Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Επιδότηση έως και 500 χιλ. ευρώ για να αναδιαρθρώσουν τις δενδρώδεις καλλιέργειές τους μπορούν να λάβουν οι ΜμΕ που δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή τομέα.
Ο νέος κύκλος ενισχύσεων στον αγροτικό τομέα θα καταβληθεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Αναδιάρθρωση των Καλλιεργειών», συνολικού προϋπολογισμού 166,7 εκατ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η υποβολή των αιτήσεων θα γίνεται από τις 28 Ιουλίου έως και τις 15 Νοεμβρίου 2022. Η διάρκεια υλοποίησης των σχεδίων ορίζεται σε 18 μήνες με δυνατότητα παράτασης, που θα χορηγείται είτε για λόγους ανωτέρας βίας είτε κατόπιν ειδικής αιτιολόγησης.
Η καταληκτική ημερομηνία υλοποίησης – ολοκλήρωσης της επένδυσης δεν μπορεί να ξεπερνά την 31η Μαΐου 2025.
Στόχος της δράσης είναι η βελτίωση των συνολικών επιδόσεων και της βιωσιμότητας της γεωργικής εκμετάλλευσης, ιδίως μέσω της μείωσης του κόστους παραγωγής ή της βελτίωσης και αναδιάταξης της παραγωγής, η βελτίωση της παραγωγικότητας των δενδρωδών καλλιεργειών στον πρωτογενή τομέα και η βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα αξίας. Μέσω αυτών των παρεμβάσεων εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών προϊόντων στις αγορές με τη χρήση νέων ποικιλιών και η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων.
Επισημαίνεται ότι το κάθε επενδυτικό σχέδιο θα αποδεικνύει ότι εκπληρώνει τουλάχιστον έναν από τους στόχους αυτούς.
Οι επιλέξιμες δαπάνες
Στο πλαίσιο του προγράμματος ενισχύονται επενδύσεις για αναδιάρθρωση δενδρωδών καλλιεργειών και σχετικών άυλων δαπανών. Οι επενδύσεις έχουν εύλογο κόστος υλοποίησης και πρέπει να τεκμηριώνονται εγγράφως με σαφή, συγκεκριμένο και επικαιροποιημένο τρόπο στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη.
Ειδικότερα παρέχονται:
1. Ενισχύσεις για επενδύσεις σε ενσώματα ή σε άυλα στοιχεία ενεργητικού σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συνδέονται με πρωτογενή γεωργική παραγωγή (Καν. 702/2014, άρθρο 14 του τμήματος 1).
α) Αναδιάρθρωση πολυετών/δενδρωδών καλλιεργειών και συγκεκριμένα:
αα) Εκρίζωση υφιστάμενης φυτείας.
ββ) Προμήθεια και εγκατάσταση νέων δενδρυλλίων.
γγ) Προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος στήριξης (γραμμική φύτευση – παλμέτα).
2. Οι νέες, επιλέξιμες ποικιλίες θα πρέπει:
α) Να είναι ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή.
β) Να είναι ανθεκτικές σε εχθρούς και ασθένειες που έχουν καταγραφεί και επηρεάζουν την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων.
γ) Τα παραγόμενα αγαθά και προϊόντα να έχουν εξαγώγιμο εμπορικό προσανατολισμό.
δ) Δεν είναι επιλέξιμες οι οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου και η ελαιοκαλλιέργεια.
3. Οι αιτήσεις ενίσχυσης για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών θα πρέπει να λάβουν υπόψη μελέτη από πανεπιστημιακό φορέα που θα δημοσιευτεί έως την ημερομηνία έναρξης υποβολής των αιτήσεων στο πλαίσιο του προγράμματος.
Στη μελέτη θα περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
α) Οι ποικιλίες των υφιστάμενων πολυετών φυτειών οι οποίες χαρακτηρίζονται από έναν από τους παρακάτω παράγοντες και προτείνονται για εκρίζωση στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης:
αα) Είναι ευπαθείς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
ββ) Τα προϊόντα τους έχουν χαμηλή εμπορική αξία και εμφανίζουν συγκριτικά μειονεκτήματα έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού.
γγ) Είναι ευπαθείς σε ασθένειες και εχθρούς με υψηλό βαθμό απωλειών κατ’ έτος.
β) Οι ποικιλίες νέων πολυετών φυτειών οι οποίες εμφανίζουν χαρακτηριστικά που τις καθιστούν ανταγωνιστικές σε κάθε έναν από τους παρακάτω παράγοντες και προτείνονται για νέα εγκατάσταση στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης:
αα) Είναι ανθεκτικές στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
ββ) Τα προϊόντα τους έχουν υψηλή εμπορική αξία και εμφανίζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού.
γγ) Είναι ανθεκτικές σε ασθένειες και εχθρούς με χαμηλό βαθμό απωλειών κατ’ έτος.
γ) Ο προσδιορισμός του κόστους εγκατάστασης ανά στρέμμα, στο οποίο θα συμπεριλαμβάνεται το κόστος εκρίζωσης, το κόστος προμήθειας και εγκατάστασης νέων δενδρυλλίων και το κόστος προμήθειας και εγκατάστασης υποδομής για γραμμική φύτευση (παλμέτα). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επένδυση είναι απαραίτητο να είναι σύμφωνη με την ενωσιακή νομοθεσία και με την εθνική νομοθεσία για την περιβαλλοντική προστασία. Όταν για μια επένδυση απαιτείται εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σύμφωνα με την οδηγία 2011/92/Ε.Ε., η ενίσχυση υπόκειται στην προϋπόθεση ότι η εν λόγω εκτίμηση έχει εκτελεστεί και ότι η άδεια κατασκευής έχει χορηγηθεί για το συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο πριν από την ημερομηνία χορήγησης της μεμονωμένης ενίσχυσης.
Οι δυνητικοί δικαιούχοι
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Αναδιάρθρωση Καλλιεργειών» δικαιούχοι δύνανται να κριθούν νομικά πρόσωπα που ανήκουν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εγγεγραμμένα στα αντίστοιχα υποχρεωτικά μητρώα, που τηρούν απλογραφικά ή και διπλογραφικά βιβλία και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ενίσχυσης πληρούν μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Είναι ομάδες παραγωγών, οργανώσεις παραγωγών, ενώσεις οργανώσεων παραγωγών, αγροτικοί συνεταιρισμοί, αγροτικές εταιρικές συμπράξεις και ανώνυμες εταιρείες των οποίων η πλειοψηφία των μετοχών ανήκει σε συνεταιρισμούς του ν. 4673/2020
«Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και άλλες διατάξεις», εγγεγραμμένες στα αντίστοιχα υποχρεωτικά μητρώα.
β) Δικαιούχοι μπορούν να κριθούν και υπό σύσταση νομικά πρόσωπα της προηγούμενης παραγράφου, που ολοκληρώνουν τις διαδικασίες σύστασης το αργότερο μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης. Διευκρινίζεται ότι δεν μπορούν να κριθούν δικαιούχοι πρόσωπα που λειτουργούν υπό τη μορφή της κοινωνίας, της εταιρείας αστικού δικαίου και της κοινοπραξίας, φυσικά πρόσωπα και ατομικές επιχειρήσεις.
Τα κριτήρια υπαγωγής
Για την υπαγωγή μιας επιχείρησης στο πρόγραμμα θα πρέπει να κατατεθεί ένα επενδυτικό σχέδιο που να πληροί τις προδιαγραφές και τα κριτήρια που τίθενται σε αυτό. Τα βασικά κριτήρια επιλεξιμότητας είναι τα εξής:
ΚΡΙΤΉΡΙΟ 1 – Ωριμότητα Σχεδίου: Η ωριμότητα του σχεδίου αφορά την κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής και τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά του Παραρτήματος Ι, παρ. 6 της αναλυτικής πρόσκλησης (κριτήριο 1).
ΚΡΙΤΉΡΙΟ 2 – Νόμιμη σύσταση δικαιούχου: Η νόμιμη σύσταση του δικαιούχου τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά του Παραρτήματος ΙΙΙ, παρ. 7, κριτήριο 2.
ΚΡΙΤΉΡΙΟ 3 – Βιωσιμότητα
της επένδυσης: Για τον προσδιορισμό της βιωσιμότητας της επένδυσης, τα αποδεκτά όρια των επιλεγμένων αριθμοδεικτών επίδοσης στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη είναι:
α) Γενική ρευστότητα του φορέα πριν από την επένδυση (κυκλοφορούν ενεργητικό/βραχυχρόνιες υποχρεώσεις) > 1.
β) Καθαρό περιθώριο κέρδους του φορέα μετά την επένδυση (καθαρό κέρδος/συνολικός τζίρος) > 1%.
γ) Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (IRR) του φορέα μετά την επένδυση για περίοδο 10 ετών > 10. δ) Ικανότητα αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων (ΙΑΤ) του φορέα μετά την επένδυση < 2.
Κριτήριο 4 – Επιλεξιμότητα επένδυσης:
α) Τα επιλέξιμα αγροτεμάχια, οι ποικιλίες και τα είδη των φυτών ορίζονται από μελέτη πανεπιστημιακού φορέα.
β) Οι προϋποθέσεις επιλογής των πολυετών φυτών ορίζονται από μελέτη πανεπιστημιακού φορέα.
Η διαδικασία αξιολόγησης
Η αξιολόγηση των αιτήσεων ενίσχυσης γίνεται με ευθύνη του φορέα υλοποίησης και με την υποστήριξη των οργάνων αξιολόγησης της επόμενης παραγράφου, είναι άμεση και ολοκληρώνεται με την έκδοση των εγκριτικών αποφάσεων ενίσχυσης. Άμεση είναι η αξιολόγηση σύμφωνα με την οποία οι αιτήσεις ενίσχυσης αξιολογούνται αυτοτελώς και εγκρίνονται με βάση τη χρονική σειρά υποβολής τους, όπως αυτή πιστοποιείται από τον αριθμό πρωτοκόλλου που εκδίδεται από το πληροφοριακό σύστημα υποβολής των αιτήσεων και μέχρι εξαντλήσεως των πιστώσεων.
Η διαδικασία αξιολόγησης περιλαμβάνει:
α) τον έλεγχο πληρότητας των αιτήσεων ενίσχυσης,
β) την προσκόμιση τυχόν απαιτούμενων πρόσθετων εγγράφων,
γ) την αξιολόγηση των αιτήσεων ενίσχυσης και την προσκόμιση τυχόν απαιτούμενων δικαιολογητικών ένταξης,
δ) την έκδοση των σχετικών εγκριτικών αποφάσεων και
ε) την αποδοχή των εγκριτικών αποφάσεων από τους δικαιούχους.
Η αξιολόγηση των αιτήσεων ενίσχυσης ξεκινάει αμέσως μετά την οριστικοποίηση των πρώτων αιτήσεων ενίσχυσης. Η αξιολόγηση διενεργείται από αξιολογητές και γνωμοδοτική επιτροπή.
Όροι και προϋποθέσεις
Η χορήγηση της δημόσιας ενίσχυσης γίνεται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, αλλά και υπό την ανάληψη μακροχρόνιων υποχρεώσεων από τους δικαιούχους. Μεταξύ άλλων, οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν οι δικαιούχοι είναι οι εξής:
1. Να υλοποιήσουν την επένδυση σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην εγκριτική απόφαση ενίσχυσης, όπως ισχύει κάθε φορά.
2. Το αργότερο εντός έξι μηνών από την ημερομηνία της ατομικής εγκριτικής απόφασης ενίσχυσης οι δικαιούχοι προβαίνουν σε έναρξη εργασιών και υποβάλλουν στον φορέα υλοποίησης αίτηση καταβολής της ενίσχυσης ή έχουν αιτηθεί και λάβει σχετική παράταση, η οποία δεν μπορεί να ξεπερνά τους έξι μήνες εκτός των περιπτώσεων ανωτέρας βίας οι οποίες εξετάζονται κατά περίπτωση. Σε αντίθετη περίπτωση οφείλουν να παραιτηθούν από την υλοποίηση της επένδυσης, διαφορετικά η εγκριτική απόφαση ανακαλείται.
3. Να τηρούν το χρηματοδοτικό σχήμα της επένδυσης, όπως αυτό προσδιορίζεται στην ατομική εγκριτική απόφαση ενίσχυσης. Σε περίπτωση μεταβολής του, απαιτείται υποβολή από τον δικαιούχο αιτήματος τροποποίησης πριν από την έκδοση της βεβαίωσης ολοκλήρωσης.
4. Η επένδυση διατηρείται στην περιοχή όπου χορηγείται η ενίσχυση για τουλάχιστον πέντε έτη, ή τουλάχιστον τρία έτη στην περίπτωση των ΜμΕ, μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης. Αυτό δεν εμποδίζει την αντικατάσταση μονάδας ή εξοπλισμού που κατέστησαν παρωχημένα ή υπέστησαν βλάβες κατά την περίοδο αυτή, εφόσον η οικονομική δραστηριότητα διατηρείται στη συγκεκριμένη περιοχή κατά τη σχετική ελάχιστη απαιτούμενη περίοδο. Πριν από την αντικατάσταση υποβάλλεται σχετική αίτηση στον φορέα υλοποίησης, προκειμένου ο φορέας να επιτρέψει την αντικατάσταση. Η αίτηση αποδεικνύει το παρωχημένο ή και τη βλάβη του εξοπλισμού που έχει ενισχυθεί από την παρούσα πρόσκληση και τα χαρακτηριστικά του νέου που πρέπει να είναι τουλάχιστον ανάλογα με αυτόν που αντικαθίσταται.
5. Να μη μεταβάλλουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς της ενισχυόμενης επιχείρησης, καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης και τήρησης των υποχρεώσεων των δικαιούχων, παρά μόνο μετά από έγκριση του φορέα υλοποίησης.
6. Να μη χρησιμοποιούν τα πάγια στοιχεία που έχουν ενισχυθεί για δραστηριότητες που έρχονται σε αντίθεση με τα κριτήρια επιλεξιμότητας του προγράμματος.
7. Να μη μεταβιβάζουν πάγια περιουσιακά στοιχεία που έχουν ενισχυθεί, εκτός εάν αυτά αντικατασταθούν εντός εξαμήνου από άλλα, κυριότητας του δικαιούχου και αντίστοιχων χαρακτηριστικών και ποσότητας. Πριν από τη μεταβίβαση υποβάλλεται σχετική
αίτηση στον φορέα υλοποίησης, προκειμένου ο φορέας να επιτρέψει τη μεταβίβαση. Η αίτηση αποδεικνύει την αντιστοιχία των χαρακτηριστικών των καινούργιων πάγιων στοιχείων με αυτά που μεταβιβάζονται. Τα πάγια στοιχεία που αντικαταστάθηκαν δεν επιτρέπεται να πωληθούν ως παραγωγικός εξοπλισμός αξίας.
Το ύψος ενίσχυσης ανά περιοχή επένδυσης
Το πρόγραμμα «Αναδιάρθρωση των Καλλιεργειών» απευθύνεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και για τον λόγο αυτό τίθενται όρια ως προς το ύψος του επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.
Το πρόγραμμα ορίζει ότι ο κατώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν μπορεί να μικρότερος από τις 500 χιλ. ευρώ και ο ανώτατος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τους όρους που τίθενται, το ποσό της ενίσχυσης δεν μπορεί να
ξεπερνά τις 500 χιλ. ευρώ ανά υποβληθείσα αίτηση, ανά ΑΦΜ, ανά ενιαία επιχείρηση (αιτούσα και συνδεδεμένες) και ανά επενδυτικό σχέδιο. Το όριο αυτό δεν επιτρέπεται να καταστρατηγείται με τον τεχνητό διαχωρισμό των καθεστώτων ενισχύσεων ή των έργων ενίσχυσης.
Σε ό,τι αφορά το ύψος της επιδότησης, αυτό κυμαίνεται από 40% έως και 75% και καθορίζεται από την περιοχή της επένδυσης.
Ειδικότερα, για τις περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Ιονίων Νήσων, Πελοποννήσου, Κρήτης, Στερεάς Ελλάδας και Δυτικής Μακεδονίας το ποσοστό της επιδότησης ανέρχεται στο 50%.
Στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους (εκτός από την Κρήτη και την Εύβοια), το Βόρειο Αιγαίο και το Νότιο Αιγαίο το ποσοστό της επιδότησης ανέρχεται στο 75%, ενώ στην Αττική ανέρχεται στο 40%. Τα παραπάνω ποσοστά μπορούν να αυξηθούν κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες, υπό την προϋπόθεση ότι η μέγιστη ένταση ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το 80% για συλλογικές επενδύσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τη συγχώνευση οργανώσεων παραγωγών.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι για τον υπολογισμό της έντασης των ενισχύσεων και των επιλέξιμων δαπανών, όλα τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται υπολογίζονται πριν από την αφαίρεση φόρων ή άλλων επιβαρύνσεων.
