Από την λεντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Θα ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ ο λογαριασμός για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση μέσα στο 2022. Τα 3,6 δισ. ευρώ προβλέπεται να διασφαλισθούν από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και τα υπόλοιπα από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να ανακοινωθεί από τον πρωθυπουργό ο νέος μηχανισμός στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι και (τουλάχιστον) το τέλος του έτους. Η κυβέρνηση έχει λάβει τις βασικές αποφάσεις και πλέον εκκρεμεί η οριστικοποίηση του τεχνικού σκέλους υλοποίησης.
1. Η πρώτη απόφαση είναι ότι ο νέος μηχανισμός στήριξης θα είναι οριζόντιος ή σχεδόν οριζόντιος. Αυτό σημαίνει ότι οι επιδοτήσεις θα φτάσουν και σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό νοικοκυριών (σ.σ.: το ισχύον καθεστώς κόβει όσους δεν έχουν δηλώσει το ακίνητο ως κύρια κατοικία) και σε νοικοκυριά που καταναλώνουν περισσότερες από 300 κιλοβατώρες ανά μήνα, τα οποία με το ισχύον καθεστώς επιδοτούνται μερικώς.
2. Η δεύτερη απόφαση είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα περιμένει τις όποιες αποφάσεις ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής της 31ης Μαΐου. Κρίνεται πλέον επιβεβλημένο τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος να είναι έτοιμα να εφαρμόσουν το νέο σύστημα επιδότησης εν όψει του καλοκαιριού, που αναμένονται και οι μεγαλύτερες καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας, μεγαλύτερες και από αυτές που καταναλώθηκαν μέσα στον χειμώνα.
3. Η τρίτη απόφαση είναι ότι το νέο πλαίσιο που θα ανακοινωθεί θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους, όπως δήλωσε χθες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Αυτό βεβαίως υποδηλώνει και την εκτίμηση της κυβέρνησης ότι δεν αναμένεται εκτόνωση της κατάστασης στην αγορά ενέργειας μέχρι το τέλος του έτους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα νοικοκυριά αλλά και για τον κρατικό προϋπολογισμό.
Ποικίλλουν τα σενάρια
Ως προς τον τεχνικό τρόπο με τον οποίο θα υλοποιηθεί η κρατική στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, στην κυβέρνηση τηρούν σιγήν ιχθύος. Χθες, ο αρμόδιος υπουργός Ενέργειας επανέλαβε ότι η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να απορροφηθεί από τον νέο μηχανισμό τουλάχιστον το 80% της επιβάρυνσης που έχουν επωμιστεί νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τη λεγόμενη ρήτρα αναπροσαρμογής ή ουσιαστικά από την εκτόξευση της τιμής χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Η επιβάρυνση αυτή δεν είναι κάτι σταθερό αλλά ένα ποσό το οποίο μεταβάλλεται ανάλογα με την τιμή του ρεύματος στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Για την κάλυψη έχουν πέσει στο τραπέζι διάφορα σενάρια. Από το να γίνει απευθείας παρέμβαση στην αγορά χονδρικής, ώστε η τιμή να μην ξεπερνά ένα όριο (και φυσικά να επιδοτούνται οι παραγωγοί ενέργειας για τις όποιες απώλειες προκύπτουν από αυτή την κρατική παρέμβαση), μέχρι να συνεχιστεί η επιδότηση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων με το ισχύον σύστημα αλλά χωρίς τους «αποκλεισμούς» που υπάρχουν σήμερα, είτε για τον όγκο της κατανάλωσης είτε για τη χρήση του ακινήτου (κύρια κατοικία, δευτερεύουσα κατοικία κ.λπ.).
Η τελική επιλογή θα ληφθεί με κριτήριο το εύρος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που θα καλυφθούν με το νέο σύστημα. Ο μηχανισμός επιδοτήσεων που ακολουθήθηκε μέχρι τώρα (και εκτός απροόπτου θα παραταθεί και για τον Μάιο) έχει ως αποτέλεσμα περισσότερα από 1,5 εκατ. νοικοκυριά να παραλαμβάνουν υπέρογκους λογαριασμούς. Πρόκειται για τα νοικοκυριά που είτε καταναλώνουν περισσότερες από 300 κιλοβατώρες ανά μήνα είτε για τα νοικοκυριά που δεν δικαιούνται καθόλου επιδότηση. Τα νοικοκυριά αυτά υποχρεώνονται να πληρώνουν την κάθε κιλοβατώρα από 33 έως και 43 λεπτά, σε αντίθεση με τα νοικοκυριά που καταναλώνουν έως και 300 κιλοβατώρες τον μήνα που επιβαρύνονται με λιγότερα από 20 λεπτά για κάθε κιλοβατώρα, με το ποσό αυτό να συμπεριλαμβάνει και την όποια επιβάρυνση από τη ρήτρα αναπροσαρμογής (μετά την αφαίρεση της κρατικής επιδότησης) και τις λεγόμενες μη ανταγωνιστικές χρεώσεις και το αντίτιμο που εισπράττουν οι εταιρείες ενέργειας, αλλά και τον ΦΠΑ.
Στο επικαιροποιημένο σύμφωνο σταθερότητας, για ολόκληρο το 2022, έχει προγραμματιστεί μέχρι στιγμής να διατεθούν 4,3
δισ. ευρώ.
Επειδή αυτοί οι πόροι δεν θα είναι αρκετοί για να χρηματοδοτήσουν και το νέο διευρυμένο πλαίσιο στήριξης, το τελικό ποσό για ολόκληρο το 2022 αναμένεται ότι θα ξεπεράσει τελικώς τα 5 δισ. ευρώ.
Προέλευση κονδυλίων
Από τα 4,3 δισ. που αποτυπώνονται στο επικαιροποιημένο σύμφωνο σταθερότητας, τα 3,614 δισ. προέρχονται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και προορίζονται για την επιδότηση του ρεύματος και του φυσικού αερίου. Επειδή το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης αντλεί πόρους από τη μεταβολή στην τιμή των ρύπων αλλά και από τους πόρους που συγκεντρώνονται από την τιμή πώλησης ρεύματος που παράγεται από ΑΠΕ, η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να επιστρέψει στην αγορά το σύνολο των χρημάτων που θα συγκεντρωθούν φέτος μέσω αυτών των δύο οδών.
