Άνοδος επιτοκίων η βασική παραδοχή των κλιματικών stress tests της ΕΚΤ

Ξεκίνησαν λοιπόν τα κλιματικά stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών και νέα δεδομένα εντάσσονται στις λειτουργικές αποφάσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων και η «Ν» διασφάλισε το script που έδωσε η Ευρωπαίκή Κεντρική Τράπεζα στις εποπτευόμενες τράπεζες της Ευρώπης, αναλύοντάς τους τη διαδικασία.

Μέσα στις βασικές της παραδοχές προκειμένου να στηθούν τα σενάρια της άσκησης,  η ECB προβλέπει άνοδο του πληθωρισμού που θα συμπαρασύρει και τα επιτόκια στο πλαίσιο του κόστους της ενεργειακής μετάβασης. 

Σημειώνεται ότι η μετάβαση αυτή έχει ήδη ξεκινήσει και προβλέπει την επίτευξη μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος το 2050 με ενδιάμεσο χρονικό ορόσημο το 203ο, χρονιά κατά την οποία οι εκπομπές ρίπων θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 55% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.

Σε ότι αφορά την άσκηση, αυτή έχει συγκεκριμένα ορόσημα και ενιαία μεθοδολογία για όλη την Ευρώπη, μολονότι τα ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους σε θέματα διαχείρισης κλίματος.

 Το ημερολόγιο της άσκησης

Οι τράπεζες ενημερώθηκαν αναλυτικά την περασμένη εβδομάδα και το χρονοδιάγραμμα προβλέπει;

• 21 Φεβρουαρίου ανοίγει τις πύλες του το ειδικά διαμορφωμένο portal με την ονομασία Star προκειμένου οι τράπεζες να επικυρώσουν τα στοιχεία με τα οποία θα μετέχουν στο test.
• Στις 7 Μαρτίου οι τράπεζες εισάγουν τα στοιχεία που απαιτεί η άσκηση μεταξύ των οποίων στοιχεία εναλλακτικών τρόπων διάθεσης των υπηρεσιών τους (διαδικτυακά κλπ).
• Στις 31 Μαρτίου γίνεται η πρώτη υποβολή όλων των στοιχείων
• Στις 4-10 Μαίου ξεκινάει διάλογος μεταξύ τραπεζών και αρχών προκειμένου να συζητήσουν προκαταρκτικές παρατηρήσεις
• Στις 23 Μαίου πραγματοποιείται η δεύτερη υποβολή όλων των στοιχείων με ενσωματωμένες τις παρατηρήσεις 
• Στις αρχές Ιουλίου του 2022 οι τράπεζες λαμβάνουν ατομικά η κάθε μία το report των αρχών
• Στις 8 Ιουλίου δημοσιεύονται τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα.

Σε πρώτη φάση η άσκηση έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει ότι μετά το πέρας της άσκησης θα δοθεί στις τράπεζες ενημερωτικό υλικό με βάση τα στοιχεία και τις παρατηρήσεις των εποπτικών αρχών προκειμένου τα πιστωτικά ιδρύματα να δημιουργήσουν  τα εσωτερικά τους πλαίσια για να διενεργηθούν στη συνέχεια τα πραγματικά stress tests του κλιματικού κινδύνου.

Η άσκηση αυτή μπορεί να μην απαιτεί αύξηση κεφαλαίων για τα πιστωτικά ιδρύματα αλλά συμβάλει στο συνολικό SREP  (διαδικασία εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης) καθώς διασφαλίζει την κεφαλαιακή επάρκεια και την ρευστότητα των τραπεζών μέσα από μια  ισχυρή κάλυψη των κινδύνων κλίματος.

Σενάρια και Κόστος Μετάβασης

Τα παρακάτω σενάρια και οι αντιδράσεις και κοστολογήσεις των τραπεζών θέτουν τις προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή της άσκσης.

1. Σοβαρή ξηρασία και κύμα καύσωνα σε ορίζοντα ενός έτους. Εδώ μετριέται το σοκ που δέχεται η παραγωγικότητα της εργασίας εξαιτίας της ζέστης στις διάφορες χώρες.
2. Κίνδυνος πλημμύρας με ορίζοντα ενός έτους. Το σενάριο αυτό μετράει τις επιδράσεις στις τιμές του real estate όπου ο κίνδυνος επιβεβαιώνεται.
3. Το μοντέλο της περιοχής (έδαφος κλίμα κλπ) υπολογίζει τα σενάρια.

Η άσκηση προβλέπει ακόμη τρία κλιματικά σενάρια που συνδυάζουν τη μετάβαση και το φυσικό κίνδυνο.

1. Ομαλή μετάβαση με περιορισμένο φυσικό κίνδυνο. Έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή πολιτικών. Περιορισμένο κόστος από τη μετάβαση και  το φυσικό κίνδυνο.
2. Ατακτη μετάβαση με μέσο φυσικό κίνδυνο. Καθυστερημένη εφαρμογή πολιτικών. Υψηλό κόστος κατά  τη μετάβαση και μέσο κόστος από το φυσικό κίνδυνο
3. Υπερθέρμανση με ακραίο φυσικό κίνδυνο. Δεν εφαρμόστηκαν νέες πολιτικές (μόνο οι τρέχουσες πολιτικές)

Πολύ περιορισμένο κόστος από τη μετάβαση αλλά εξαιρετικά υψηλό κόστος από τον φυσικό κίνδυνο.

Πού θα οδηγηθούν τα επιτόκια

Τα επιτόκια θα αυξηθούν κατά τη διάρκεια της μετάβασης . Το κόστος της μετάβασης ωθεί προς τα πάνω τον πληθωρισμό και τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια ενισχύονται ακολουθώντας με μια ελαφρά καθυστέρηση της πληθωριστικές πιέσεις.

Η υπόθεση της αύξησης των επιτοκίων σε όλες τις φάσεις της μετάβασης ενσωματώνονται σε όλα τα σενάρια για όλες τις χώρες.

Η μικρή ετερογένεια που μπορεί να υπάρχει σε επίπεδο χώρας στην όλη αυτή κίνηση αποτυπώνεται στα μακροπρόθεσμα επιτόκια.

Οι χώρες που θα έχουν το υψηλότερο κόστος μετάβασης θα έχουν και τη μεγαλύτερη αύξηση στα μακροπρόθεσμα επιτόκια.

Κλάδοι που πλήττονται

Οι κλάδοι που πλήττονται είναι οι ενεργοβόροι κλάδοι όπως οι εξορύξεις, κλωστοϋφαντουρία, δέρματα, ξύλα και το χαρτί. Ακολουθούν οι βιομηχανίες coke και προίόντων διύλισης πετρελαίου, τα έπιπλα, ο ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο κλπ, οι συσκευές aircondition και το λιανικό και χονδρικό εμπόριο.

Πώς θα κινηθούν οι χρηματιστηριακές αγορές

• Οι πιο ρυπογόνοι κλάδοι είναι εκείνοι που θα πληγούν ειδικά στο πλαίσιο της άτακτης μετάβασης.
• Ο αντίκτυπος στις τιμές των μετοχών είναι περιορισμένος σε περίπτωση ομαλής μετάβασης.
• Μετά τη μεταβατική φάση, οι αγορές μετοχών ανακάμπτουν και ανακτούν τις ζημίες τους την επόμενη δεκαετία.

Τα κλιματικά stress tests καλύπτουν τρεις ενότητες  με τυποποιημένα data ποιότητας και διαδικασίες εξασφάλισης της ποιότητας αυτής.

Η πρώτη ενότητα αφορά το ομοιόμορφο τυποποιημένο ερωτηματολόγιο και την αντίστοιχη αξιολόγηση του πλαισίου των τραπεζών.

Η δεύτερη ενότητα δημιουργεί δείκτες με βάση την τράπεζα αναφοράς που θα προκύψει.

Η τρίτη ενότητα είναι η διενέργεια της άσκησης με τη μεθοδολογία από τη βάση προς την κορυφή.

Για 6 τομείς οι τράπεζες πραγματοποιούν report

Πώς επηρεάζεται το SREP

Ο πρώτος αφορά τη συνολική τους βαθμολογία. Πρόκειται για μία ολιστική επιθεώρηση των αποτελεσμάτων των stress tests των τραπεζών σε σχέση με τις ενότητες που παρακολουθεί η άσκηση.

Η άσκηση των κλιματικών stress tests το 2022 δεν είναι μια άσκηση στην οποία  μια τράπεζα αποτυγχάνει ή επιτυγχάνει και δεν πρόκειται να έχει κάποια επίδραση σε ότι αφορά τις κατευθύνσεις του δεύτερου πυλώνα.

Οπως και στις προηγούμενες ασκήσεις το ποιοτικό αποτέλεσμα των κλιματικών stress tests 2022 θα μπορούσε σε ορισμένες περιπτώσεις να έχει επίδραση στον προσδιορισμό των απαιτήσεων του δεύτερου πυλώνα.

Η έγκαιρη υποβολή των στοιχείων, η ακρίβεια και η ποιότητα των στοιχείων αυτών από τις τράπεζες και η συνολική συμπεριφορά και απόδοση στην άσκηση θα ληφθούν υπόψη κατά τη συνολική διαδικασία εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης των τραπεζών (SREP).

Σε περίπτωση βραχυπρόθεσμης άτακτης μετάβασης, τα κόστη της άτακτης μετάβαση είναι ένα φορτίο για την οικονομική ανάπτυξη. Η απόδοση του ΑΕΠ σε βάση σωρευτική είναι μειωμένη σε βάθος χρονικού ορίζοντα και ανακτά ένα μέρος από τις απώλειες παραγωγής το 2024.