Από την έντυπη έκδοση
Tης Λαλέλας Χρυσανθοπούλου
[email protected]
Βελτιωμένο σε σχέση με τα προηγούμενα σχέδια που είχαν δει το φως της δημοσιότητας αναφορικά με τους όρους περίληψης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στην Ευρωπαϊκή Ταξινομία (η οποία «δίνει τον τόνο» για τους όρους ιδιωτικής χρηματοδότησης των εν λόγω επενδύσεων) είναι το τελικό κείμενο του Συμπληρωματικού Κανονισμού που παρουσίασε χθες η Κομισιόν. Κείμενο που αναγνωρίζει ρόλο και πεδίο δράσης για το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια στη μετάβαση προς τις καθαρές πηγές ενέργειας και στην πορεία προς την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Πλην όμως με τόσο αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις -ιδίως όσον αφορά τις μονάδες φυσικού αερίου που θα τεθούν σε λειτουργία έως το τέλος της δεκαετίας-, ώστε να εγείρεται προβληματισμός για το ενδεχόμενο μελλοντικής επιδείνωσης των όρων τραπεζικού δανεισμού και αύξησης του κόστους χρηματοδότησης των σχετικών επενδύσεων στην Ελλάδα. Επενδύσεις οι οποίες αποτελούν προαπαιτούμενο για τη διασφάλιση της ευστάθειας και της επάρκειας ισχύος του ηλεκτρικού συστήματος για το ορατό μέλλον, όπως δήλωσαν -μιλώντας προς τη «Ν»- παράγοντες του κλάδου ενέργειας με πολύ καλή γνώση του θέματος.
Πράσινο υδρογόνο από το 2036
Σύμφωνα με τις πηγές αυτές, μια σημαντική βελτίωση που ενσωματώθηκε στο τελικό κείμενο είναι ότι δεν προβλέπεται πλέον υποχρέωση για τις μονάδες φυσικού αερίου που θα είναι συμβατές με την πράσινη ταξινομία να έχουν ποσοστό 30% πράσινου υδρογόνου στο μίγμα καυσίμου έως το 2026 και 55% έως το 2030, ορόσημα που θεωρούνται εκτός πραγματικότητας από πολλούς φορείς του κλάδου, διότι κατά την τρέχουσα δεκαετία δεν παρέχεται δυνατότητα εμπορικής τροφοδοσίας πράσινου υδρογόνου από τα πανευρωπαϊκά δίκτυα. Διατηρείται ο τελικός στόχος, σύμφωνα με τον οποίο οι μονάδες φυσικού αερίου θα πρέπει να χρησιμοποιούν 100% πράσινο υδρογόνο το 2036. Άλλαξαν επίσης οι προβλέψεις σχετικά με την αντικατάσταση ρυπογόνων θερμικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με αντίστοιχες πράσινες, καθώς δεν προβλέπεται πλέον αντικατάσταση μιας μονάδας π.χ. λιγνίτη με μια άλλη μονάδα φυσικού αερίου, αλλά η αντικατάσταση μιας ρυπογόνου δραστηριότητας με άλλη καθαρότερη. Μια διατύπωση που δίνει μεγαλύτερα περιθώρια ευελιξίας αναφορικά με την ποσότητα ανθρακικής και πετρελαϊκής ισχύος που θεωρείται ότι είναι προς αντικατάσταση σε κάθε χώρα.
Το αγκάθι των ρύπων
Από την άλλη πλευρά, παρέμεινε το βασικό «αγκάθι», δηλαδή το όριο εκπομπών ρύπων των 270 γραμμαρίων CO2/κιλοβατώρα για να θεωρείται μια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής πως δεν «επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον» (do not significant harm) και πληροί τις προϋποθέσεις της ταξινομίας. «Πρόκειται για όριο μη ρεαλιστικό, δεν υπάρχει καμία μονάδα φυσικού αερίου στην Ευρώπη που να το πιάνει» σημειώνουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές, υπογραμμίζοντας ότι οι τελευταίας τεχνολογίας μονάδες συνδυασμένου κύκλου με καύση φυσικού αερίου εκπέμπουν 320-340 gCO2/KWh.
Η μεταφορά και η διανομή
Όσον αφορά τις υπόλοιπες υποδομές φυσικού αερίου πλην των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, αυτές δηλαδή που συνδέονται με τη μεταφορά και τη διανομή του φυσικού αερίου, εκτιμάται ότι είναι συμβατές με την ταξινομία της Ε.Ε. στο μέτρο που μπορούν να αποδείξουν ότι είναι έτοιμες να υποδεχτούν ανανεώσιμα αέρια -και δη υδρογόνο- τα επόμενα χρόνια και ότι δεν κατασκευάζονται κατά τρόπο που να «κλειδώνουν» τη χρήση φυσικού αερίου σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Τούτων λεχθέντων, οι ίδιες πηγές διατυπώνουν ανησυχία για το πώς θα διαμορφωθεί τα επόμενα χρόνια το τοπίο για τους όρους και τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης υποδομών φυσικού αερίου όχι μόνο από ιδιώτες επενδυτές, αλλά και από τα ταμεία και τους φορείς που σχετίζονται με την Ε.Ε. (με τη σκληρή στάση που τηρεί η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αναδεικνύεται ως πρόβλημα, στο μέτρο που αποτελεί «σηματωρό» για πολλά ιδιωτικά funds). «Εάν δε τα επόμενα χρόνια οι προδιαγραφές της Ταξινομίας συνδεθούν με κάποιον τρόπο από τους ιθύνοντες των Βρυξελλών και με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις, τότε μπορεί να έχουμε σοβαρό πρόβλημα» σημειώνουν χαρακτηριστικά.
Τα επόμενα βήματα
Όπως τονίζει η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της, η Ευρωπαϊκή Ταξινομία στοχεύει να καθοδηγήσει την επένδυση κεφαλαίων σε τομείς της οικονομίας κατά τρόπο που να συμβάλλει στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. έχουν τέσσερις μήνες για να εξετάσουν το έγγραφο και να προβάλουν αντιρρήσεις, οι οποίες για να «περάσουν» απαιτείται να υιοθετηθούν είτε από τουλάχιστον 20 κράτη-μέλη που να εκπροσωπούν το 65% του πληθυσμού της Ε.Ε. είτε από την πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Καθώς και τα δυο ενδεχόμενα είναι σχεδόν απίθανα, εκτός σοβαρού απροόπτου ο Κανονισμός της Ταξινομίας θα τεθεί σε ισχύ ως έχει από την 1η Ιανουαρίου 2023, δημιουργώντας ένα νέο περιβάλλον στο οποίο θα κληθούν να προσαρμοστούν οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας.
«Η σημερινή κατ’ εξουσιοδότηση πράξη αφορά την πλαισίωση της οικονομίας της Ε.Ε. στην πορεία προς την ενεργειακή μετάβαση, ως γέφυρα προς ένα σύστημα πράσινης ενέργειας που θα βασίζεται σε ΑΠΕ. Θα επιταχύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις που χρειαζόμαστε, ιδίως κατά την τρέχουσα δεκαετία» δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις. Η κ. Μαρέιντ Μαγκίνες, επίτροπος αρμόδια για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, πρόσθεσε ότι «σήμερα θέτουμε αυστηρές προϋποθέσεις για να συμβάλουμε στην κινητοποίηση χρηματοδότησης προκειμένου να στηριχθεί αυτή η μετάβαση, μακριά από πιο επιβλαβείς πηγές ενέργειας, όπως ο άνθρακας. Επίσης, ενισχύουμε τη διαφάνεια της αγοράς, ώστε οι επενδυτές να είναι σε θέση να εντοπίζουν εύκολα τις δραστηριότητες φυσικού αερίου και πυρηνικής ενέργειας σε οποιεσδήποτε επενδυτικές αποφάσεις».
