Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει προκαλέσει ισχυρές αναταράξεις παγκοσμίως και σε κάθε επίπεδο. Έχει επιταχύνει τις κινήσεις όλων των παιχτών στη γεωπολιτική σκακιέρα, αλλά και έχει δώσει περαιτέρω ορμή σε τάσεις που ήταν σε εξέλιξη ήδη από την εποχή του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ – Κίνας και στη συνέχεια της πανδημίας. Η UBS σε εκτενή μελέτη της υπογραμμίζει ότι ο πόλεμος θα αναμορφώσει το πώς (και μεταξύ ποιων) θα γίνονται οι business, καθώς οι διεθνείς σχέσεις και συμμαχίες αναθεωρούνται και αλλάζουν άρδην.
Το υψηλό ανθρωπιστικό κόστος του πολέμου στην Ουκρανία θα οδηγήσει σε μια νέα σχέση μεταξύ των δυτικών Δημοκρατιών, των μελών του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας. Πολλές αναδυόμενες οικονομίες θα προσπαθήσουν είτε να παραμείνουν ουδέτερες είτε να ταχθούν στο πλευρό του εταίρου του οποίου τα συμφέροντα ή οι πόροι είναι πιο συμφέροντα για αυτές. Το χάσμα και τα «στρατόπεδα » θα επιμείνουν ακόμη και μετά την υπογραφή οποιασδήποτε συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Ελλείψει μιας αλλαγής ηγεσίας που θα αλλάξει τη σημερινή εχθρική γεωπολιτική της τροχιά, η Ρωσία θα παραμείνει απομονωμένη από τη Δύση. Η εμπειρία του παρελθόντος αποκαλύπτει ότι οι κυρώσεις κατά της Μόσχας θα αρθούν μόνο σε λίγους επιλεγμένους τομείς, αν όχι καθόλου.
Η Ευρώπη, ειδικότερα, θα αγωνιστεί για ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία και θα μειώσει τις εισαγωγές εμπορευμάτων της. Οι επιχειρηματικές συναλλαγές με τη Ρωσία θα είναι πολύ λιγότερες από ό,τι πριν από τον πόλεμο και πιθανότατα θα μειωθούν περαιτέρω τα επόμενα χρόνια, καθώς αναπτύσσονται νέοι δρόμοι προμήθειας εμπορευμάτων.
Ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος έχει καταφθάσει και θα κλιμακωθεί. Η Ρωσία θα ενισχύει την ευθυγράμμισή της με την Κίνα και άλλες αναδυόμενες χώρες, ενώ η συνεργασία εντός των μπλοκ θα αυξάνεται και το χάσμα μεταξύ τους θα διευρύνεται. Ο αντίκτυπος στην οικονομία βραχυπρόθεσμα θα είναι ισχυρότατος, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.
Στο περιβάλλον αυτό η διασφάλιση της στρατηγικής πρόσβασης σε εμπορεύματα θα αναδειχθεί σε κορυφαία προτεραιότητα, με περαιτέρω εμπάργκο στις μεταφορές τεχνολογίας, περιορισμούς στην πρόσβαση στην κεφαλαιαγορά και πρόσθετες (δευτερεύουσες) κυρώσεις.
Οι αναλυτές της UBS προσδιορίζουν τρεις καθοριστικές τάσεις στη νέα αυτή πραγματικότητα, που διαμορφώνεται.
Πρόκειται για τα τρία Ds ή τρία Α στα ελληνικά.
- Απο- παγκοσμιοποίηση (Deglobalization): Εδώ και αρκετά χρόνια είναι εμφανής η επιβράδυνση της παγκοσμιοποίησης, αλλά και η τάση για αναστροφή της. Η εντεινόμενη καχυποψία μεταξύ μεγάλων δυνάμεων ή και οι ευθείες συγκρούσεις έχουν επαναφέρει μία σειρά από εμπορικά εμπόδια και «τείχη». Ο κόσμος μας γίνεται πια πιο κλειστός και αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί κανείς να αγνοήσει. Επιχειρήσεις και κυβερνήσεις εστιάζουν ολοένα και περισσότερο την προσοχή τους στα θέματα επάρκειας και αυτονομίας, περιορισμού της εξάρτησης από τρίτους. Για τους επενδυτές ο κίνδυνος διεθνών κυρώσεων σημαίνει ότι θα πρέπει να επανεξετάσουν το πού θα στραφούν και πώς θα διαφοροποιήσουν τις επενδύσεις τους.
- Απανθρακοποίηση (Decarbonization): Πολύ πριν εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία και πριν ακόμη ξεσπάει η ενεργειακή κρίση, μικρές και μεγάλες οικονομίες ανά τον πλανήτη είχαν αναγνωρίσει την ανάγκη να περιορίσουν την εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα στο πλαίσιο της μάχης κατά της κλιματικής κρίσης. Οι δραματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και θέματα ασφάλειας, θα συνεχίσουν να παίζουν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις της αγοράς ενέργειας τα επόμενα χρόνια.
- Άμυνα (Defence): Οι αμυντικές δαπάνες θα βρίσκονται στο επίκεντρο των συζητήσεων και μετά τη λήψη του πολέμου. Γενικά η UBS περιμένει να δοθεί περισσότερη έμφαση σε ζητήματα εθνικής ασφάλειας. Η άμυνα ωστόσο δεν περιορίζεται στην αγορά στρατιωτικού υλικού και τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων προκειμένου να είναι προετοιμασμένες για συμβατικούς πολέμους. Μεγάλη έμφαση θα δοθεί επίσης στην αντιμετώπιση των κυβερνοεπίθεσεων – αφού το κακόβουλο λογισμικό μπορεί να πλήξει καίρια βασικές υποδομές (ρεύματος, ύδρευσης, μεταφορών κτλ).
