Από την έντυπη έκδοση
Των Θάνου Τσίρου και Ραλλούς Αλεξοπούλου
Με βελτιωμένους όρους θα έρθει στη Βουλή το νομοσχέδιο με τα κίνητρα των συγχωνεύσεων και των συνεργασιών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως αποκαλύπτει με τη σημερινή του συνέντευξη στη «Ναυτεμπορική» ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης.
«Σε ό,τι αφορά τη διάρκεια των κινήτρων, μπορεί να αυξηθεί από τα τρία στα πέντε χρόνια», δηλώνει ο κ. Σκυλακάκης χαρακτηρίζοντας το συγκεκριμένο νομοσχέδιο «κομμάτι μιας ευρύτερης συνολικής πολιτικής που περιλαμβάνει επίσης τις μειώσεις της φορολογίας, αλλά και την προνομιακή πρόσβαση στα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης».
Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο οι συγχωνεύσεις να οδηγήσουν και σε απώλεια θέσεων εργασίας, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών τονίζει ότι «οι μόνες θέσεις που κινδυνεύουν να χαθούν είναι της μαύρης ή της ημι-μαύρης εργασίας», ενώ απορρίπτει την κριτική περί «υποχρεωτικών συγχωνεύσεων».
Απευθύνεται πάντως και στις τράπεζες, καλώντας τες να μην αποθαρρύνουν από τον δανεισμό τους μικρομεσαίους που μπορούν να έχουν τραπεζικό προφίλ, εμπλέκοντάς τους με διαδικασίες που τραβούν σε βάθος χρόνου. Ο κ. Σκυλακάκης, ερωτηθείς για το θέμα της έναρξης αποπληρωμής των επιστρεπτέων προκαταβολών, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο αλλαγής στο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής, κάτι που το συνδέει με την εξέλιξη της πανδημίας.
Τα περισσότερα από τα κίνητρα του νομοσχεδίου είναι φορολογικά. Όμως, οι περισσότεροι επαγγελματίες δεν πληρώνουν παρά ελάχιστο φόρο, όπως προκύπτει και από τις φορολογικές δηλώσεις. Πιστεύετε ότι θα υπάρξει ανταπόκριση;
«Δεν είναι μία μεμονωμένη ρύθμιση. Είναι κομμάτι μίας συνολικής πολιτικής, η οποία περιλαμβάνει τη μείωση της φορολογίας (φόρος επιχειρήσεων, φόρος μερισμάτων και κατάργηση για το 2021 και 2022 της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα) και των ασφαλιστικών εισφορών των ίδιων των επιχειρηματιών, κάτι που έχει, ήδη, θεσμοθετηθεί. Επίσης, περιλαμβάνει την προνομιακή πρόσβαση στα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, γι’ αυτούς οι οποίοι προβαίνουν σε συνεργασίες. Περιλαμβάνει την αυστηροποίηση του συστήματος ελέγχου των επιχειρήσεων, μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών και των καινούργιων συστημάτων που θα εισαχθούν (π.χ. ηλεκτρονικό τιμολόγιο, σύνδεση των ταμειακών μηχανών και των βιβλίων των επιχειρήσεων με την ΑΑΔΕ, ηλεκτρονικοί έλεγχοι, χρήση τεχνητής νοημοσύνης στην ελεγκτική διαδικασία κ.λπ.). Και έρχεται να συμπληρώσει όλα τα υπόλοιπα, κάνοντας πιο ισχυρά τα κίνητρα για να συνεργαστεί κανείς. Συνεπώς, η ρύθμιση -αν τη δείτε στο σύνολο όλων όσων σας είπα- πιστεύουμε ότι θα είναι επαρκής. Και σκεφτόμαστε να την κάνουμε λίγο πιο γενναία, από την αρχική της διατύπωση, για να ενισχύσουμε αυτά τα κίνητρα. Ιδίως σε ό,τι αφορά τον χρόνο διάρκειάς τους, που μπορεί να αυξηθεί από τα τρία στα πέντε χρόνια».
Ασκείται κριτική ότι το νομοσχέδιο ουσιαστικά οδηγεί σε «υποχρεωτικές συγχωνεύσεις». Τι απαντάτε;
«Όπως απάντησα και στη Βουλή, είναι μη σοβαρή αυτή η κριτική, η οποία εδράζεται μόνο στην πλούσια φαντασία αυτών που την κάνουν. Είναι κλασική περίπτωση αυτού που ονομάζεται “fake news”. Δεν υπάρχει καμία υποχρεωτικότητα, ούτε στις συγχωνεύσεις ούτε στις συνεργασίες. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να υπάρξει. Είναι σαν να λέμε ότι θα επιβάλουμε υποχρεωτικούς γάμους. Είναι μάλλον απογοητευτικό, για την ποιότητα της συζήτησης που γίνεται στη χώρα, ότι διατυπώνεται αυτή η άποψη».
Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης στον αριθμό των αυτοαπασχολούμενων και ατομικών επιχειρήσεων. Πιστεύετε ότι θα αλλάξει αυτό με τα κίνητρα των συγχωνεύσεων;
«Με τα κίνητρα των συγχωνεύσεων, μόνον, αποκλείεται. Με όλη την πολιτική που σας προανέφερα, πιστεύω, πράγματι, ότι θα βελτιωθεί η κατάσταση. Αν θα πάψουμε να είμαστε πρωταθλητές και πότε, αυτό θα το διαπιστώσουμε στην πορεία. Σε κάθε περίπτωση, είναι η πρώτη φορά που η Πολιτεία θέτει, συνειδητά, αυτό τον στόχο και χρησιμοποιεί πολλαπλά εργαλεία και σημαντικούς πόρους για να τον επιτύχει. Νομίζω ότι είναι μία σοβαρή αλλαγή της οικονομικής πολιτικής. Δυστυχώς, όμως, είναι μία αλλαγή που η αντιπολίτευση και ένα τμήμα του επιχειρηματικού κόσμου δεν την έχει αξιολογήσει, ακόμη, όπως θα έπρεπε».
Υπάρχει κίνδυνος να χαθούν θέσεις εργασίας μέσα από τη διαδικασία των συγχωνεύσεων; Διότι μιλάμε για μικρές επιχειρηματικές οντότητες, οι οποίες ναι μεν απασχολούν μικρό αριθμό εργαζομένων ανά επιχείρηση, αλλά είναι μεγάλος ο αριθμός τους συνολικά…
«Ακούστε, οι μόνες θέσεις εργασίας που θα χαθούν, από αυτή την υπόθεση, θα είναι οι θέσεις της “μαύρης” εργασίας ή της “ημι-μαύρης” εργασίας, όπου πίσω από ευέλικτα ωράρια υποκρύπτεται παράτυπη απασχόληση. Αυτές θα αντικατασταθούν από κανονικές θέσεις εργασίας, οι οποίες θα έχουν πραγματική προοπτική, ώστε να μπορούν οι εργαζόμενοι να κάνουν μία σταδιοδρομία, διότι θα έχουν επιχειρηματικές οντότητες που θα τους προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα σταδιοδρομίας. Αυτό, λοιπόν, είναι που προβλέπουμε ότι θα γίνει από τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία. Το βασικό πρόβλημα των μικρών επιχειρήσεων, σήμερα, είναι ότι από το 1,1 εκατ. ΑΦΜ που δυνητικά μπορούν να ασκήσουν επιχειρηματική δραστηριότητα, μόνο το 1/4 περίπου, δηλαδή οι 280.000, έχουν έστω και έναν εργαζόμενο. Συνεπώς, στον βαθμό που δεν θα υπάρξουν οι συνενώσεις και οι συνεργασίες, προφανώς, θα συνεχιστεί αυτή η πρακτική της υποαπασχόλησης μεγάλου κομματιού του εργατικού δυναμικού, αφού πολλά από τα ΑΦΜ που δεν έχουν εργαζόμενο δεν έχουν ούτε την πρόθεση ούτε τη δυνατότητα να προσλάβουν εργαζομένους και απασχολούνται σε δραστηριότητες που εκ των πραγμάτων συνεισφέρουν λιγότερο στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας».
Το βασικό επιχείρημα υπέρ της συνεργασίας είναι οι επαγγελματίες να ισχυροποιήσουν τη θέση τους και να μπορέσουν να αποκτήσουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό αλλά και στα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης. Διασφαλίζεται αυτό με το νομοσχέδιο;
«Αποκλειστικά με το παρόν νομοσχέδιο δεν διασφαλίζεται, διότι στόχος του νομοσχεδίου είναι η παροχή κάποιων κινήτρων. Αποτελεί κομμάτι ενός ευρύτερου παζλ. Κάποιοι, ασφαλώς, θα αποκτήσουν πρόσβαση, όταν θα γίνουν οι συνεργασίες ή οι συνενώσεις. Η βασική διασφάλιση, όμως, αυτού του στόχου θα επιτευχθεί από τους γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξης, που θα επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να βελτιώσουν τους τζίρους και τα κέρδη τους. Και διά αυτού του τρόπου, θα αποκτήσουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, είτε διότι θα έχουν βελτιώσει, πραγματικά, τη θέση τους είτε διότι με όλο αυτό το σύστημα των κινήτρων θα περιορίσουν τις παράτυπες δραστηριότητες που ασκούν και θα αυξήσουν το κομμάτι συμμετοχής στην “άσπρη οικονομία”. Ταυτόχρονα και οι τράπεζες θα πρέπει όσους πράγματι μπορούν να έχουν τραπεζικό προφίλ να μην τους αποθαρρύνουν τραβώντας στον χρόνο τις διαδικασίες τους. Η επικέντρωση σε μεγαλύτερους πελάτες, με χαμηλότερο διαχειριστικό κόστος σε σχέση με τα έσοδά των σχετικών δανείων, όταν καταλήγει στην πράξη στην αποθάρρυνση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που έχουν στην ουσία τραπεζικό προφίλ, αλλά δεν διευκολύνονται στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν τραπεζικό προφίλ, έχει αρνητικές επιπτώσεις για τη συνολική οικονομική πολιτική».
Η ελληνική δημόσια διοίκηση θα είναι έτοιμη να υποδεχτεί τις αιτήσεις συγχώνευσης και συνεργασίας ή θα βρεθούν αντιμέτωποι οι ενδιαφερόμενοι με την ελληνική γραφειοκρατία;
«Ο νόμος είναι πάρα πολύ απλός και συγκεκριμένος, έτσι ώστε να μην αφήνει περιθώρια παρερμηνείας στο τι εννοεί. Και στα σχόλια της διαβούλευσης που είδα, αυτό το κομμάτι του δεν υπήρξε αντικείμενο σχολιασμού. Επιπρόσθετα, μπαίνουν κάποιοι αριθμητικοί κανόνες στον νόμο, π.χ. ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων που συνεργάζονται πρέπει να είναι 50% μεγαλύτερος από αυτόν της μεγαλύτερης επιχείρησης που συμμετέχει στη συνεργασία. Αυτός ο απόλυτος αριθμητικός κανόνας δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τη Δημόσια Διοίκηση. Η λογική, λοιπόν, των αριθμητικών κανόνων που έχουν μπει διευκολύνει τον περιορισμό της γραφειοκρατίας. Η συγχώνευση είναι προφανής στον ορισμό της. Η συνεργασία ορίζεται με πολύ συγκεκριμένους τρόπους (π.χ. ύψος κεφαλαίων, υποχρεώσεις επιχείρησης κ.λπ.). Επίσης, όταν αφορά το franchise και τη συμβολαιακή γεωργία υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία που εφαρμόζεται. Είναι πολύ ξεκάθαρα τα πράγματα».
Η κουλτούρα συνεργασίας μάλλον δεν είναι από τα «ισχυρά όπλα» του ελληνικού επιχειρείν. Αρκούν τα κίνητρα του νομοσχεδίου για να την καλλιεργήσουν;
«Κάνουμε την αρχή. Η κουλτούρα, όπως ξέρετε, οικοδομείται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Στην αρχή έχεις κάποια ισχυρά, οικονομικά κίνητρα -το νομοσχέδιο και όλα όσα σας παρέθεσα είναι ένα ισχυρό πλέγμα κινήτρων και αντικινήτρων αντίστοιχα- για να αρχίσεις να διαμορφώνεις τις πρώτες συνεργασίες. Στη συνέχεια, οι εταιρείες που συνεργάζονται λειτουργούν ως παραδείγματα και υποδείγματα για τους υπολοίπους, εφόσον συνεργάζονται με επιτυχία. Η βιωματική εμπειρία της συνεργασίας αλλάζει τις απόψεις των ανθρώπων για τη συνεργασία και σταδιακά η αλλαγή των απόψεων διαμορφώνει μία καινούργια κουλτούρα. Είμαστε στο πρώτο βήμα ενός βουνού, το οποίο πρέπει να ανέβουμε, αλλά σε κάθε πλάτωμα που θα φτάνουμε στην ανηφόρα αυτή, θα βλέπουμε πολύ καλύτερη θέα».
Και μια ερώτηση της επικαιρότητας. Τι προκύπτει από τους ελέγχους τήρησης των προϋποθέσεων χορήγησης της επιστρεπτέας προκαταβολής; Εξετάζετε το ενδεχόμενο να μετατεθεί χρονικά η έναρξη της διαδικασίας αποπληρωμής του επιστρεπτέου τμήματος της ενίσχυσης;
«Τις λεπτομέρειες γι’ αυτό το θέμα τις έχει η ΑΑΔΕ. Ωστόσο, αυτό που μπορώ να σας πω είναι πως στην πλειονότητά τους οι επιχειρήσεις ακολούθησαν τους κανόνες που έπρεπε να ακολουθήσουν. Αναφορικά με την αποπληρωμή, έχει αυτή τη στιγμή νομικά προσδιοριστεί. Αν συμβεί κάτι καινούργιο, θα είναι άμεση συνάρτηση και των εξελίξεων στο μέτωπο της πανδημίας. Κυρίως, θα πρέπει να δούμε αν θα υπάρχει κίνδυνος να συνεχιστεί η πανδημία για κάποιους μήνες το 2022, εξαιτίας της νέας μετάλλαξης. Δεν το ξέρουμε ακόμη, δεν μπορώ να σας απαντήσω».
