Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Υποχωρούν σήμερα οι τιμές του πετρελαίου μετά την αναφορά ότι η Σαουδική Αραβία είναι έτοιμη να αυξήσει την παραγωγή αν οι εξαγωγές της Ρωσίας μειωθούν σημαντικά μετά το μερικό εμπάργκο που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ασία, οι τιμές του μαύρου χρυσού μειώθηκαν για το Brent κατά 1,68% στα 114,34 δολάρια το βαρέλι και για το αμερικανικό αργό κατά 1,87% στα 113,10 δολάρια το βαρέλι.
Οι Financial Times ανέφεραν ότι η Σαουδική Αραβία, ο de facto ηγέτης του ΟΠΕΚ, δεν αποκλείεται να αυξήσει την παραγωγή αν δει πραγματικές ελλείψεις στις αγορές πετρελαίου. Μέχρι στιγμής, η Σαουδική Αραβία έχει αγνοήσει πάντως την πίεση από την Ουάσιγκτον να επιταχύνει τις αυξήσεις της παραγωγής καθώς οι τιμές του πετρελαίου εκτινάχθηκαν στα ύψη μετά και την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Αλλά αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει καθώς οι οικονομίες παγκοσμίως ανοίγουν ξανά εν μέσω της μεταπανδημικής ανάκαμψης, αυξάνοντας τη ζήτηση για αργό. Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αναμένεται μάλιστα να επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία εντός του μηνός, στο πλαίσιο περιοδείας του με αφορμή τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη στα τέλη Ιουνίου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι τιμές της βενζίνης διαμορφώνονται σε επίπεδα ρεκόρ (4,671 δολάρια ανά γαλόνι κατά μέσο όρο), τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό. Η οργή των καταναλωτών θα μπορούσε να μεταφραστεί στην κάλπη στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου, προκαλώντας την απώλεια της εύθραυστης δημοκρατικής πλειοψηφίας των Δημοκρατικών στο Κογκρέσο.
Στο μεταξύ, η αγορά αναδιοργανώνεται, ιδίως προς όφελος των Ηνωμένων Πολιτειών. «Ένα μεγάλο μέρος των στρατηγικών αποθεμάτων πετρελαίου των Ηνωμένων Πολιτειών έχει ήδη πάει στην Ευρώπη », αναφέρει η ναυτιλιακή εταιρεία American Shipper. Έτσι, τον Μάιο οι ευρωπαϊκές εισαγωγές πετρελαίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν σε 1,27 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. «Πρόκειται για το 40% των βαρελιών που εισάγονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και παραδόθηκαν στην Ολλανδία, την Ισπανία και την Ιταλία. Αυτό έγινε εις βάρος των παραδόσεων σε Ινδία, Καναδά και Νότια Κορέα», διευκρινίζει η American Shipper.
Σύνοδος ΟΠΕΚ +
Σήμερα πραγματοποιείται μέσω τηλεδιάσκεψης η τακτική μηνιαία συνεδρίαση των 23 μελών του ΟΠΕΚ+, μια συνεδρίαση που αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά την επιβολή από την Ευρωπαϊκή Ένωση του εμπάργκο στα δύο τρίτα των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου και διυλισμένων προϊόντων, το οποίο θα αυξηθεί στο 90% μέχρι το τέλος του το έτος.
Οι ανησυχίες για άμεσες ελλείψεις προμηθειών έχουν αυξηθεί μετά την υιοθέτηση του έκτου πακέτου των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Μόσχας, το οποίο περιλαμβάνει την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου, δια της θαλάσσης. Η ΕΕ έχει επίσης προχωρήσει σε συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο για την απαγόρευση της ασφάλισης των πλοίων που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, μια κίνηση που σύμφωνα με αναλυτές είναι πιθανό να περιορίσει σοβαρά την ικανότητα της Μόσχας να ανακατευθύνει το πετρέλαιο σε άλλες περιοχές.
Η επίσκεψη Λαβρόφ
Η αυξανόμενη απόσυρση μέρους του ρωσικού πετρελαίου από τη διεθνή αγορά, φορτώνει ήδη τις χώρες μέλη του ΟΠΕΚ+ με πολλές δύσκολες εξισώσεις. Το βασικό ερώτημα είναι πώς θα αντισταθμιστεί η απόσυρση της ρωσικής προσφοράς στο πλαίσιο της συμφωνίας εταιρικής σχέσης που υποχρεώνει τις χώρες μέλη σε ποσοστώσεις παραγωγής; Ποιο θα είναι το καθεστώς της Ρωσίας, ενός εκ των δύο πιο σημαντικών με τη Σαουδική Αραβία μελών του ΟΠΕΚ+, εάν δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της όσον αφορά την παραγωγή;
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, επισκέφθηκε χθες πολλές χώρες του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, για να διασφαλίσει τη συνοχή της εταιρικής σχέσης. Στο Ριάντ και συναντήθηκε με τον Ναγιέφ μπιν Φάλαχ αλ Χάζραφ, Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC), στο οποίο μετέχουν οι έξι μοναρχίες του Περσικού Κόλπου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η δυσκολία εξεύρεσης νέων πελατών θα αναγκάσει τη Ρωσία να μειώσει τις εξορύξεις πετρελαίου και η τάση αυτή έχει ήδη ξεκινήσει. Τον Μάρτιο, η ρωσική προσφορά ήταν 10 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα και τον Απρίλιο μειώθηκε στα 9,1 εκατομμύρια, λίγο κάτω από το 10%. Πριν από το ευρωπαϊκό εμπάργκο, η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) είχε προβλέψει ακόμη και μείωση κατά 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, τον Ιούνιο-ένα επίπεδο που αποκλίνει από την επίσημη ποσόστωση που ορίστηκε στα 10,44 εκατομμύρια βαρέλια τον Απρίλιο.
Αυτή η αυξανόμενη αδυναμία εκπλήρωσης των στόχων της Ρωσίας, θέτει υπό αμφισβήτηση ολόκληρη την αρχιτεκτονική της εταιρικής σχέσης στον ΟΠΕΚ+. Για τα μέλη του ΟΠΕΚ που υπόκεινται σε ποσοστώσεις (εξαιρούνται το Ιράν, η Βενεζουέλα και η Λιβύη), η παραγωγή ανήλθε σε 24,47 εκατομμύρια βαρέλια τη ημέρα τον Απρίλιο για ποσόστωση 25,32 εκατομμύρια. Αυτό ισχύει και για τις χώρες εκτός ΟΠΕΚ, των οποίων η ημερήσια προσφορά ανήλθε σε 14,45 εκατομμύρια βαρέλια ,για ποσόστωση 16,38 εκατομμύρια.
Αύξηση κατά 430.000 βαρέλια
Οι εταίροι του ΟΠΕΚ+ αναμένεται να εγκρίνουν περαιτέρω αύξηση της προσφοράς κατά 430.000 βαρέλια την ημέρα ,στο πλαίσιο της στρατηγικής τους για επιστροφή της παραγωγής στα προ της πανδημίας επίπεδα. «Θα μπορούσαν όμως να θίξουν και την περίπτωση της Ρωσίας, όπως αποκάλυψαν ορισμένοι εκπρόσωποι των χωρών-μελών του καρτέλ», όπως γράφει η Wall Street Journal (WSJ). «Όλοι συμφωνούμε ότι η Ρωσία είναι τεχνικά εκτός αποτελεσματικής συμμετοχής στη Διακήρυξη Συνεργασίας, που διέπει τη συνεργασία του OPEC+», δήλωσε στην WSJ εκπρόσωπος από χώρα μέλος του ΟΠΕΚ.
«Ο ΟΠΕΚ όχι μόνο αργεί πολύ να αυξήσει τα επίπεδα παραγωγής, αλλά παράγει επίσης μικρότερη ποσότητα από την ποσόστωσή του. Είναι μια πολιτική επιλογή που δεν θα αλλάξει”, κρίνει ο Νίτες Σαζ, ειδικός στις αγορές εμπορευμάτων στη WisdomTree. Και αυτό γιατί λίγες χώρες μπορούν να αυξήσουν γρήγορα την παραγωγή τους. Σύμφωνα με την ΙΕΑ, ο ΟΠΕΚ έχει υπολειπόμενη δυναμικότητα 5,7 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, κυρίως από τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράν (υπό την προϋπόθεση ότι θα αρθούν οι κυρώσεις, κάτι που εξαρτάται από μια πυρηνική συμφωνία) και, σε μικρότερο βαθμό, από το Ιράκ. «Η υποεπένδυση σε πολλές βιομηχανίες εξόρυξης πρώτων υλών είναι πιθανό να περιορίσει τη διαθεσιμότητα της προσφοράς», λέει ο Νίτες Σαζ.
Στην πραγματικότητα, η συνεργασία του ΟΠΕΚ+ λειτουργεί σαν καρτέλ. Επιτρέπει στα μέλη του να ασκούν μεγαλύτερη επιρροή στην αγορά πετρελαίου, διαθέτοντας ελαφρώς λιγότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας προσφοράς και διασφαλίζοντας ένα επίπεδο τιμών που επιτρέπει σε όλες αυτές τις χώρες να ολοκληρώσουν τους προϋπολογισμούς τους από τα έσοδα από υδρογονάνθρακες Για τις χώρες του ΟΠΕΚ, ειδικά εκείνες του Περσικού Κόλπου, ο τερματισμός της εταιρικής σχέσης ενέχει επίσης έναν κίνδυνο. «Ο κίνδυνος να αφήσουμε τη Ρωσία χωρίς ποσόστωση είναι ότι όταν θα πρέπει να μειώσουμε την παραγωγή στο μέλλον, η Ρωσία θα αντισταθεί», δήλωσε εκπρόσωπος από μια χώρα του Κόλπου, σύμφωνα με την WSJ.
