Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Αγγελόπουλου
[email protected]
Οι αιτήσεις απονομής σύνταξης όχι μόνο δεν πρόκειται να μειωθούν, αλλά θα αυξηθούν κιόλας. Είναι η βασική κοινή παραδοχή που κάνουν τέσσερις έγκριτοι εργατολόγοι γι’ αυτό το «καυτό» θέμα.
Δημήτρης Μπούρλος, Κώστας Τσουκαλάς, Γιάννης Καρούζος και Αλέξης Μητρόπουλος διαπιστώνουν ότι το πρόβλημα είναι δυσεπίλυτο και επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν ακόμα φάκελοι σε κούτες. Τονίζουν τις αντιφατικές εγκυκλίους του ΕΦΚΑ και τα προβλήματα που παραμένουν ακόμα από το 2016.
Διαπιστώνεται ευθύνη και των μνημονίων με μαθηματικούς αλγορίθμους που επιβλήθηκαν τότε και περιπλέκουν ακόμα περισσότερο την έκδοση των συντάξεων. Τίθεται επίσης θέμα ελλιπούς εκπαίδευσης των υπαλλήλων που έχουν επιφορτιστεί με αυτή την ευθύνη.
Το κυριότερο όμως είναι ότι λείπουν τα μόνιμα, ικανά στελέχη που θα μπορούσαν να στελεχώσουν τα τμήματα απονομής συντάξεων για να βελτιωθεί η αποδοτικότητά τους. Ο κ. Μητρόπουλος ζητάει να είναι έντοκη η καταβολή των αναδρομικών που προκύπτουν από συντάξεις, αν η καθυστέρηση είναι μεγαλύτερη των τριών μηνών.
Η διαδοχική και η παράλληλη ασφάλιση είναι, σύμφωνα με τους έγκριτους εργατολόγους, τα σημεία εκείνα με τα μεγαλύτερα προβλήματα ως προς την έκδοση συντάξεων. Η πίεση για την έκδοση συντάξεων πολλές φορές οδηγεί σε λάθη, με τους συνταξιούχους να διαμαρτύρονται ότι λαμβάνουν άλλα, μικρότερα ποσά, από αυτά που περίμεναν. Φαίνεται ότι η δημιουργία του ΕΦΚΑ μάλλον διόγκωσε παρά περιόρισε ήδη υπάρχοντα προβλήματα.
Συνολική, πάντως, είναι η πεποίθηση ότι πρέπει να υπάρξει ενίσχυση του μόνιμου προσωπικού, με ταυτόχρονη απλοποίηση των διατάξεων που ισχύουν.
Απλοποίηση του δαιδαλώδους συστήματος
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΟΥΡΛΟΣ Δικηγόρος
Ο γνωστός δικηγόρος και ειδικός επί ζητημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης, Δημήτρης Μπούρλος, θεωρεί ότι «όσοι παρακολουθούμε από πολύ κοντά τις συνταξιοδοτικές διαδικασίες γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η έκδοση μιας σύνταξης καθυστερεί αρκετά, ιδίως στις περιπτώσεις που ο μέλλων συνταξιούχος κατά τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου είχε μεταβολή ασφαλιστικού φορέα (διαδοχική ασφάλιση). Σε τέτοιες περιπτώσεις η έκδοση μιας σύνταξης μπορεί να φθάνει ακόμα και τα τρία ή τέσσερα έτη. Υπ’ αυτά τα δεδομένα είναι προφανές ότι δημιουργείται υπέρμετρη σώρευση εκκρεμών αιτήσεων. Σήμερα ο συνολικός αριθμός εκκρεμών αιτήσεων κύριας, επικουρικής σύνταξης και εφάπαξ υπολογίζεται περίπου σε 300.000, εξ αυτών οι 130.000 αφορούν την κύρια σύνταξη. Οι αιτίες του προβλήματος είναι πολλές και πολλές από αυτές έρχονται από το παρελθόν, όπως η έλλειψη υπαλλήλων, η πολυσχιδής νομοθεσία, η έλλειψη μηχανογράφησης, η κακή οργάνωση κ.λπ. Τα προβλήματα όμως διογκώθηκαν υπέρμετρα με τη δημιουργία του ΕΦΚΑ, που έγινε χωρίς την απαραίτητη προεργασία, που αναμφίβολα έπρεπε να προηγηθεί της δημιουργίας του. Απαραίτητη είναι μια διαφορετική προσέγγιση που θα στοχεύει σε μια σημαντική απλοποίηση του δαιδαλώδους συστήματός μας προς την κατεύθυνση αφενός των πολύπλοκων διαδικασιών, αφετέρου των πολλαπλών διαφορετικών και πολλές φορές ασαφών νομοθετικών ρυθμίσεων. Μια ενιαία μηχανογράφηση που θα δημιουργήσει ενιαίο σύστημα είναι επίσης απαραίτητη, που βέβαια θα παρέχει στους υπαλλήλους την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή. Τέλος, μια εξορθολογισμένη οργάνωση του φορέα που δεν θα αφορά μόνο τα τμήματα απονομών συντάξεων, αλλά και όλα τα τμήματα που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του, επίσης θα ήταν απολύτως απαραίτητη. Όλα αυτά δε σε συνδυασμό με το κατάλληλο υπαλληλικό προσωπικό, που είναι αυτό που κατά κύριο λόγο θα σηκώσει το βάρος μιας νέας προσπάθειας».
Να «κατασταλάξει» η ασφαλιστική νομοθεσία
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ Δικηγόρος – εργατολόγος
Ο Γιάννης Καρούζος, δικηγόρος-εργατολόγος, θεωρεί ότι τα κυριότερα προβλήματα, αναφορικά με το διαχρονικό «stock» εκκρεμών συντάξεων, «εντοπίζονται στη διαδοχική ασφάλιση, στην καταμέτρηση των ενσήμων από όλους τους φορείς και κατόπιν στην έκδοση της σύνταξης». «Άλλα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί», κατά τον κ. Καρούζο, «αφορούν την πίεση για την έκδοση μεγάλου όγκου εκκρεμών συντάξεων, οι οποίες, στο κομμάτι που αφορά τις οφειλές τους, αλλά και τον υπολογισμό των ποσών της σύνταξης, είναι κατά μεγάλο ποσοστό λανθασμένες, ακριβώς λόγω της τεράστιας πίεσης των εργαζομένων στους αρμόδιους φορείς. Αυτό σημαίνει ότι οι υποψήφιοι συνταξιούχοι καλούνται είτε ως οφειλέτες να πληρώσουν ποσά μεγαλύτερα από εκείνα που οφείλουν είτε, ακόμα χειρότερα, σε ένα ποσοστό που φτάνει και το 20% των δικαιούχων οι συνταξιούχοι να λαμβάνουν άλλα χρήματα από εκείνα που δικαιούνται. Ένα ακόμα γεγονός που κατατείνει στην ταλαιπωρία των υποψήφιων συνταξιούχων είναι ότι η “ψηφιακή σύνταξη” δεν έχει επεκταθεί ακόμα στις συντάξεις αναπηρίας και στους υγειονομικούς του τ. ΤΣΑΥ, με αποτέλεσμα να προστρέχουν οι υποψήφιοι των ανωτέρω περιπτώσεων με φυσική παρουσία στα κατά τόπους αρμόδια γραφεία». Όπως ο κ. Καρούζος αναφέρει «η Πολιτεία για να δημιουργήσει αφενός αίσθημα ασφάλειας δικαίου στους υποψήφιους συνταξιούχους της και αφετέρου για να χορηγεί ταχύτερα τις συντάξεις, θα πρέπει να ενισχύσει τις αρμόδιες υπηρεσίες με περισσότερο προσωπικό, να απλοποιήσει και να ενοποιήσει τις διατάξεις που αφορούν το συνταξιοδοτικό δικαίωμα, καθότι πρόκειται για δαιδαλώδη και αλληλοκαλυπτόμενη νομοθεσία και φυσικά να κατασταλάξει στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό μοντέλο».
Προσλήψεις και συνεχής επανεκπαίδευση
ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ Δικηγόρος – εργατολόγος
Oι εκκρεμείς κύριες συντάξεις είναι σήμερα περίπου 130.000. Η εκτίμηση του Κώστα Τσουκαλά είναι ότι αναμένεται οι εκκρεμότητες να αυξηθούν, «εξαιτίας του κύματος εξόδου που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες λόγω της δικαιολογημένης σε ένα βαθμό καχυποψίας των ασφαλισμένων για αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στις περιπτώσεις της διαδοχικής και της παράλληλης ασφάλισης. Φάκελοι βρίσκονται ακόμη σε κούτες λόγω των διαδοχικών μετακομίσεων δομών του ΕΦΚΑ την τελευταία διετία. Οι υπάλληλοι πολύ συχνά δεν έχουν ενσωματώσει τη συνεχή πληροφόρηση που προκύπτει από εναλλασσόμενες και αντιφατικές πολλές φορές εγκυκλίους του ΕΦΚΑ». Ο κ. Τσουκαλάς εκτιμά ότι «πέραν των στρεβλώσεων και των παθογενειών που χαρακτήριζαν διαχρονικά το ασφαλιστικό μας σύστημα, έχει υποτιμηθεί η ανάγκη για πρόσληψη και συνεχή επανεκπαίδευση προσωπικού. Προτιμάται συστηματικά από την Πολιτεία μια επικοινωνιακή προσέγγιση του ζητήματος η οποία επιρρίπτει ευθύνες στο προσωπικό του ΕΦΚΑ. Προφανώς και υπάρχουν δεσποτικές συμπεριφορές από μια μειοψηφία υπαλλήλων, αλλά το ζήτημα της διόγκωσης των εκκρεμών συντάξεων δεν οφείλεται σε αυτές. Από τους μαξιμαλιστικούς στόχους για σύνταξη με ένα κλικ που διαψεύστηκαν παταγωδώς καταλήξαμε στις ανεδαφικές δεσμεύσεις για επίλυση του προβλήματος από 1.000 δικηγόρους και λογιστές που μόλις τον Νοέμβριο θα πιστοποιηθούν. Απαιτούνται ριζικές λύσεις. Πρόσληψη προσωπικού και επανεκπαίδευση του υπάρχοντος, ψηφιοποίηση των φυσικών παραστατικών των ασφαλισμένων, ηλεκτρονική διασύνδεση μεταξύ των συγχωνευθέντων στον ΕΦΚΑ ταμείων και κυρίως απλοποίηση διαδικασιών».
Να δοθούν ισχυρά υλικά και ηθικά κίνητρα
ΑΛΕΞΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Καθηγητής ΕΚΠΑ, πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
Ο καθηγητής του ΕΚΠΑ, πρώην βουλευτής και αντιπρόεδρος της Βουλής και νυν πρόεδρος του ΕΝΥΠΕΚΚ, Αλέξης Μητρόπουλος, αναφέρει ότι το πρόβλημα «υπήρχε και πριν από τα μνημόνια (2010). Με το Π.Δ. 258/1983 (ΦΕΚ Α’ 95) η κυβέρνηση Α. Παπανδρέου επέβαλε στα ταμεία να εκδίδουν τις συντάξεις εντός δύο μηνών από την κατάθεση της αίτησης. Για αρκετά χρόνια δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Οξύνθηκε όμως και δύσκολα πλέον μπορεί να αντιμετωπιστεί σήμερα, λόγω της συνθετότητας και πολυπλοκότητας των μαθηματικών αλγορίθμων που μας επέβαλαν οι δανειστές, κυρίως οι μαθηματικοί του ΔΝΤ (υπεύθυνος ο Πέτερ Ράτκλιφ). Οι μνημονιακοί μαθηματικοί τύποι (βάσει των οποίων υπολογίζονται τα τελικά ποσά κύριων και επικουρικών συντάξεων), σε συνδυασμό με τα ποσοστά αναπλήρωσης που άλλαξαν τέσσερις φορές από την είσοδό μας στα μνημόνια μέχρι σήμερα, θα δυσκολεύουν την εκκαθάριση των συντάξεων για αρκετό καιρό. Οι υπάλληλοι, με ευθύνη των κυβερνήσεων, δεν εκπαιδεύτηκαν έγκαιρα και δεόντως. Το είδαμε πρόσφατα άλλωστε και με τις ανάδοχες εταιρείες που δυσκολεύονται, ακόμη και σήμερα, να ολοκληρώσουν τον επανυπολογισμό των συντάξεων, κυρίως των “παλαιών”.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ), το σύνολο των αιτήσεων συνταξιοδότησης που εκκρεμούν υπερβαίνει τις 360.000».
Κατά τον κ. Μητρόπουλο, «ο ΕΦΚΑ πρέπει να εκσυγχρονίσει τις υπηρεσίες με τον απαραίτητο υλικοτεχνικό εξοπλισμό. Να επιμορφώσει τους υπαλλήλους στους νέους μαθηματικούς τύπους υπολογισμού συντάξεων. Να χορηγήσει ισχυρά υλικά και ηθικά κίνητρα στους υπαλλήλους που μέχρι σήμερα φιλότιμα κοπιάζουν, χωρίς να ευθύνονται για το κακό τοπίο στην εκκαθάριση των συντάξεων. Άλλως, πρέπει να ψηφιστεί άμεσα νόμος για την έντοκη καταβολή των αναδρομικών ποσών των συντάξεων των οποίων καθυστερεί η εκκαθάριση πάνω από τρεις μήνες».
