Από την έντυπη έκδοση
Των Σταμάτη Ζησίμου & Δανάης Αλεξάκη
Μεγαλώνει η ανησυχία στην κυβέρνηση, καθώς ολοένα και πιο κοντά φαίνεται να έρχεται ο κίνδυνος ελλείψεων σε βασικά τρόφιμα, κυρίως άλευρα και σπορέλαια, λόγω των ανατιμήσεων, αλλά και των περιορισμών στις εξαγωγές που επιβάλλουν διάφορες χώρες.
Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ήδη προανήγγειλε ότι θα τεθούν «υπό παρακολούθηση» μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών τα αποθέματα σε άλευρα και ηλιέλαιο, αλλά δεν θα απαγορευτούν οι εξαγωγές τους.
Παρά τις εκκλήσεις του G7 και του ΟΗΕ προς τις εθνικές κυβερνήσεις να κρατήσουν ανοιχτές τις εμπορικές ροές, αρκετές είναι οι χώρες που αυτή τη στιγμή ακολουθούν πρακτικές προστατευτισμού, γεγονός που έχει ως συνέπεια την ένταση των ανησυχιών για την επάρκεια σε προϊόντα στο επόμενο διάστημα. Την ίδια στιγμή, πληροφορίες διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων κάνουν λόγο για ελλείψεις σε τρόφιμα σε χώρες της Μέσης Ανατολής.
Οι εξελίξεις αυτές προκαλούν προβληματισμό στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, που προχωρά στη δημιουργία ηλεκτρονικών δομών καταγραφής των ποσοτήτων στην αγορά σε άλευρα και ηλιέλαιο, προϊόντα που ως επί το πλείστον προμηθεύεται η χώρα από την Ουκρανία και τη Ρωσία.
Συγκεκριμένα, όπως γνωστοποίησε χθες ο υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης, τα άλευρα και το ηλιέλαιο θα τεθούν «υπό παρακολούθηση» μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών. Μέσω των πλατφορμών αυτών θα υπάρχει καθημερινή καταγραφή των εισαγωγών και των αποθεμάτων σε ηλιέλαιο και άλευρα, καθώς και η διακύμανση των τιμών τους. Συνεπώς, όλες οι επιχειρήσεις -ασχέτως μεγέθους- που εμπλέκονται με τα συγκεκριμένα προϊόντα θα δηλώνουν καθημερινά το ύψος των αποθεμάτων τους.
Το μέτρο δεν είναι πρωτόγνωρο, καθώς εφαρμόστηκε -και ισχύει ακόμη- για αρκετά είδη που επηρεάζονται από την πανδημία. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή υποχρέωση δήλωσης αποθεμάτων έχουν όσοι μετέχουν στο εμπόριο διαγνωστικών τεστ για τον κορονοϊό, αντισηπτικών, μασκών προστασίας, ενώ από το ίδιο καθεστώς πέρυσι το Πάσχα δεν «ξέφυγε» το αιγοπρόβειο κρέας, αλλά και τα αυγά.
Επάρκεια αποθεμάτων
Στόχος του μέτρου είναι η σε πραγματικό χρόνο γνώση της επάρκειας των αποθεμάτων των προϊόντων, ώστε να μην υπάρξουν ελλείψεις ή τεχνητή διόγκωση των τιμών. Πάντως, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, το μέτρο στα προϊόντα που εφαρμόστηκε ήταν ιδιαίτερα κατατοπιστικό για την πορεία της αγοράς, οπότε η διεύρυνσή του στα άλευρα και το ηλιέλαιο θα έχει σίγουρα θετικά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αυτήν τη στιγμή υπάρχει επάρκεια σε άλευρα και ηλιέλαιο στην ελληνική αγορά, ενώ στο ερώτημα «για πόσο χρόνο καλυπτόμαστε από τα αποθέματα» απαντούν ότι «δεν βρισκόμαστε σε σημείο που να ανησυχούμε».
Χθες, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν στη «Ν» ότι ασχέτως των αποθεμάτων που υπάρχουν στη χώρα η Ελλάδα δεν πρόκειται να προχωρήσει στην απαγόρευση εξαγωγών σιτηρών ή ηλιελαίου και τονίζουν ότι αν γενικευτεί αυτή η τάση που έθεσαν σε εφαμρογή ορισμένες χώρες, τότε είναι ζήτημα χρόνου να υπάρξει στάση εμπορίου, κάτι που δεν συμφέρει τη χώρα μας που είναι εισαγωγέας.
Ουσιαστικά, η κυβέρνηση τάσσεται με τη γραμμή του ΟΗΕ και του G7, που, όπως προαναφέρθηκε, κάλεσαν την περασμένη εβδομάδα τις εθνικές κυβερνήσεις να κρατήσουν ανοιχτές τις εμπορικές ροές, προειδοποιώντας πως ο προστατευτισμός είναι εκείνος που θα οδηγήσει σε ελλείψεις και νέο κύμα ανατιμήσεων, ειδικά τις χώρες εκείνες που έχουν υψηλή εξάρτηση από τις εισαγωγές.
Αρκετές χώρες πάντως αγνόησαν τις εκκλήσεις των διεθνών οργανισμών, μεταξύ των οποίων η Βουλγαρία -μεγάλη παραγωγός σιτηρών-, η οποία ανακοίνωσε την κατακόρυφη αύξηση του επιπέδου υποχρεωτικών εθνικών αποθεμάτων σε σιτηρά, ενώ Μολδαβία και Σερβία απαγόρευσαν τις εξαγωγές σιτηρών και ζάχαρης. Την ίδια στιγμή, η Ινδονησία, η μεγαλύτερη παραγωγός φοινικέλαιου παγκοσμίως, αύξησε τους εξαγωγικούς δασμούς, στα 675 δολάρια από τα 375 δολάρια ο τόνος.
«Κόφτες» στις e-πωλήσεις βάζουν τα σούπερ μάρκετ
ΜΕ ΠΛΑΦΟΝ στο ηλεκτρονικό ράφι στις αγορές ηλιέλαιου – σπορέλαιου αλλά και αλεύρων ξεκινάει ο «κόφτης» των πωλήσεων των σούπερ μάρκετ, που προχωρούν στους περιορισμούς προκειμένου να εξασφαλίσουν ομαλή τροφοδοσία της αγοράς.
Οι αλυσίδες, ξεκινώντας από τα ηλεκτρονικά τους καταστήματα, προσπαθούν να περιορίσουν τον κίνδυνο των ελλείψεων που έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται στις αγορές λόγω του πολέμου στην Ουκρανία που «μετρά» 27 μέρες.
Μέχρι στιγμής τρεις αλυσίδες έχουν προχωρήσει σε πλαφόν στις πωλήσεις μόνο στα ηλεκτρονικά σημεία, ενώ στα φυσικά καταστήματα δεν έχει τεθεί ακόμη κάποιος περιορισμός. Συγκεκριμένα, στο eshop της Σκλαβενίτης υπάρχει δυνατότητα αγοράς για 4 συσκευασίες ηλιέλαιο/αραβοσιτέλαιο ανά πελάτη, 2 συσκευασίες εάν πρόκειται για 5λιτρο, ενώ στα άλευρα για 4 συσκευασίες/πελάτη. Στη δραστηριότητα της χονδρικής The Mart στις κατηγορίες σπορέλαια, ζάχαρη, όσπρια και άλευρα παρατηρείται περιορισμένος αριθμός διαθεσιμότητας.
Αντίστοιχα, το ηλεκτρονικό κατάστημα της My Market έχει περιορισμό σε 4 συσκευασίες ηλιέλαιου και συναφών προϊόντων, ενώ στο eshop της Κρητικός δίνεται περιθώριο για αγορά 6 πεντάλιτρων συσκευασιών ηλιέλαιου/σπορέλαιου.
Τι ζητά από την κυβέρνηση ο κλάδος HoReCa
ΑΙΧΜΗ του δόρατος για τους επαγγελματίες εστίασης και φιλοξενίας αποτελεί η φορολογία, η μείωση της οποίας «πρωταγωνιστεί» στη Χάρτα Κοινών Θέσεων και Δεσμεύσεων της Συμμαχίας «Στηρίζω HORECA», την οποία συνέστησαν επτά φορείς του κλάδου. Συγκεκριμένα, η Συμμαχία προτείνει: την επαναφορά – μείωση του ΦΠΑ στη διαμονή στο 6%, όπως ίσχυε μέχρι το έτος 2015, ή άλλως εναρμόνισή του με τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε., τη μείωση ΦΠΑ στην εστίαση στο 6%, την προσαρμογή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης των αλκοολούχων ποτών στον μέσο όρο της Ε.Ε., την παροχή αντισταθμιστικών μέτρων έναντι των επιπτώσεων από τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας, την άμεση έκδοση των προσκλήσεων για τα χρηματοδοτικά προγράμματα που έχουν ήδη εξαγγελθεί, την υιοθέτηση ενός νομοθετικού πλαισίου που θα θέτει συγκεκριμένους κανόνες σε σχέση με τη λειτουργία της βραχυχρόνιας μίσθωσης και πρόβλεψη υποχρεώσεων (ΦΠΑ, τέλος παρεπιδημούντων, φόρος διαμονής κ.λπ.) ανάλογων αυτών που ισχύουν για τα νόμιμα τουριστικά καταλύματα.
Επισημαίνεται ότι οι κλάδοι εστίασης και φιλοξενίας αθροιστικά αφορούν το 62% των συνολικών τουριστικών εισπράξεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2021 του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, οι 90 χιλιάδες επιχειρήσεις στον κλάδο HoReCa συνεισφέρουν συλλογικά 9,8 δισ. ευρώ προστιθέμενη αξία, περί το 5,5% του ΑΕΠ, έχουν περί τις 487 χιλιάδες θέσεις εργασίας, ήτοι το 9,8% της εγχώριας απασχόλησης, αποδίδουν 2,1 δισ. σε μισθούς και εισφορές και 1,13 δισ. ευρώ σε φόρους, ήτοι το 2,4% των φορολογικών εσόδων του κράτους.
Ο κλάδος εστίασης στοκάρει προϊόντα για το καλοκαίρι
ΒΑΡΥ το πλήγμα της τρίδυμης κρίσης -πανδημία, πληθωρισμός, πόλεμος- για τον κλάδο εστίασης και φιλοξενίας. Επικαλούμενος τα στοιχεία μη δημοσιοποιημένης εξαμηνιαίας έκθεσης του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το οικονομικό κλίμα, ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΕ Γιώργος Καββαθάς ανέφερε στο πλαίσιο χθεσινής συνέντευξης Τύπου ότι το κόστος ενέργειας στον κλάδο της εστίασης διπλασιάστηκε το δεύτερο εξάμηνο του 2021, ενώ το κόστος προμήθειας πρώτων υλών αυξήθηκε κατά 44%. Την ίδια περίοδο σχεδόν οχτώ στις δέκα επιχειρήσεις διατήρησαν τις τιμές τους, ωστόσο το επόμενο διάστημα μία στις δύο επιχειρήσεις θα προχωρήσει σε αύξηση τιμών, την ώρα που η πτώση στον τζίρο διαμορφώνεται στο πρώτο τρίμηνο του 2022 στο 40%-50%.
Στον ξενοδοχειακό τομέα, που παραδοσιακά το δίμηνο Φεβρουαρίου-Μαρτίου είναι η peak περίοδος για τις προκρατήσεις όσον αφορά το μαζικό μοντέλο τουρισμού, ο πόλεμος ανέτρεψε τα δεδομένα και, όπως ανέφερε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γρηγόρης Τάσιος, ο ρυθμός των early bookings έχει επιβραδυνθεί σημαντικά. «Εάν είχαμε δέκα κρατήσεις, αυτή τη στιγμή έχουμε μία και αυτή από τους Βρετανούς.
Το μαζικό μοντέλο, που καλύπτει περίπου 60% των αφίξεων για τα ξενοδοχεία, έχει κλειδωμένες τιμές του 2019. Με 30% αύξηση του κόστους λειτουργίας, υπάρχει ένα ζήτημα στη διαχείριση. Σε ό,τι αφορά τις αυξήσεις, θα υπάρξουν. Η δική μας σύσταση είναι η όποια αύξηση να περιοριστεί σε μονοψήφιο ποσοστό, να μην ξεπεράσει το 10%, προκειμένου να παραμένει η χώρα ανταγωνιστική.
Για το 2023 η ίδια η αγορά στο tour operating έχει δώσει μια πρώτη προσέγγιση αυξήσεων της τάξεως του 5%-6%». Ερωτηθείς για το ζήτημα των ελλείψεων, ο ίδιος αναφέρει: «Όταν έρχεται ο προμηθευτής και σου λέει να πάρεις ηλιέλαιο τώρα γιατί δεν ξέρει εάν θα έχει τον Αύγουστο, αναγκάζεσαι να πάρεις ποσότητα. Υπάρχει ανησυχία και βέβαια εξαντλείται η ρευστότητα»
