Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Κατά τη δεκαετία του 1970 τα νοικοκυριά του ανεπτυγμένου κόσμου ήρθαν αντιμέτωπα με τον εφιάλτη του στασιμοπληθωρισμού. Υποτονική ανάπτυξη ή ακόμη και συρρίκνωση των οικονομιών, συνδυασμένη με εκρηκτικό πληθωρισμό. Το δεύτερο στοιχείο το ζούμε και σήμερα. Και αρκετοί αναλυτές φοβούνται οτι δεν θα αργήσουμε να δούμε και το πρώτο να στοιχειώνει την παγκόσμια οικονομία. Ο στασιμοπληθωρισμός επιστρέφει τονίζουν ο ένας μετά τον άλλο οι επενδυτικοί οίκοι.
Εν μέσω μίας τέλειας καταιγίδας (ενεργειακή κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία, νέα έξαρση της πανδημίας) οι εκτιμήσεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης των μεγάλων οικονομιών βρίσκονται σε τροχιά υποβάθμισης. Ο ΟΟΣΑ προειδοποίησε σήμερα πως ο πόλεμος στην Ουκρανία θα «φάει» μία μονάδα από την παγκόσμια ανάπτυξη, ενώ και το ΔΝΤ ετοιμάζεται να κατεβάσει τον πήχυ των προβλέψεων. Στην Ευρωζώνη ήδη η ΕΚΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις εκτιμήσεις, ενώ χτυπάει καμπανάκι για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του πληθωρισμού. Η Capital Economics προειδοποιεί ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή στη νομισματική ένωση θα παραμείνει κοντά στο 6% καθόλη τη διάρκεια του έτους. Στην Ελλάδα το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή εξέτασε στην έκθεσή του εφιαλτικό σενάριο για εκτίναξη του δείκτη ακόμη και στο 11%. Στις ΗΠΑ ο πληθωρισμός είναι ήδη στο 8% (υψηλά 40 ετών) και δεν αποκλείεται να ανέβει κι άλλο.
Οι κυβερνήσεις λαμβάνουν μέτρα στήριξης για να ανακουφίσουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από τις δραματικές ανατιμήσεις σε ενέργεια, τρόφιμα, κάθε είδους πρώτες ύλες και αγαθά πρώτης ανάγκης. Αλλά δεν μπορούν να ανακόψουν την άνοδο των τιμών. Λύσεις όπως η μείωση του ΦΠΑ και του ειδικού φόρου κατανάλωσης απορρίπτονται από τα περισσότερα κράτη – μέλη που επιλέγουν τις έκτακτες ενισχύσεις και επιταγές ακρίβειας στα χαμηλά εισοδήματα και επιδότηση της βενζίνης στα πρατήρια. Φρένο στον πληθωρισμό μπορούν να βάλουν πρωτίστως οι κεντρικές τράπεζες με την αύξηση των επιτοκίων. Και αυτή όμως μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι, αφού αν είναι υπερβολικά επιθετική μπορεί να σπρώξει τις οικονομίες σε ύφεση.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον η Goldman Sachs προειδοποιεί σε σημερινό της σημείωμα ότι ο στασιμοπληθωρισμός είναι ήδη εδώ. Αλλά και πρόσφατη έρευνα της Bank of America δείχνει ότι αυτός είναι ο φόβος της πλειονότητας των επενδυτών. Τον Μάρτιο το 62% των συμμετεχόντων στην έρευνα της BofA δήλωσαν ότι περιμένουν στασιμοπληθωρισμό στις ΗΠΑ, με το ποσοστό να έχει υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με τον Φεβρουάριο όταν ήταν μόλις 30%.
Από την πλευρά του ο Fitch προειδοποιεί πως η απειλή του στασιμοπληθωρισμού ενισχύεται στην Ευρώπη και θα μπορούσε να μεταφραστεί σε βραδύτερη απομόχλευση και αυξημένες δυσκολίες αποπληρωμής χρεών από νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Scope Ratings που τονίζει ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αυξάνεται τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού και ταυτόχρονα τους πιστωτικούς κινδύνους για κράτη και επιχειρήσεις.
