Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Ρεκόρ 10ετίας στις επενδύσεις -και ύψος αυτών ακόμη και πάνω από 27 δισ. ευρώ για πρώτη φορά μετά το 2011-, τουριστικά έσοδα άνω των 15 δισ. ευρώ αλλά και εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών που θα ξεπεράσουν τα 76-77 δισ. ευρώ, ώστε να καταρριφθεί νέο ιστορικό υψηλό, θα «κυνηγήσει» η κυβέρνηση για φέτος. Στο εσωτερικό του οικονομικού επιτελείου θα περιμένουν μερικές εβδομάδες ώστε να ανακοινωθούν τα στοιχεία για την πορεία της οικονομίας μέσα στο 2021 και να καταστεί ευκολότερος ο επαναπροσδιορισμός των στόχων για το τρέχον έτος. Είναι σαφές ότι μετά τις εκτιμήσεις για ταχύτερη του αναμενομένου ανάπτυξη μέσα στο 2021 -το ΑΕΠ αναμένεται να πλησιάσει περισσότερο στα 180 δισ. ευρώ, όταν στον προϋπολογισμό είχε εγγραφεί στόχος για ΑΕΠ της τάξεως των 177,6 δισ. ευρώ- επαναπροσδιορίζεται και ο πήχης για το τρέχον έτος.
Ώθηση από το 2021
Με την… ώθηση από το προηγούμενο έτος, αλλά και με… αρωγό τον πληθωρισμό, ο πήχης για το ΑΕΠ του 2022 αναμένεται να μπει κοντά στα 188-190 δισ. ευρώ, επίδοση που έχει να καταγραφεί στην Ελλάδα από το… μακρινό 2012. Η πραγματοποίηση αυτών των στόχων -και σε συνδυασμό με έναν αριθμό απασχολούμενων αισθητά πάνω από τα τέσσερα εκατομμύρια κατά τη διάρκεια του 2022- εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στην επίτευξη δύο κεντρικών στόχων για την επόμενη χρονιά: πρώτον, στην αύξηση των φορολογικών εσόδων αρκετά πάνω από τα 50 δισ. ευρώ, έτσι ώστε να δημιουργηθεί το «έδαφος» για τη χρηματοδότηση των μειωμένων φορολογικών συντελεστών τόσο για το 2022 όσο και για το 2023, και, δεύτερον, στη σημαντική βελτίωση της αναλογίας του χρέους ως προς το ΑΕΠ ώστε να «κλειδώσει» και ο έτερος εθνικός στόχος της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας.
Η πορεία του ΑΕΠ για το σύνολο του 2021 θα ανακοινωθεί στις αρχές Μαρτίου από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και τότε θα επιβεβαιωθεί αν ο ρυθμός ανάπτυξης θα υπερβεί το 8%, όπως δήλωσε πρόσφατα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ή αν θα υπάρξουν «βάρη» στα στοιχεία του 4ου τριμήνου του 2021 που θα συγκρατήσουν το τελικό ποσοστό σε λίγο χαμηλότερα επίπεδα. Τα πολύ αυξημένα έσοδα των επιχειρήσεων και κατά το 4ο τρίμηνο συνιστούν «προάγγελο» μεγάλης αύξησης της κατανάλωσης και στο διάστημα Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2020 (περίοδο κατά την οποία είχαμε άλλωστε καραντίνα). Η καλύτερη του αναμενομένου πορεία των τουριστικών εσόδων και στο 4ο τρίμηνο η χρονιά φαίνεται να κλείνει με τα έσοδα του 2021 να φτάνουν περίπου στο 58% των εσόδων του 2019) είναι επίσης μια πηγή στήριξης του ισχυρού ρυθμού ανάπτυξης. Τη διαφορά αναμένεται να κάνουν τέλος οι επενδύσεις. Υπάρχουν βέβαια και οι πηγές ανησυχίας. Η πρώτη έχει να κάνει με την τελική επίπτωση του εμπορικού ισοζυγίου στο ΑΕΠ, καθώς ειδικά από τον Οκτώβριο και μετά η ενεργειακή κρίση έχει «φουσκώσει» τις εισαγωγές με ρυθμό που ξεπερνά ακόμη και τα 800 εκατ. ευρώ τον μήνα. Από την άλλη, υπάρχει πάντα ο αστάθμητος παράγοντας των αποθεμάτων (στο 9μηνο βοήθησαν το ΑΕΠ του 2021) και φυσικά το ενδεχόμενο εκ των υστέρων αναθεωρήσεων από την πλευρά της ΕΛΣΤΑΤ λόγω της εξασφάλισης επικαιροποιημένων στοιχείων.
Ανάπτυξη της τάξεως του 8% στο ΑΕΠ για το 2021 θα φέρει το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν πιο κοντά στα 180 δισ. ευρώ και αυτομάτως θα αλλάξει τη «βάση» επί της οποίας θα οικοδομηθεί το ΑΕΠ του 2022. Μπορεί ο «στόχος» να μην ανακοινωθεί άμεσα, παρά μόνο μετά την άνοιξη, όταν θα αρχίσουν και οι ανταλλαγές στοιχείων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (σ.σ.: τόσο για την ανακοίνωση των εαρινών προβλέψεων όσο και για την προετοιμασία της διαπραγμάτευσης για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας), ωστόσο ο πήχης αναμένεται να μπει στην περιοχή των 188-190 δισ. ευρώ για το 2022. Αυτό, αν γίνει, θα συνιστά την υψηλότερη επίδοση από το 2012 και μετά (τότε το ΑΕΠ, με αντίστροφη πορεία βέβαια, καθώς ήμασταν στην καρδιά της ύφεσης, έφτανε περίπου στα 188,5 δισ. ευρώ). Η επίτευξη αυτού του στόχου δεν θα στηριχτεί αυτή τη φορά μόνο στην αύξηση της κατανάλωσης (και μόνο λόγω του πληθωρισμού αναμένεται ότι θα είναι αυξημένη), αλλά και κυρίως στην πολύ μεγάλη αύξηση των εξαγωγών και των επενδύσεων. Ειδικότερα:
1 Η έλλειψη των επενδύσεων ήταν ένα από τα μεγαλύτερα «βαρίδια» για την οικονομία στην περίοδο της πολυετούς ύφεσης, οδηγώντας το τελικό ποσό ακόμη και κάτω από τα 20 δισ. ευρώ μέσα στην κρίση, όταν το 2009 και το 2010 καταγράφονταν επιδόσεις άνω των 50-55 δισ. ευρώ. Αυτά τα επίπεδα θεωρούνται «άπιαστα» με τα σημερινά δεδομένα. Ωστόσο, θεωρείται εφικτή μια επίδοση της τάξεως των 27-28 δισ. ευρώ για ολόκληρο του 2022 σε επίπεδο ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου ώστε -τουλάχιστον- η χώρα να ανακτήσει τα επίπεδα επενδύσεων του 2011 καταρρίπτοντας ένα ρεκόρ 10ετίας.
2 Για τις εξαγωγές ο στόχος είναι πιο φιλόδοξος και ουσιαστικά οριοθετείται σε ένα νέο ιστορικό ρεκόρ για τη χώρα με τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών να προσεγγίζουν τα 78-79 δισ. ευρώ, επίδοση υψηλότερη και από αυτή του 2019. Στο οικονομικό επιτελείο δεν περιμένουν ότι το 2022 θα ανακτήσουμε πλήρως τα έσοδα από τον τουρισμό του 2019 (σ.σ.: τα τουριστικά έξοδα λογίζονται ως εξαγωγές υπηρεσιών και επηρεάζουν θετικά το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας). Ο πήχης έχει μπει περίπου στο 80%, στην περιοχή των 15 δισ. ευρώ. Ωστόσο, αναμένεται ότι θα υπάρξει αύξηση και στις εξαγωγές προϊόντων ώστε να φτάσουμε στα επίπεδα των 78-79 δισ. ευρώ που προαναφέρθηκαν.
Ο ρόλος του πληθωρισμού
Ο παράγοντας πληθωρισμός δεν είναι καθόλου αμελητέος στην όλη εξίσωση. Προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το φαινόμενο θα είναι «παροδικό». Επίσης, στο οικονομικό επιτελείο γνωρίζουν ότι είναι άλλο πράγμα ο πληθωρισμός και άλλο πράγμα η ακρίβεια. Αν στο β’ εξάμηνο του 2022 οι τιμές σταθεροποιηθούν στα σημερινά επίπεδα, ο πληθωρισμός θα πέσει αισθητά ακόμη και κάτω από το 1%. Όμως, η ενέργεια και τα τρόφιμα θα εξακολουθήσουν να κοστίζουν ακριβά στον Έλληνα καταναλωτή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον όγκο της κατανάλωσης.
