Από την έντυπη έκδοση
Των Λαλέλας Χρυσανθοπούλου – Νικόλ Λειβαδάρη
Ιστορικό ρεκόρ ακρίβειας καταγράφει σήμερα η μέση χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, αφού έσπασε -για πρώτη φορά- το φράγμα και των 400 ευρώ/MWh. Η εγχώρια αγορά ακολούθησε την τάση των ακριβότερων χωρών της Κεντρικής Ευρώπης, με «φόντο» το άλμα των τιμών του φυσικού αερίου κατά 20%, πάνω από τα 180 ευρώ/MWh. Έτσι, το «κοντέρ» έγραψε 415,94 ευρώ/MWh (με ημερήσια αύξηση 21,5%, δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό μετά τη Βουλγαρία, με την οποία η ελληνική αγορά ρεύματος είναι συζευγμένη), ενώ η ανώτατη τιμή στην οποία έγιναν συναλλαγές εκτοξεύθηκε στα αδιανόητα επίπεδα των 542,5 ευρώ/MWh!
Η δυσοίωνη αυτή εικόνα αποτυπώνει την κυριαρχία στο ενεργειακό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής του πανάκριβου φυσικού αερίου, που σήμερα καλύπτει το 52,68% των εγχώριων αναγκών κατανάλωσης, με παράλληλη «οπισθοχώρηση» των ΑΠΕ, που αντιστοιχούν μόλις στο 11,02% του ενεργειακού μίγματος. Σε υψηλά επίπεδα -σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες- παραμένει η υδροηλεκτρική παραγωγή, η οποία όμως από μόνη της δεν κατόρθωσε να συγκρατήσει τις ισχυρά ανοδικές τάσεις των τιμών, ενώ καμία «βοήθεια» δεν προσέφεραν οι διασυνδέσεις.
Πενταπλασιασμός
Με τη σημερινή αύξηση, η μέση τιμή για τον Δεκέμβριο υπερβαίνει τα 250 ευρώ/MWh (από 228 ευρώ/MWh τον Νοέμβριο και μόλις 52,52 ευρώ/MWh στις αρχές του έτους), επιβεβαιώνοντας τους παράγοντες της αγοράς που είχαν προειδοποιήσει προ ημερών για δύσκολο δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα, που μπορεί να οδηγήσει τη μέση τιμή στα επίπεδα των 270 ευρώ/MWh ή και ακόμα παραπάνω. Οι εξελίξεις προοιωνίζονται εφιαλτικό Ιανουάριο, καθώς στις χονδρεμπορικές τιμές του επόμενου μήνα θα αποτυπωθούν οι τρέχουσες τιμές ρεκόρ του φυσικού αερίου στη spot αγορά, λόγω της αρχιτεκτονικής των συμβολαίων προμήθειας του καυσίμου των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας. Την ίδια στιγμή, υπάρχει ασάφεια γύρω από το νέο μοντέλο στήριξης των νοικοκυριών από την ενεργειακή ακρίβεια, καθώς τη στιγμή που αυτή κλιμακώνεται έχει προαναγγελθεί το τέλος των οριζόντιων επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών, ενώ διογκώνονται οι επιβαρύνσεις για νοικοκυριά, αλλά και επιχειρήσεις.
Σε όλη την Ευρώπη
Η εικόνα στην Ελλάδα αποτελεί αντανάκλαση της ενεργειακής κρίσης που σαρώνει όλη την Ευρώπη, εκτροχιάζοντας την ανάκαμψη και εκτινάσσοντας σε νέα ρεκόρ τον πληθωρισμό. Η τιμή του φυσικού αερίου στην Ολλανδία, που αποτελεί και ευρωπαϊκή τιμή αναφοράς, εκτοξεύτηκε χθες στο ιστορικό υψηλό των 183,85 ευρώ/MWh, με τον νέο ενεργειακό «ίλιγγο» να αποδίδεται σε τρεις παράγοντες: στη μείωση, έως και μηδενισμό, των ροών αερίου της ρωσικής Gazprom προς τη Γερμανία και την εκτροπή τους προς ανατολάς, στην Πολωνία, στο ισχυρό κύμα ψύχους που πλήττει την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη και στην παράλληλη μείωση του αιολικού δυναμικού της περιοχής στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων πέντε εβδομάδων.
Το ρωσικό αέριο στον γερμανικό τερματικό σταθμό Mallnow, όπου καταλήγει ο αγωγός Yamal-Europe, έπεσε στο απόλυτο μηδέν και οι ροές της Gapzrom κατευθύνονται στην Πολωνία. Ως επίσημη αιτία προβάλλονται εποχικοί παράγοντες, καθώς και η υψηλή ζήτηση αερίου στην εγχώρια ρωσική αγορά, ωστόσο οι αναλυτές εξακολουθούν να μιλούν για γεωπολιτικό και οικονομικό παιχνίδι ισχύος για τον NordStream 2 – ήτοι την κλιμάκωση της πίεσης της Μόσχας προς τη Γερμανία για να εγκρίνει τη λειτουργία του αγωγού.
«Δεν γνωρίζουμε εάν η μείωση των ροών οφείλεται στο γεγονός ότι η Gazprom δεν έχει εφεδρική παραγωγή για να καλύψει τη ρωσική ζήτηση ή στο εάν απλώς έχει κρυφή πολιτική ατζέντα» λέει ο Τιερί Μπρος, ειδικός στην αγορά ενέργειας και καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού.
Το «διά ταύτα» είναι ότι η έλλειψη φυσικού αερίου εξελίσσεται σε κρίση μακράς διάρκειας, συμπαρασύροντας και τις τιμές του ρεύματος. Tα ενεργειακά futures του επόμενου χρόνου στη Γερμανία εκτινάχθηκαν χθες κατά 26% στα 315 ευρώ ανά MwH, ενώ η αντίστοιχη άνοδος στη Γαλλία ήταν 26%. Το Παρίσι αναγκάστηκε να θέσει χθες σε επαναλειτουργία έξι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από πετρέλαιο, των οποίων τα φουγάρα είχαν σβήσει, για να μη βρεθεί η χώρα αντιμέτωπη με μπλακάουτ.
Γαλλική πυρηνική εμπλοκή
Το ενεργειακό έλλειμμα επιτείνει η μαζική και εσπευσμένη διακοπή λειτουργίας των εργοστασίων πυρηνικής ενέργειας της Γερμανίας και της Γαλλίας. Η Electricιte de France ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι σταματά τη λειτουργία τεσσάρων αντιδραστήρων, που δίνουν το 10% της πυρηνικής ενέργειας της χώρας, ενώ ο σχεδιασμός προβλέπει ότι έως το τέλος Ιανουαρίου η παραγωγική ικανότητα πυρηνικής ενέργειας της Γαλλίας θα έχει μειωθεί κατά 30%. Η Γερμανία θα έχει κλείσει το 50% όλων των πυρηνικών αντιδραστήρων της έως το τέλος Δεκεμβρίου.
Αναλυτές επισημαίνουν στο Bloomberg λάθη, κενά και ελλιπή σχεδιασμό στην πράσινη μετάβαση της Γερμανίας, την ώρα που η ενεργειακή κρίση, σε συνδυασμό με την κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα, προκαλεί πλέον εκρηκτικές ανατιμήσεις και ελλείψεις σε βασικά προϊόντα και αγαθά. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, όπως επισημαίνει η Αν Σοφί Κορμπό, ερευνήτρια του Κέντρου Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του πανεπιστημίου Columbia, είναι το ντόμινο των εκρηκτικών ανατιμήσεων στη βιομηχανία λιπασμάτων – ένα ντόμινο που, όπως τονίζει, απειλεί να προκαλέσει πλέον και κρίση τροφίμων.
Το αποτύπωμα του ενεργειακού κραχ είναι ορατό σε όλο το εύρος της βιομηχανίας πρώτων υλών και είναι τόσο οξύ που ο κολοσσός των εμπορευμάτων Trafigura ανακοίνωσε ήδη τη διακοπή παραγωγής ψευδαργύρου στο ορυχείο Nyrstar στη Γαλλία από τον Ιανουάριο λόγω του απαγορευτικού κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας. Με πιθανές, νέες διακοπές λειτουργίας σε βασικές μονάδες της προειδοποίησε και η παραγωγός λιπασμάτων Yara International, η οποία είχε θέσει ήδη προσωρινά σε αναστολή δύο εργοστάσιά της το φθινόπωρο.
Αλλάζουν όψη οι λογαριασμοί
Την τελική μορφή του υποδείγματος Λογαριασμού Κατανάλωσης Χαμηλής Τάσης και των Πρότυπων Εντύπων αίτησης προσφοράς προμήθειας ενέκρινε χθες η ΡΑΕ, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να ενισχύσει τη διαφάνεια στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού και τη συγκρισιμότητα των τιμολογίων χαμηλής τάσης.
Στόχος της τυποποίησης των Πρότυπων Εντύπων είναι η ενημέρωση των καταναλωτών με πληρότητα, σαφήνεια και αξιοπιστία. Ταυτόχρονα, προωθείται ο υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των προμηθευτών και η εύρυθμη και αποδοτική λειτουργία της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού.
