Του Φάνη Ζώη
[email protected]
Η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση και οι επεκτάσεις των επιδοτήσεων ενοικίου και ασφαλιστικών εισφορών είναι τα σημαντικότερα από τα μέτρα που ζητά ο κλάδος, καθώς ο τζίρος των πολύ μικρών επιχειρήσεων εστίασης (1-9 εργαζόμενοι) στην περιφέρεια Αττικής (πλην Πειραιώς, Δυτικής Αττικής και Λαυρίου) το 2020 μειώθηκε κατά -537,5 εκατ. ευρώ, ενώ προβλέπεται μείωση και για το 2021 κατά -76,2 εκατ. ευρώ.
Αυτό προκύπτει από μελέτη του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών που παρουσιάζεται, διαδικτυακά, αυτή την ώρα, με τους εκπροσώπους της εστίασης να «εστιάζουν» στην επιδότηση του κόστους ενέργειας, τη μείωση των δημοτικών τελών, τη διαχείριση του κορωνοϊού και την ελαστικοποίηση των μέτρων, την αναβάθμιση της περιοχής, την αναθεώρηση της επιστρεπτέας προκαταβολής.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ICAP για την εκτίμηση της οικονομικής ζημιάς από την πανδημία για τον κλάδο της εστίασης, το έτος 2020 καθώς και για την πρόβλεψη για το έτος 2021 στην περιφέρεια Αττικής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η ποσοστιαία μεταβολή πωλήσεων το 2020 έναντι του 2019 ανήλθε σε -42,7%, ενώ για το 2021 προβλέπεται πολύ μικρότερη μείωση κατά -10,6% έναντι του 2020.
Σε ό,τι αφορά στη μείωση του τζίρου, εκτιμάται ότι έφτασε σε -607,4 εκατ. ευρώ στις πολύ μικρές επιχειρήσεις εστίασης, σε όλους τους κλάδους που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τον κλάδο της εστίασης ως προμηθευτές (πχ υπηρεσίες διαμονής, είδη διατροφής-ποτά, χονδρικό εμπόριο, ακίνητη περιουσία, λιανικό εμπόριο κλπ).
Επιπλέον, η μείωση τζίρου των πολύ μικρών επιχειρήσεων εστίασης το 2020 προκάλεσε εκτιμώμενη μείωση του εισοδήματος των εργαζομένων στην εστίαση κατά -139,9 εκατ. ευρώ.
Η απασχόληση στην εστίαση βάσει της έρευνας, το 2020 μειώθηκε κατά -0,9%, ενώ η πρόβλεψη για το 2021 υπολογίζει αύξηση 3,5%.
Συνολικά η προκαλούμενη από την εστίαση πολλαπλασιαστική μείωση των θέσεων εργασίας σε όλους τους κλάδους της οικονομίας εκτιμήθηκε για το 2020 σε -20,4 χιλ. εργαζόμενους.
Ο κλάδος της εστίασης στην πανδημία
Το 2020 λόγω της πανδημίας το 50% περίπου των επιχειρήσεων εστίασης βρισκόταν σε αναστολή λειτουργίας λόγω υπουργικής απόφασης, ενώ το 21,2% ήταν πληττόμενες χωρίς αναστολή λειτουργίας με ένταξη σε πλαίσιο στήριξης.
Το 63,5% των επιχειρήσεων εστίασης εντάχθηκε σε κάποιο χρηματοδοτικό μέτρο στήριξης με τα εργασιακά να είναι η κατηγορία μέτρων στήριξης με το σημαντικότερο μερίδιο. Ακολουθούν οι εγγυήσεις, ενώ τα δανειακά και τα φορολογικά καλύπτουν μικρότερα μερίδια.
Πάντως, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων εστίασης δήλωσε ότι τα μέτρα στήριξης ήταν ανεπαρκή, ενώ το 29% κρίνει ότι μέτρα επαρκούν αλλά σε μικρό βαθμό.
Προβλήματα και ανησυχίες της εστίασης
Τα βασικά προβλήματα και οι ανησυχίες των επιχειρήσεων σχετικά με την αγορά και τους καταναλωτές που καταγράφηκαν στην έρευνα προς τις επιχειρήσεις εστίασης είναι:
* Η αβεβαιότητα
* Ο διχασμός με τους εμβολιασμένους και τους ανεμβολίαστους
* Το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού στους πολίτες
* Η μείωση πελατών λόγου του φόβου της πανδημίας
* Η μειωμένη ρευστότητα στην αγορά
* Το υψηλό ποσοστό ανεμβολίαστων πελατών με κίνδυνο την απώλεια όλου του τζίρου
* Η αστάθεια στην αγορά και κακή ψυχολογία
* Η απασχόληση των εργαζομένων με τηλεργασία στο σπίτι
* Η κατάσταση του lockdown και τα πιστοποιητικά εμβολιασμού η νόσησης
* Η καθυστέρηση της ανάκαμψης στην καταναλωτική κίνηση
* Η τηλεργασία και η αναστολή εργασίας οδήγησε σε μείωση της κατανάλωσης στον χώρο εργασίας
* Η απαγόρευση εισόδου σε ανεμβολίαστους
* Ο έλεγχος των πελατών κατά την είσοδο στα καταστήματα
* Η καθημερινότητα με την εφαρμογή νέων μέτρων
Τα προβλήματα και οι ανησυχίες σχετικά με τις ίδιες τις επιχειρήσεις είναι:
* Η έλλειψη ρευστότητας και ο μειωμένος τζίρος
* Η απουσία περαιτέρω κινήτρων επειδή η υπάρχουσα χρηματοδότηση δεν είναι επαρκής.
* Η δυσκολία διατήρησης του προσωπικού
* Η αβεβαιότητα λόγω κορονοϊού, τα υψηλά ενοίκια και η δυσκολία αδειοδότησης της εστίασης
* Η αβεβαιότητα για το άμεσο μέλλον
* Η απουσία στήριξης από ΕΣΠΑ και τράπεζες και η δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση
* Η αύξηση κόστους πρώτων υλών
* Η πορεία της αγοραστικής δύναμης του κόσμου
* Η επισφάλεια όσον αφορά τα εργασιακά. O κορωνοϊός επηρέασε πολύ τη λειτουργία και κατ’ επέκταση τη βιωσιμότητα της επιχείρησης.
* Το κράτος δεν είναι φιλικό με τις μικρές επιχειρήσεις όσον αφορά τα ασφαλιστικά και τα φορολογικά
* Ο υψηλός ανταγωνισμός από την είσοδο στην αγορά πολλών νέων επιχειρήσεων εστίασης
* Η αύξηση των λειτουργικών δαπανών και τα επιπλέον χρέη που δημιουργήθηκαν τα τελευταία 2 χρόνια
* Το νομοθετικό πλαίσιο του κράτους για τις επιχειρήσεις
* Το φορολογικό πλαίσιο για νέες επενδύσεις
* Τα νέα μέτρα για τον κορωνοϊό για εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους στις επισιτιστικές επιχειρήσεις
Σύμφωνα με τη μελέτη, ο πολλαπλασιαστής οικονομικής δραστηριότητας του κλάδου της εστίασης είναι 2,002 που σημαίνει ότι αν αυξηθεί/μειωθεί η ζήτηση των υπηρεσιών εστίασης κατά 1 εκατ. ευρώ τότε η συνολική παραγωγή/προσφορά όλων των κλάδων της οικονομίας της περιφέρειας Αττικής θα αυξηθεί/μειωθεί κατά 2,002 εκατ. ευρώ.
Ο πολλαπλασιαστής απασχόλησης για την εστίαση είναι 38 άτομα που σημαίνει ότι αν αυξηθεί/μειωθεί η ζήτηση των υπηρεσιών εστίασης κατά 1 εκατ. ευρώ τότε η συνολική απασχόληση όλων των κλάδων της περιφέρειας Αττικής θα αυξηθεί/μειωθεί κατά 38 άτομα.
Ακόμη, όπως αναφέρεται στη μελέτη, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εστίαση στην περιφέρεια Αττικής (πλην Πειραιώς, Δυτικής Αττικής και Λαυρίου) -ανεξαρτήτως μεγέθους- ανήλθαν το 2018 (έτος με τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) σε 13.783 καλύπτοντας το 4,8% του συνόλου των επιχειρήσεων όλων των κλάδων στην γεωγραφική περιοχή, μερίδιο 1,4% στις πωλήσεις και 8,1% στην απασχόληση. Σημειώνεται ότι ο αριθμός των νομικών μονάδων μεταξύ 2001 και 2018 αυξήθηκε κατά +26%, ο κύκλος εργασιών κατά -4% και η απασχόληση κατά +70%.
Βάσει των διαθέσιμων οικονομικών στοιχείων έτους 2019 της ICAP DATABANK για 580 επιχειρήσεις εστίασης με έδρα στην περιφέρεια Αττικής, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις κάλυψαν το 29% του συνόλου, το 6% του ενεργητικού, το 9% των ιδίων κεφαλαίων, το 6% των συνολικών υποχρεώσεων, το 4% των πωλήσεων, ενώ εμφανίζουν αρνητικό EBITDA.
Όπως επισημαίνει ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος και του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου:
«Καταλαβαίνουμε όλοι ότι η εστίαση υπήρξε ένας από τους πιο σοβαρά πληττόμενους κλάδους κατά το διάστημα της υγειονομικής κρίσης – και συνεχίζει να πλήττεται εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων. Η μελέτη που έγινε από το ΕΕΑ σε συνεργασία με την ICAP, αφορά τις περιοχές του Νομού Αττικής που υπάγονται στο Επιμελητήριο μας και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την εκτίμηση της μείωσης τζίρου που έχουν υποστεί οι πολύ μικρές επιχειρήσεις του κλάδου εστίασης για το 2020 καθώς και πρόβλεψη για το 2021.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο τζίρος των πολύ μικρών επιχειρήσεων της εστίασης μειώθηκε αισθητά το 2020 έναντι του 2019, ενώ για το 2021 προβλέπεται περαιτέρω μείωση. Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι η εστίαση υπέστη σοβαρότατο πλήγμα. Και αυτό επηρεάζει και άλλους κλάδους που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα ως προμηθευτές της εστίασης. Όπως είναι επόμενο, η γενικότερη κατάσταση έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στους επιχειρηματίες, επαγγελματίες αλλά και εργαζόμενους του κλάδου, κυρίως για το μέλλον. Αυτή την στιγμή η συγκεκριμένη αγορά προσπαθεί να κρατηθεί όρθια και οφείλουμε όλοι να εργαστούμε για να επανέλθει η κανονικότητα το συντομότερο δυνατό και η Πολιτεία να στηρίξει τις πληγείσες επιχειρήσεις».
