Της Ζωρζέτ Ζολώτα
[email protected]
Μετά τη διθυραμβική έναρξη των εμβολιασμών κατά της νόσου Covid-19 στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ευρύτερο ανεπτυγμένο κόσμο, οι κυβερνώντες αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως η μάχη θα είναι σκληρή μέχρι να επιτευχθεί η ανοσία των πληθυσμών και να αποκατασταθεί η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα στα προ πανδημίας επίπεδα.
Αν και αρχικά οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έκαναν λόγο για την εξασφάλιση 2,2 δις δόσεων που θα επέτρεπαν στην Ε.Ε να διοχετεύσει ένα μέρος τους και σε φτωχές χώρες, η πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα πως «η έναρξη των εμβολιασμών δεν σημαίνει πως υπάρχει μια ασταμάτητη ροή εμβολίων από τον φαρμακευτικό κλάδο». «Αυτό είναι ένα πικρό μάθημα και βέβαια υποτιμήσαμε την κατάσταση», δήλωσε η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν. Πρόσθεσε πως η παρασκευή των εμβολίων θα είναι άνιση μέσα στους επόμενους μήνες λόγω των συνεχών κινδύνων που ελλοχεύουν για ελλείψεις στις πρώτες ύλες και άλλα συστατικά.
Με τους υφιστάμενους ρυθμούς στους εμβολιασμούς, που είναι σαφώς υψηλότεροι στη Δύση σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, θα χρειαστεί μια επταετία για να καλυφθεί όλος ο κόσμος, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg. Ανισότητες στην κατανομή των εμβολίων υπάρχουν και στον ανεπτυγμένο κόσμο. Στην κορυφή βρίσκεται το Ισραήλ καθώς υπολογίζεται πως θα έχει εμβολιάσει το 75% του πληθυσμού μέσα σε μόλις δυο μήνες. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται πως έχουν εμβολιαστεί 27 εκατ. άτομα με την πρώτη δόση των εμβολίων. Πάνω από έξι εκατ. έχουν λάβει και τη δεύτερη. Ακολουθεί η Βρετανία με πάνω από 10 εκατ. άτομα που έλαβαν τουλάχιστον την πρώτη δόση των εμβολίων.
Η Ευρώπη κινείται με μικρούς βηματισμούς
Η Ε.Ε έχει μείνει πίσω με το ημερήσιο ποσοστό εμβολιασμών στις ισχυρότερες οικονομίες της να περιορίζεται στο 0,12% του πληθυσμού που είναι τέσσερις φορές χαμηλότερο απ΄ότι στη Βρετανία και τις ΗΠΑ, σύμφωνα με την Euler Hermes, την εταιρεία ασφάλισης επιχειρηματικών πιστώσεων. Μέχρι στιγμής, οι χώρες-μέλη της Ε.Ε έχουν χορηγήσει την πρώτη δόση των εμβολίων περίπου στο 3% των πληθυσμών τους έναντι του αντίστοιχου 9% που ισχύει στις ΗΠΑ και του 14% στη Βρετανία, όπως δείχνουν στοιχεία της εταιρείας αναλύσεων Our World in Data.
Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ημερών αυξήθηκαν οι προειδοποιήσεις για τις οικονομικές συνέπειες στην Ευρωζώνη από τη βραδεία εξέλιξη των εμβολιασμών. Εάν η Ευρωζώνη δεν καταφέρει να επιταχύνει τις διαδικασίες μέσα στις επόμενες εβδομάδες τότε θα υστερεί σε ρυθμούς ανάπτυξης από τις ΗΠΑ, όπου η Γερουσία έδωσε προ ημερών το πράσινο φως στο πακέτο των 1,9 δις δολαρίων της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Αφρική: Στο περιθώριο και στο έλεος των νέων μεταλλάξεων
Σε δεινή θέση, όμως, βρίσκεται η αφρικανική ήπειρος που όχι μόνον είναι τελευταία στις παραλαβές των εμβολίων αλλά οι χώρες καλούνται να καταβάλουν υψηλότερο τίμημα για την απόκτηση των απαραίτητων δόσεων. Λόγω του σκληρού ανταγωνισμού μεταξύ χωρών, το υπουργείο Υγείας της Νότιας Αφρικής αποκάλυψε πως αναγκάστηκε να αγοράσει το εμβόλιο της Oxford/AstraZeneca από το Ινστιτούτο Serum της Ινδίας (SII) σχεδόν στη διπλάσια τιμή, δηλαδή στα 5,25 δολάρια τη δόση, συγκριτικά με τον πλούσιο κόσμο, σύμφωνα με το Reuters και το CNN.
Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, η Νότια Αφρική, μια χώρα με πληθυσμό 57,78 εκατομμυρίων, παρέλαβε πρώτη φορά ένα εκατομμύριο δόσεις από το εμβόλιο της Oxford/AstraZeneca και αναμένει ακόμη 500.000 αργότερα τον μήνα. Αντιμέτωπη με μια από τις πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις του ιού SARS-CoV-2, η Νότια Αφρική εμφανίζει τελευταία μεγάλη αύξηση στα νέα κρούσματα που έχουν επίσης εντοπιστεί στην Γκάνα, την Κένυα, την Μπουτσουάνα και την Ζάμπια. Εν τω μεταξύ, η πανδημία δεν εξαιρεί καμία πτυχή των κοινωνιών και κατ΄ επέκταση των οικονομιών, πλήττοντας περισσότερο τον φτωχό κόσμο.
Η Παγκόσμια Τράπεζα αποκάλυψε πρόσφατα πως οι τιμές των τροφίμων στην παγκόσμια οικονομία αυξήθηκαν κατά 14% μέσα στο 2020, οξύνοντας τις συνθήκες φτώχειας που αντιμετωπίζουν πάνω 150 εκατ. άνθρωποι εν μέσω της πανδημίας.
Έως τα 9 τρις δολάρια υπολογίζονται οι απώλειες για όλον τον κόσμο
Η βραδεία εξέλιξη των εμβολιασμών στον φτωχό κόσμο θα έχει επιπτώσεις και στις πλούσιες χώρες. Πέραν του τραγικού ανθρωπιστικού κόστους της πανδημίας, διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν πως ένας δικαιότερος καταμερισμός των εμβολίων θα παίξει κρίσιμο ρόλο στην ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Οι επιπτώσεις θα είναι βαριές για τον πλούσιο κόσμο εάν παραμερίσει τις φτωχές χώρες στη μάχη των μαζικών εμβολιασμών λόγω των αλυσιδωτών αντιδράσεων που θα προκληθούν στο παγκόσμιο εμπόριο και τις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) τόνισε πρόσφατα πως εάν οι πλούσιες χώρες δεν βοηθήσουν τον αναπτυσσόμενο κόσμο στους εμβολιασμούς τότε οι απώλειες στον ανεπτυγμένο κόσμο θα φθάσουν στα 2,4 τρις δολάρια, αναλογώντας στο 3,5% του ΑΕΠ του προ πανδημίας. Σε απώλειες έως και 9 τρις δολαρίων στην παγκόσμια οικονομία αναφέρθηκε πρόσφατα το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο (International Chamber of Commerce) εάν οι φτωχές χώρες παραγκωνιστούν στους εμβολιασμούς και ολοκληρωθούν οι εμβολιασμοί στα πλούσια κράτη μέχρι τα μέσα του έτους.
Σε αυτό το ακραίο σενάριο σχεδόν το ήμισυ των 9 τρις δολαρίων σε απώλειες θα καταγραφεί σε πλούσιες χώρες όπως είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Βρετανία. «Αναμφισβήτητα όλες οι οικονομίες συνδέονται μεταξύ τους. Καμία οικονομία δεν θα ανακάμψει πλήρως εάν δεν υπάρξει τόνωση της δραστηριότητας και στις υπόλοιπες», είχε σχολιάσει η Σέλβα Ντεμιράλπ, οικονομολόγος στο πανεπιστήμιο Koc της Κωνσταντινούπολης. Όλα εξαρτώνται από την πορεία της πανδημίας της νόσου Covid-19 και τη δυνατότητα των φαρμακοβιομηχανιών να καλύψουν τις ανάγκες εμβολιασμού σε όλον τον κόσμο. «Κανείς δεν είναι ασφαλής μέχρι να είναι όλοι ασφαλείς», είχε δηλώσει ο γενικός γραμματέας του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.
