Από την έντυπη έκδοση
Της Λέττας Καλαμαρά
[email protected]
Η αυξημένη ζήτηση, το υψηλό κόστος των πρώτων υλών, η αστάθεια στην εφοδιαστική αλυσίδα, η άνοδος του κόστους ενέργειας παρά τα προθεσμιακά συμβόλαια και τα υψηλά ναύλα συνεχίζουν να αποτελούν τους αστάθμητους παράγοντες διαμόρφωσης δύσκολων συνθηκών για τον κλάδο της μεταλλουργίας. Ένας τομέας που εξελίσσεται και σε παράγοντα γεωπολιτικών ισορροπιών, λόγω του επιχειρηματικού και οικονομικού ανταγωνισμού. Όπως δείχνουν και τα στοιχεία σχετικά με το αλουμίνιο και τον χάλυβα που αποτελούν πλέον κρίσιμα μέταλλα για τη σύγχρονη βιομηχανία και την ενεργειακή μετάβαση, η μεταλλουργία βρίσκεται στο επίκεντρο πολιτικών και επιχειρηματικών αποφάσεων.
Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 600 χιλ. τόνοι αλουμινίου (>15% της συνολικής ευρωπαϊκής παραγωγής – EU28 και EFTA) έχουν περικοπεί έως τώρα, ενώ αναμένεται περαιτέρω μείωση της ευρωπαϊκής παραγωγής. Γεγονός που πυροδοτεί τον επιχειρηματικό ανταγωνισμό αλλά και τις γεωστρατηγικές ισορροπίες.
Ελληνικές εξαγωγές
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΙΟΒΕ, σημαντική ήταν η άνοδος του όγκου εξαγωγών στο γ’ τρίμηνο 2021 για κορυφαία βιομηχανικά προϊόντα και συγκεκριμένα στον Σίδηρο και τον Χάλυβα (12,4%), στο Αλουμίνιο 9,8% και στον Χαλκό.
Ειδικότερα την περίοδο Ιαν. – Οκτ. 2021 κορυφαία βιομηχανικά προϊόντα ως προς τον όγκο εξαγωγών αναδεικνύονται εξορυκτικά προϊόντα (1,3 εκατ. τόνους), Σίδηρος και Χάλυβας (826 χιλ. τόνους), καθώς και το Αλουμίνιο με σχεδόν 800 χιλ. τόνους.
Αυξημένα κόστη
Σύμφωνα με στοιχεία των εταιρειών του χώρου, σε επίπεδο κόστους η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας έχει οδηγήσει σε αύξηση στις τιμές των πρώτων υλών και του μεταφορικού κόστους, ενώ η κατακόρυφη αύξηση στις τιμές του φυσικού αερίου έχει συμβάλει σημαντικά στην αύξηση του κόστους παραγωγής των μετάλλων. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τον πυροδοτούμενο πληθωρισμό συνεχίζουν να αποτελούν ένα εκρηκτικό μίγμα για τον κλάδο της μεταλλουργίας, που από τη μια δρέπει τους καρπούς από την αύξηση τιμών των τελικών προϊόντων και από την άλλη τους χάνει λόγω κόστους ενέργειας. Οι παραπάνω κοστολογικές πιέσεις, με προεξάρχουσα την ενεργειακή κρίση, έχουν αρχίσει να επηρεάζουν τους ευάλωτους παραγωγούς, ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό χώρο, με αποτέλεσμα αρκετές μονάδες στην Ευρώπη να έχουν ήδη προβεί είτε σε περικοπή της παραγωγής τους είτε ακόμα και σε κλείσιμο των εργοστασίων τους.
Άνοδος τιμών αλουμινίου
Οι τιμές του 3M LME Αλουμινίου κατά τη διάρκεια του 2021 σημείωσαν σημαντική άνοδο, καταγράφοντας νέο υψηλό δεκατριών ετών, καθώς μια σειρά από παράγοντες, όπως η ενεργειακή κρίση και οι συνεπαγόμενες πληθωριστικές πιέσεις, τα χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων του μετάλλου, η χαλαρή νομισματική πολιτική, καθώς και η παγκόσμια τάση προς την «πράσινη» οικονομία, συντελούν στην αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης, ενώ παράλληλα θέτουν περιορισμούς στην προσφορά και τη διαθεσιμότητα του μετάλλου, οδηγώντας την αγορά του Αλουμινίου σε έλλειμμα προσφοράς.
Συγκεκριμένα, η μέση τιμή του μετάλλου (LME 3Μ) το 2021 ανήλθε στα επίπεδα των 2.484 δολ./τόνο, περίπου 44% αυξημένη σε σχέση με το 2020, ενώ στις αρχές του 4ου τριμήνου οι τιμές του LME άγγιξαν το επίπεδο των 3.180 δολ./τόνο, το οποίο αποτελεί υψηλό δεκατριών ετών. Περισσότερο εντυπωσιακή της ανόδου της τιμής του μετάλλου ήταν η κατακόρυφη άνοδος στις τιμές των premia αλουμινίου, τα οποία εκτινάχθηκαν κατά σχεδόν 250% σε μία μέση τιμή στα 992 δολ./τόνο το 2021, από 287 δολ./τόνο το 2020. Σήμερα, το premium για τη μπιγιέτα αλουμινίου διαπραγματεύεται σε τιμές άνω των 1.500 δολ./τόνο συνεχίζοντας να ενισχύει σημαντικά την κερδοφορία του τομέα της Μεταλλουργίας και μέσα στο 2022. Ο δείκτης API της Αλουμίνας, ο οποίος αρχικά δεν ακολούθησε την ισχυρή τάση των τιμών του Αλουμινίου, στο 4ο τρίμηνο ευθυγραμμίστηκε με την άνοδο των τιμών και τελικά διαμορφώθηκε στα 330 δολ./τόνο για το 2021, αύξηση 21,6% σε σύγκριση με το 2020.
Εφόσον οι υψηλές τιμές ενέργειας διατηρηθούν το 2022, θα χρειαστούν ακόμα υψηλότερες τιμές αλουμίνας για να διατηρηθεί αμετάβλητο το τρέχον επίπεδο παραγωγής χωρίς να υπάρξουν μειώσεις.
Η βιομηχανία χάλυβα
Καθοριστικής σημασίας για τον κλάδο των σωλήνων χάλυβα είναι οι εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας, μια και ο κλάδος στηρίζεται στην ανάκαμψη της συγκεκριμένης αγοράς και στο σενάριο της επιτάχυνσης της ενεργειακής μετάβασης.
Αναφορικά με την αγορά χάλυβα, η Παγκόσμια Ένωση Χάλυβα (WorldSteel Association) προέβλεπε ότι η παγκόσμια ζήτηση χάλυβα θα αυξηθεί κατά 5,8% το 2021 και θα φτάσει το 1,874 δισ. μετρικούς τόνους (mt). Η ζήτηση θα αυξηθεί περαιτέρω κατά 2,7% το 2022 και θα φτάσει τα 1,925 δισ. τόνους. Αλλά και η Eurofer, η Ευρωπαϊκή Ένωση Χάλυβα, στην τελευταία έκθεσή της τον Αύγουστο του 2021, προβλέπει ότι η φαινομενική κατανάλωση χάλυβα στην Ε.Ε. αναμένεται να ανακάμψει (+11,2%) το 2021 και (+3,7%) το 2022 όπου θα επιστρέψει πάνω από τα επίπεδα του 2017 χάρη στη συνεχή αύξηση της ζήτησης από τομείς που χρησιμοποιούν χάλυβα.
Η αξία της βιομηχανίας χάλυβα της Ε.Ε. υπολογίζεται στα 132 δισ. ευρώ. Το τρίτο τρίμηνο του 2021 η φαινομενική κατανάλωση χάλυβα στην Ε.Ε. αυξήθηκε για τέταρτη συνεχή φορά (+14,3%), αν και μειώθηκε με 36 εκατομμύρια τόνους έναντι 40 εκατομμυρίων τόνων το δεύτερο τρίμηνο. Η ανάκαμψη αναμένεται να συνεχιστεί, αλλά με μέτριο ρυθμό και υπόκειται σε σημαντική αβεβαιότητα, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης, τουλάχιστον έως τα μέσα του 2022.
