Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ο Σαουδάραβας διάδοχος, πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν αποφεύγει να μιλήσει με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Το ίδιο και ο διάδοχος του θρόνου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναγιάν. Και αυτό σε μια στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει βάλει φωτιά στις τιμές του πετρελαίου. Και όμως! Η ρωσική εισβολή αναδεικνύει ξαφνικά κάποιες νέες πραγματικότητες στον Κόλπο. Η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα, παραδοσιακά στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, αρνούνται να βοηθήσουν τη Δύση. Διστάζουν να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου προκειμένου να μετριάσουν τις αυξήσεις των τιμών στον απόηχο των κυρώσεων της Ρωσίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήλπιζαν ότι οι Σαουδάραβες κυρίως, θα βοηθούσαν να χαλαρώσει η πίεση στον μαύρο χρυσό.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), το Ριάντ ελέγχει το 55% της παγκόσμιας παραγωγής αργού πετρελαίου.Θα μπορούσε δηλαδή,να αξιοποιηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα για να μετριαστούν οι επιπτώσεις στις διεθνείς ροές του μαύρου χρυσού. Σύμφωνα με τις τρέχουσες τάσεις στις τιμές, η Σαουδική Αραβία θα κερδίσει εφέτος περίπου 375 δισεκατομμύρια δολάρια από το πετρέλαιο. Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο ποσό στην ιστορία του Βασιλείου- ένα ποσό υπερδιπλάσιο από τα 145 δισεκατομμύρια δολάρια τα οποία εισέπραξε το Ριάντ, το 2020.
Η «χαρά» της Μόσχας
Ωστόσο, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία πριν από σχεδόν ένα μήνα, το Ριάντ αλλά και το Αμπού Ντάμπι έχουν τείλει δύο σαφή μηνύματα προς την Ουάσιγκτον: Τα Εμιράτα απείχαν από την ψηφοφορία στα Ηνωμένα Εθνη για την καταδίκη της ρωσικής επίθεσης . Το Ριάντ φρόντισε επίσης να στείλει και ένα δεύτερο πολιτικό μήνυμα προς τη Δύση: «η Σαουδική Αραβία δεν φέρει καμία ευθύνη για τυχόν ελλείψεις πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. «Οι δύο μοναρχίες του Κόλπου δεν διαφοροποιούν μόνο τις οικονομίες τους, αλλά και τις στρατηγικές τους σχέσεις», γράφει η γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung και εξηγεί: «Το Ριάντ υπέγραψε συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με τη Μόσχα και το Άμπου Ντάμπι αγόρασε ρωσικά συστήματα αεράμυνας.Και οι δύο χώρες του Κόλπου, δεν θέλουν να επιλέξουν πλευρά στη σύγκρουση μεταξύ του δημοκρατικού και του αυταρχικού κόσμου». Οι δύο μοναρχίες του Κόλπου έχουν δεσμευτεί να ακολουθήσουν τη γραμμή του «ΟΠΕΚ+» , όπου το «συν», σημαίνει τη Ρωσία. Στη Μόσχα, αυτό σημειώθηκε με χαρά: «Οι Άραβες πετρελαιολάτρες (Neftjaniki) καταστρέφουν τις ΗΠΑ», ήταν ο τίτλος του ρωσικού πρακτορείου Ria Novosti.
«Σφήνα» στις σχέσεις Σαουδικής Αραβίας-Ηνωμένων Πολιτειών έχει μπει το τελευταίο διάστημα και η Κίνα. Το Πεκίνο καλύπτει ήδη το 25% των αναγκών της κινεζικής οικονομίας σε πετρέλαιο από το Ριάντ. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα, το Πεκίνο κατέληξε σε συμφωνία με το Ριάντ για την αγορά με γιουάν μέρους του πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Μια κίνηση που θέτει σε κίνδυνο την κυριαρχία του δολαρίου στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Το ποτήρι ξεχείλισε για την Ουάσιγκτον όταν έγινε γνωστό ότι μεσούσης της Ουκρανικής κρίσης , επισκέφθηκε ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ο Ασαντ «πέταξε» μάλιστα στο Ντουμπάι μέσω του εναέριου χώρου της Σαουδικής Αραβίας, προκαλώντας την έντονη δυσαρέσκεια της Ουάσιγκτον .Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν αναγκάστηκε να ακυρώσει την επίσκεψη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία , λίγες ώρες πριν δημοσιοποιηθούν οι πρώτες φωτογραφίες του Άσαντ στο Ντουμπάι.
Ο πόλεμος στην Υεμένη
Η ένταση μεταξύ Ριάντ και Ουάσιγκτον, συνδέεται και με τον πόλεμο στην Υεμένη, όπου η Σαουδική Αραβία μάχεται εδώ και πολύ καιρό τους υποστηριζόμενους από το Ιράν αντάρτες Χούθι. Η αντιπαράθεση οξύνθηκε καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν απάντησαν αρκετά γρήγορα σε αίτημα της Σαουδικής Αραβίας για αναβάθμιση της σαουδαραβικής αεράμυνας. Το Αμερικανικό Πεντάγωνο έστειλε πάντως έναν «σημαντικό αριθμό» πυραύλων Patriot πρόσφατα στη Σαουδική Αραβία – αλλά προφανώς όχι αρκετά γρήγορα. Η Σαουδική Αραβία ζητούσε εδώ και μήνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες πυραύλουςPatriot. Από τον περασμένο χειμώνα, είχαν ενταθεί οι επιθέσεις των ανταρτών Χούθι με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη ,σε εγκαταστάσεις πετρελαίου της Aramco αλλά και σε άλλες υποδομές στρατηγικής σημασίας της Σαουδικής Αραβίας. Οι επιθέσεις αυτές ήταν αποτέλεσμα της κλιμάκωση της έντασης μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών σε συνδυασμό με τις τελματωμένες διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Ο Λευκός Οίκος δικαιολογούσε την καθυστέρηση στην παράδοση των Patriot στη …γραφειοκρατία και την υψηλή ζήτηση των οπλικών συστημάτων από άλλους συμμάχους. Το Ριάντ απέδωσε όμως την καθυστέρηση ,στην απεμπλοκή της Αμερικής από τον πόλεμο στην Υεμένη. Πρόσφατα άλλωστε, η κυβέρνηση Μπάιντεν ακύρωσε τον χαρακτηρισμό των ανταρτών Χούθι ως «τρομοκρατικής οργάνωσης», όπως τους είχε περιγράψει ο τέως πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Αυτό ήταν το τελευταίο επεισόδιο σε μια κρίση που συνεχίστηκε από τότε που ο Τζο Μπάιντεν δημοσίευσε μια έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που κατηγορούσε τον Σαουδάραβα πρίγκιπα- διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν ότι ενέκρινε τη σύλληψη και τη δολοφονία του αντιφρονούντα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη.
Οι Σαουδάραβες δεν λησμονούν επίσης ότι ο Τζο Μπάιντεν έφτασε στον Λευκό Οίκο στις αρχές του 2021 με μια υπόσχεση, που δόθηκε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές: Να μετατρέψει το Σαουδαραβικό βασίλειο σε «παρία» της διεθνούς σκηνής. Η προεκλογική αυτή «υπόσχεση» του Μπάιντεν κατέρρευσε εντελώς όμως, από τη στιγμή που οι τιμές του πετρελαίου ξεπέρασαν κατά πολύ τα 100 δολάρια το βαρέλι. Η βενζίνη στα αμερικανικά πρατήρια βρίσκεται τώρα σε υψηλό οκτώ ετών, γύρω στο ένα δολάριο το λίτρο και ξαφνικά -σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο- το Ριάντ έχει μετατραπεί από «παρίας» σε “εταίρο” στη διαχείριση της αγοράς πετρελαίου. Μέσα σε μόλις 12 μήνες…
