Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
To 2021 όχι μόνο δεν είπαμε «αντίο» στην πανδημία όπως ελπίζαμε, αλλά βρήκαμε μπροστά μας νέες προκλήσεις με κυριότερη αυτή της ενεργειακής κρίσης και της εκτίναξης των τιμών σε μία σειρά από βασικά αγαθά. Ένας εκρηκτικός συνδυασμός επίμονων προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα, γεωπολιτικών εντάσεων και αυξημένης ζήτησης, καθώς οι οικονομίες ανέκαμπταν δυναμικά, οδήγησαν τον πληθωρισμό παγκοσμίως στα ύψη. Στην Ελλάδα σκαρφάλωσε στο 4,8%, ενώ σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ έφτασε σε υψηλά 30 ετών.
Ας δούμε πώς διαμορφώθηκε το σκηνικό των τιμών στις διεθνείς αγορές. Περισσότερο από κάθε τι άλλο την τσέπη των καταναλωτών «έκαψε» η ενέργεια. Φυσικό αέριο και πετρέλαιο ήταν οι κυρίαρχοι της αγοράς και η μεγάλη άνοδος στις τιμές τους έσπρωξε προς τα επάνω τις τιμές και σε βασικά είδη διατροφής.
Οι τιμές των καυσίμων
Σύμφωνα με στοιχεία του Reuters οι τιμές ενέργειας διεθνώς αυξήθηκαν 56,4% το 2021. Το φυσικό αέριο διεθνώς είδε την τιμή του να ενισχύεται 51,6%. Ωστόσο στην Ευρώπη έφτασε να αυξηθεί έως και 600% και τελικά κλείνει τη χρονιά με άνοδο 400%. Η εκρηκτική αυτή ανατίμηση ήρθε καθώς ο βαρύς χειμώνας σε αρκετές χώρες μείωσε δραστικά τα αποθέματα της ηπείρου, ενώ άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα έπληξαν την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθιστώντας το ορυκτό καύσιμο ακόμη πιο αναγκαίο. Περαιτέρω ώθηση στην άνοδο έδωσε η κόντρα της Ε.Ε. με τη Ρωσία, που πάγωσε το project του Nord Stream 2. Έχει πια γίνει σαφές πως όσο η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία δεν περιορίζεται, θα πρέπει να είμαστε πάντα έτοιμοι και κρίσεις.
Το πετρέλαιο θέρμανσης επιδόθηκε επίσης σε ράλι με άνοδο 59,5%, ενώ το πετρέλαιο κίνησης ακολούθησε με αύξηση 58,8%. Τα συμβόλαια brent και αμερικανικού αργού ετοιμάζονται να κλείσουν το 2021 με κέρδη της τάξης του 53% και 57% αντίστοιχα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο από το 2009.
Το ράλι στα μέταλλα
Οι βιομηχανίες και ευρύτερα οι επιχειρήσεις δεν είχαν να αντιμετωπίσουν μόνο το αυξημένο κόστος ενέργειας. Στο σύνολό τους τα βιομηχανικά μέταλλα ανατιμήθηκαν δραστικά, με τον γενικό δείκτη τους να ενισχύεται 30,3% από τις αρχές του έτους. Ο κασσίτερος ήταν ο βασιλιάς των μετάλλων με άλμα 93,4% από τις αρχές του έτους. Η τιμή του αλουμινίου αυξήθηκε 42,2% , του ψευδαργύρου κατά 30% και του νικελίου κατά 23,8%. Αυξημένος κατά 17,2% και ο μόλυβδος.
Ακριβό ψωμί, πικρός καφές
Σιτηρά και ευρύτερα τα τρόφιμα ακολούθησαν με ταχύτητα την ανιούσα. Η τιμή του σιταριού έχει καταγράψει άνοδο 36,6% και του καλαμποκιού κατά 25%. Εκεί ωστόσο που η άνοδος ήταν εκρηκτική ήταν στον καφέ, με την τιμή του να απογειώνεται 78,5%. Ο καφές ήταν πραγματικά πικρός φέτος, αφού και τη ζάχαρη τη βάζαμε με «φειδώ», καθώς η τιμή της έχει αυξηθεί 23%.
Η εικόνα στην Ελλάδα
Στη χώρα μας δεν έχουμε ακόμη συγκεντρωτικά στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ για το σύνολο της χρονιάς. Τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα είναι από τον Νοέμβριο και αφήνουν και αυτά πικρή γεύση.
Το κόστος του φυσικού αερίου αυξήθηκε 180,9% σε σχέση με τον περασμένο Νοέμβριο, ενώ του πετρελαίου θέρμανσης ήταν αυξημένο κατά 45,2%. Οι τιμές σε καύσιμα και λιπαντικά ήταν αυξημένες κατά σχεδόν 25%. Πιο ακριβό κατά 21,3% αγόρασαν οι καταναλωτές το αρνί και το κατσίκι, ενώ αύξηση 18,5% είχαμε στο ελαιόλαδο.
