Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Ενός κακού -της εκτόξευσης του πληθωρισμού στο 10,7% τον Μάιο, κάτι που σημαίνει άνοδος ακόμη και κοντά στο 12% για τον δείκτη τιμών καταναλωτή- μύρια έπονται.
Ο κίνδυνος να προκληθεί ένα δευτερογενές κύμα ανατιμήσεων είναι πλέον υπαρκτός. Οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα συνεχίζονται, η διυλιστηριακή τιμή της αμόλυβδης δοκιμάζει καθημερινά νέα υψηλά επίπεδα τιμών, ενώ ορατό είναι το ενδεχόμενο να ξεκινήσει και γύρος διεκδικήσεων από τους ιδιοκτήτες ακινήτων προκειμένου να γίνουν αυξήσεις στα ενοίκια.
Στο συνολικό «κάδρο» μπαίνουν πλέον και οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα, καθώς μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού από χθες αναμένεται να εγείρουν αξιώσεις για αυξήσεις και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι που βλέπουν το κύμα ακρίβειας να κρατάει σε χρόνο και να ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα. Ήδη εκτιμάται ότι η πρόβλεψη για μέσο πληθωρισμό της τάξεως του 5%-6% μέχρι το τέλος του χρόνου θα διαψευστεί. Και αυτό διότι το πρώτο εξάμηνο θα κλείσει με πολύ υψηλότερα επίπεδα μεταβολής τιμών, ενώ για το δεύτερο εξάμηνο η αποκλιμάκωση θα προέλθει -τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα δεδομένα- όχι γιατί υπάρχουν ενδείξεις υποχώρησης των τιμών, αλλά γιατί η σύγκριση των φετινών τιμών θα αρχίσει να γίνεται με τις αντίστοιχες περσινές που άρχισαν να εκτινάσσονται από τον Ιούλιο και μετά, ειδικά στο μέτωπο των καυσίμων.
Αυξήσεις αποδοχών
Μαζικά αιτήματα για αυξήσεις αποδοχών στον ιδιωτικό τομέα αναμένεται να προκαλέσει η πληθωριστική έκρηξη, καθώς οι εκτιμήσεις περί «προσωρινού φαινομένου» διαψεύδονται την ώρα που το διαθέσιμο εισόδημα κινδυνεύει να πληγεί ακόμη περισσότερο από τον επόμενο μήνα εξαιτίας της επικείμενης αύξησης των επιτοκίων.
Οι φόβοι του οικονομικού επιτελείου περί γενίκευσης των λεγόμενων «πληθωριστικών προσδοκιών» φαίνεται να επιβεβαιώνονται. Τουλάχιστον ο μισός πληθωρισμός του Μαΐου (έκλεισε ως γνωστό στο 10,7% σε επίπεδο εναρμονισμένου δείκτη) οφείλεται σε ανατιμήσεις προϊόντων και αγαθών ξένων προς τα ενεργειακά προϊόντα. Αυτό δείχνει ότι ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις αλλάζουν τιμοκαταλόγους για να καλύψουν τα αυξημένα κόστη που προκύπτουν από τις ανατιμήσεις σε ηλεκτρική ενέργεια, καύσιμα και από χθες και στο μισθολογικό κόστος, καθώς ενεργοποιήθηκε ο νέος κατώτατος μισθός. Ενώ λοιπόν οι επαγγελματίες φαίνεται να αναζητούν ο ένας μετά τον άλλο τη λύση του προβλήματος στις ανατιμήσεις των προϊόντων ή των υπηρεσιών που παρέχουν, οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που αναμένεται να μπουν με τη σειρά τους στο παιχνίδι των διεκδικήσεων, καθώς το μόνο αντιστάθμισμα που λαμβάνουν μέχρι στιγμής προέρχεται από τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης ή την αύξηση του κατώτατου μισθού. Ο αριθμός των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (σ.σ. οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι αποτελούν κοινωνικές ομάδες που έχουν διαφορετικό καθεστώς, καθώς η όποια αύξηση στις αποδοχές τους συνδέεται με την άρση περιορισμών των μνημονιακών νόμων) που δεν έχουν δει καμία αύξηση στις αποδοχές τους ξεπερνά το 1,5 εκατομμύριο. Είναι προφανές ότι στις όποιες διαπραγματεύσεις ανοίξουν εξαιτίας λήξεων σε κλαδικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις, το θέμα των αυξήσεων ή άλλων αντισταθμιστικών μέτρων κατά της ακρίβειας θα τεθεί μετ’ επιτάσεως. Το ερώτημα όμως είναι αν η ικανοποίηση των διεκδικήσεων των εργαζομένων -εύλογες, καθώς πλέον η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος πλησιάζει σε διψήφια ποσοστά- μπορεί να προκαλέσει νέο κύκλο ανατιμήσεων και συνέχιση του πληθωριστικού σπιράλ.
Το σύνολο της αγοράς
Στο οικονομικό επιτελείο επικρατεί πλέον έντονη ανησυχία ότι ο μέσος πληθωρισμός για το 2022 θα ξεπεράσει κατά πολύ το 7% με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί πολύ πάνω από τον αναθεωρημένο στόχο του 5%-6% που έχει ενσωματωθεί στο πρόγραμμα σταθερότητας. Το κύμα ανατιμήσεων διαχέεται πλέον στο σύνολο της αγοράς, ενώ δεν διαφαίνεται τάση αποκλιμάκωσης σε κανέναν από τους βασικούς επιμέρους δείκτες του πληθωρισμού. Το αντίθετο. Η διυλιστηριακή τιμή της βενζίνης έσπασε χθες και το φράγμα των 2,21 ευρώ ανά λίτρο, οπότε η πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου θα κυλήσει με τις υψηλότερες τιμές λιανικής όλων των εποχών. Ακόμη και η αποκλιμάκωση των δύο τελευταίων ημερών είναι αβέβαιο πότε θα περάσει στη λιανική, καθώς μεσολαβούν αρκετές ημέρες πλέον μέχρι να γίνουν οι παραγγελίες με τις όποιες χαμηλότερες τιμές. Από την άλλη, υπάρχουν πολλές ακόμη πηγές περαιτέρω αναζωπύρωσης των πληθωριστικών πιέσεων.
1. Στα τρόφιμα το πρόβλημα γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο καθώς οι ανατιμήσεις στους καταλόγους χονδρικής συνεχίζονται ακόμη και τώρα. Επίσης, εκτιμάται ότι όσο συνεχίζονται οι πληθωριστικές πιέσεις θα εξαντλούνται και τα περιθώρια απορρόφησης των αυξήσεων (ή μέρους αυτών) από όσους έδειξαν μέχρι τώρα αυτοσυγκράτηση.
2. Φόβοι αυξήσεων εγείρονται και από το μέτωπο των ενοικίων. Μέχρι τώρα η Ελληνική Στατιστική Αρχή δεν έχει καταγράψει σημαντικό κύμα αυξήσεων στα ενοίκια, ενώ ήδη έχει νομοθετηθεί το πλαφόν των αυξήσεων στις επαγγελματικές μισθώσεις. Ωστόσο είναι θέμα χρόνου και οι ιδιοκτήτες να αρχίσουν να εγείρουν αξιώσεις σε περιπτώσεις ανανεώσεων συμβάσεων.
3. Αν υπάρξει κύκλος αυξήσεων στους μισθούς, μπορεί κι αυτό να αποτελέσει επιχείρημα των επιχειρήσεων για νέο κύκλο ανατιμήσεων.
