων, εν μέσω έντονων ανησυχιών για απότομη αύξηση του κόστους δανεισμού στις πλέον ευάλωτες χώρες. Για το λόγο αυτό, κάποιοι αξιωματούχοι ζητούν επιμόνως από την πρόεδρο Κριστίν Λαγκάρντ να χρησιμοποιήσει πολύ αυστηρή λεκτική προκειμένου να στείλει σαφές μήνυμα ότι δεν θα επιτραπούν οι έντονες διαφοροποιήσεις μεταξύ των αγορών κρατικών ομολόγων.
Η πλειοψηφία των 25 μελών του δ.σ. της ΕΚΤ αναμένεται να στηρίξει πρόταση για τη δημιουργία νέου προγράμματος αγοράς ομολόγων εάν αυτό κριθεί αναγκαίο έτσι ώστε να αντισταθμιστεί το υψηλό κόστος δανεισμού για χώρες μέλη, όπως Ιταλία και Ελλάδα, σύμφωνα με τους FT, επικαλούμενοι αξιωματούχους που ενέχονται στις συζητήσεις. Ακόμη και στην περίπτωση που δεν συμφωνηθεί ένα νέο πρόγραμμα, η ΕΚΤ έχει ήδη στη διάθεση της ένα επιπλέον ποσό της τάξης των 200 δισ. ευρώ το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει για αγορές κρατικών ομολόγων στο πλαίσιο του υφισταμένου της προγράμματος. Τα 200 δισ.ευρώ θα προέλθουν από τις επανεπενδύσεις ενεργητικού που λήγουν μετά από ένα χρόνο.
Η είδηση αυτή έδωσε προσωρινά ανάσα στις αγορές κρατικών ομολόγων, ειδικά της ευρωπεριφέρειας, με τις αποδόσεις τους να αποκλιμακώνονται στη διάρκεια της χθεσινής συνεδρίασης. Δεν αποδείχθηκε ωστόσο αρκετή για να απομακρύνει τις ανησυχίες, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις να κάνουν ανοδικό γύρισμα στο τέλος της συνεδρίασης και μάλιστα δυναμικό, με το spread των ιταλικών 10ετών έναντι των γερμανικών να ξεφεύγει πάνω από τις 200 μονάδες βάσης, όταν στις αρχές του έτους κυμαινόταν κάτω από τις 140 μονάδες βάσης. Αντίστοιχα, η απόδοση του ελληνικού 10ετούς έκανε άλμα στο 3,84%.
Η Λαγκάρντ έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι δεν θα επιτρέψει σημαντική απόκλιση όσον αφορά στις χρηματοοικονομικές συνθήκες στην Ευρωζώνη και γι΄αυτό είναι έτοιμη να κάνει ό,τι χρειαστεί για να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Αξιωματούχοι επίσης από την ευρωπεριφέρεια πιέζουν εδώ και καιρό την ΕΚΤ να δεσμευθερί σε απεριόριστες αγορές ομολόγων εάν κριθεί αναγκαίο για να συγκρατήσει το κόστος δανεισμού τους, την ώρα ωστόσο που οι κεντρικοί τραπεζίτες από τις χώρες του “πυρήνα” ζητούν να γίνει αυτό υπό όρους. Το Δεκέμβριο του 2021, το δ.σ. αποφάσισε ότι η επιπλέον ευελιξία στις επανεπενδύσεις ομολόγων που λήγουν θα ήταν αρκετή. Τώρα όμως που αποδόσεις και spreads συνεχίζουν την ανιούσα, η συζήτηση γίνεται άκρως επιτακτική.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η συνεδρίαση της Πέμπτης που θα γίνει στο Άμστερνταμ προδιαγράφεται ιδιαίτερα επεισοδιακή, καθώς θα υπάρξουν διαφωνίες ως προς τον χρόνο αγοράς περισσότερων ομολόγων. Ορισμένοι μάλιστα δεν θα διστάσουν να ζητήσουν να σταματήσουν οι αγορές την Πέμπτη, αρκετές εβδομάδες νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα, παρότι μόνο μία μικρή μειοψηφία θα μπορούσε να υποστηρίξει μία τέτοια ιδέα. Από το 2014, η ΕΚΤ έχει αγοράσει ομόλογα αξίας άνω των 4,9 τρισ.ευρώ, ποσό αντίστοιχο με το ένα-τρίτο του ΑΕΠ της Ευρωζώνης.
Ίσως η συνεδρίαση αυτή να είναι η στιγμή του “ό,τι χρειαστεί” της Λαγκάρντ, κάτι ανάλογο με το “ό,τι χρειαστεί” του πρώην διοικητή Μάριο Ντράγκι, αναφέρει ο επικεφαλής οικονομολόγος της LBBW, Μόριτζ Κρέμερ. Οικονομολόγοι και αγορές έχουν ήδη προεξοφλήσει μία αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση του Ιουλίου, όμως η Λαγκάρντ θα δεχθεί πιέσεις για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, σύμφωνα με το Reuters, το οποίο βλέπει τώρα το “ουδέτερο” σημείο μεταξύ 1% και 2%, που σημαίνει ότι η ΕΚΤ μπορεί να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια και το 2023. Ωστόσο, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, είναι επιφυλακτικός, λέγοντας ότι η όποια αύξηση πέραν του Σεπτεμβρίου θα εξαρτηθεί από την πορεία του πληθωρισμού και τον αντίκτυπο από την πόλεμο στην Ουκρανία.Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η δέσμευση της ΕΚΤ να αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια από τον επόμενο μήνα ανοίγει την πόρτα στα αντισταθμιστικά ταμεία να ποντάρουν σε άνοδο του ευρώ. Ήδη, τα στοιχήματα έχουν αρχίσει.
