Του Κώστα Ιωαννίδη
Το χρηματιστήριο στο δεύτερο εξάμηνο δεν εμφάνισε πολλά και εντυπωσιακά τινάγματα. Έκανε κάτι πολύ σημαντικότερο για το άμεσο μέλλον του. Κρατήθηκε στα ανώτερα για το έτος επίπεδα και αν χθες πιέστηκαν οι τράπεζες, καλό είναι να συγκρίνουμε την πτώση τους μετά από τα δυο ανοδικά βήματα της προηγούμενης βδομάδας. Η αγορά χρειάστηκε να μοιράσει κέρδη και στους διαχειριστές που προτιμούν κινήσεις μικρής διάρκειας και αφού οι αγορές μοιάζει να αντιδρούν στο γεγονός της υπογραφής της συμφωνίας ΗΠΑ Κίνας, αποφάσισαν την ενθυλάκωση κερδών στο φινάλε του 2019.
Σήμερα στις ασιατικές αγορές οι θεσμικοί συνέχισαν τις ρευστοποιήσεις για ενθυλάκωση κερδών στο τέλος μιας ανοδικής για τα χρηματιστήρια δεκαετίας και κάτι ανάλογο συνέβη στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Στην Αθήνα χθες από το πρώτο λεπτό δεν ήταν δύσκολη η πρόβλεψη για τη δυναμική της αγοράς στο κλείσιμο, καθώς από τις 10:32 έγινε σαφής η καθοδική δυναμική. Εύκολα φαινόταν πως οι πιέσεις θα οδηγούσαν τους βασικούς δείκτες σε πλαγιοκαθοδική συσσώρευση. Το μέγιστο μέρας ορίστηκε στις 921,87 μονάδες από το πρώτο λεπτό της ελεύθερης διαπραγμάτευσης. Κατόπιν ο μέσος όρος πέρασε σε αρνητικό πεδίο και το επόμενο τοπικό μέγιστο στις 11:00 ήταν οι 919,64. Το δε κατώτερο έμοιαζε να αναζητείται διαρκώς. Χρειάστηκε να περάσουν έξη ώρες ελεύθερης διαπραγμάτευσης για να περάσει ο τζίρος τα 30 εκατ. ευρώ και τότε ο ΓΔ έχανε -0,60%, ευρισκόμενος στις 915 μονάδες, με χαμηλό μέρας ως τότε τις 911,3 μονάδες. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το κατώτερο κοντά στις 911 μονάδες εμφανίστηκε δυο φορές στις 12:08 και στις 13:18. Είχαμε συνεπώς διπλό πυθμένα ενδοσυνεδριακά. Υπαίτιες της πτώσης των βασικών δεικτών ήταν οι Τραπεζικές μετοχές που είχαν με τις απώλειές τους προκαλέσει απώλειες στον κλαδικό δείκτη πάνω από -1,3%.
Εμφάνιζαν μια “τίμια” πτώση, αφού το άνοιγμα ορίστηκε αμέσως ως ανώτερο μέρας και αντιστοιχούσε σε πτωτικό χάσμα 1,4 μονάδων. Αλλά η δύναμη της στατιστικής προσέγγισης των συναλλαγών επιβεβαιωνόταν με την πάροδο του χρόνου. Ο ΓΔ, αναπηδώντας από τις 911 ξεκουραζόταν γύρω από τις 915 μονάδες, αλλά από τις 16:40 άρχισε να σκαρφαλώνει. Υπογραμμίζοντας την εμφάνιση ζήτησης που σταδιακά μείωσε τις απώλειες των βασικών δεικτών. Παράλληλα οι απώλειες των τραπεζικών blue chip ελαττώθηκαν, οδηγώντας τον δείκτη τους σε πτώση μεν αλλά υπολογίσιμα κάτω του -1%. Στο πέρας της ελεύθερης διαπραγμάτευσης ο τζίρος είχε διαμορφωθεί στα 37 εκατ. ευρώ με πακέτα αξίας 4,4 εκατ. περίπου. Ο ΓΔ είχε ακουμπήσει στις 916,45 μονάδες και ήταν η ώρα των δημοπρασιών που θα όριζε την μεταβολή της αγοράς στην τελευταία πλήρους διάρκειας σύνοδο του 2019.
Το πλήθος των ανοδικών χρηματιστηρίων στην Ευρώπη που εμφάνιζαν πτώση, ήταν καθοριστικό για την απόδοση των ευθυνών για την ανάγκη ξεφορτώματος. Καθώς οριακή άνοδο εμφάνιζε μόνο η αγορά μετοχών στη… Νορβηγία (+0,06% όταν έκλεινε η Αθήνα). Οι επενδυτές κλείδωσαν τα κέρδη και τις αγορές μετοχών στις Ηνωμένες Πολιτείες με δεδομένη την πληροφορία ότι η Κίνα κατέληξε σε προκαταρκτική εμπορική συμφωνία που θα υπογραφεί στις αρχές του μήνα. Ενώ οι ευνοϊκές εμπορικές εξελίξεις και τα βήματα προς την επίλυση της αποχώρησης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση συνέβαλαν στη μείωση της βραχυπρόθεσμης αβεβαιότητας της αγοράς, οι επενδυτές παραμένουν ανήσυχοι για την ύφεση που θεωρείται αναπόφευκτη στη νέα δεκαετία.
Στην Αθήνα ωστόσο χθες, οι δημοπρασίες πρόσθεσαν στον τζίρο 10,5 εκατ. ευρώ και στον ΓΔ πάνω από μια μονάδα. Με τα ανωτέρω θεωρούμε πως περιγράψαμε σχετικά ανάγλυφα τη δυναμική, μια μέρα που τα χρηματιστήρια σε Ευρώπη και ΗΠΑ αποτύπωσαν πιέσεις γενικευμένου χαρακτήρα. Ενώ απέμειναν λίγες ώρες διαπραγμάτευσης μέχρι την εκπνοή του 2019, οι θεσμικοί σε παγκόσμια κλίμακα θεώρησαν καλύτερο για τους πελάτες τους να ρευστοποιήσουν θέσεις με τους δείκτες κοντά στα ανώτερα επίπεδα για το έτος. Επιμένουμε στο φαινόμενο της αντίδρασης των τιμών δυο φορές και σε χρονική απόσταση μεταξύ τους μόλις ο ΓΔ πλησίασε τις 911 μονάδες. Τονίζει την αναγνώριση της στήριξης γύρω από τις 910 μονάδες.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης μέρας
ΗΠΑ
Ενώ το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας ανέφερε χθες, πως βρίσκεται σε στενή επαφή με τις Ηνωμένες Πολιτείες ενόψει της υπογραφής της εμπορικής συμφωνίας με την “South China Morning Post” να αναφέρει ότι ο Κινέζος Αντιπρόεδρος Λιου Χε θα επισκεφτεί αυτήν την εβδομάδα την Ουάσιγκτον για να υπογράψει την εμπορική συμφωνία ‘πρώτης φάσης’ της με τις ΗΠΑ, στη Wall Street άρχισαν να ξεπουλάνε θέσεις σαν αντίδραση στο γεγονός.
Ο Dow Jones υποχώρησε -0,64% ή 183,12 μονάδες στις 28.462,14, ο S&P κατέγραψε απώλειες -0,59% στις 3.221,29 μονάδες και ο Nasdaq κινήθηκε χαμηλότερα -0,67% στις 8.945,99 μονάδες. Στον δείκτη Dow Jones, άνοδο σημείωσε μόνο η μετοχή της Apple (+0,6%) με νέο ιστορικό υψηλό, ενώ τη μεγαλύτερη πτώση κατέγραψαν οι τίτλοι των IBM (-2%) και Walt Disney (-1,4%).
Στην αγορά ομολόγων, η απόδοση του 10ετούς σημείωσε άνοδο δύο μονάδων βάσης στο 1,89%.
ΕΥΡΩΠΗ
Πτώση με περιορισμένο τζίρο στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια μετά την εντύπωση, που δημιουργήθηκε από τη δήλωση της κινεζικής πλευράς, πως η συμφωνία Πρώτης Φάσης θα υπογραφεί μέσα στη βδομάδα.
Στο μεταξύ, σε χαμηλό τριετίας υποχώρησαν οι IPOs παγκοσμίως το 2019. Στις αγορές, ο δείκτης Stoxx 600 υποχώρησε 0,85% στις 416,17 μονάδες, ο FTSE 100 στο Λονδίνο σημείωσε πτώση -0,76% στις 7.587,05 μονάδες, ο DAX 30 στη Φρανκφούρτη κινήθηκε χαμηλότερα -0,66% στις 13.249,01 μονάδες και ο CAC 40 στο Παρίσι κατέγραψε απώλειες -0,91% στις 5.982,22 μονάδες. Στα χρηματιστήρια της περιφέρειας του ευρώ το Ισπανικό έπεσε -0,91% και το Ιταλικό -1,06%.
Στην αγορά συναλλάγματος, το ευρώ κινήθηκε υψηλότερα 0,4% έναντι του δολαρίου στο 1,1218 από 1,1176 την προηγούμενη εβδομάδα.
ΧΑ
Πτώση -0,30% σε συντονισμό με την ομαδική κάθοδο των διεθνών
Στην πρώτη σύνοδο της εβδομάδας της πρωτοχρονιάς, οι τιμές, μετά από άνοιγμα στις 920,74 με ανοδικό χάσμα (0,20 μονάδες) από το κλείσιμο της προηγούμενης (920,54), κινήθηκαν νευρικά. Στις 10:31 εμφανίστηκε το ανώτερο μέρας και ήταν οι 921,87 από 920,58 μονάδες την Παρασκευή. Οι συναλλαγές από την έναρξη ως τις 12:08 οδήγησαν σε καθοδική κίνηση μεταξύ των 921 και 911 μονάδων. Αργότερα, και αφού ακολούθησε μια αδύναμη αντίδραση, στις 13:19 επανεμφανίστηκε το επίπεδο των 911 μονάδων και αμέσως μετά ξεκίνησε μια άνοδος διαρκείας μικρής κλίσης.
Το κατώτερο μέρας στις 911,29 από 911,58 μονάδες την προηγούμενη εμφανίστηκε δυο φορές. Επίσης, στις δημοπρασίες ο ΓΔ έπιασε τιμές πάνω από τις 917,5 μονάδες και εκεί έκλεισε. Η νευρικότητα στο δεύτερο μέρος λειτούργησε σχεδόν αποκλειστικά υπέρ ανόδου. Έτσι, στις 17:01 τον είχαν αφήσει στις 916,45 μονάδες.
Η είσοδος των θεσμικών του δολαρίου δεν άλλαξε την δυναμική της κυριαρχίας της ζήτησης στα τελευταία 20 λεπτά με κατάληξη τη μείωση των σημαντικών απωλειών, που ίσχυαν μόνιμα από τις 11:20 και μετά. Μετά την έναρξη των δημοπρασιών, η μικρή προς τα άνω ώθηση οδήγησε στην εγγραφή τιμών για τον ΓΔ λίγο κάτω από τις 920,5 μονάδες. Έτσι, έκλεισε πιο κοντά στο ανώτερο της διακύμανσής του, αφού στις δημοπρασίες τα τελευταία λεπτά τον ώθησαν υψηλότερα των 916.
Η σχεδόν μόνιμη υπεροχή της προσφοράς έναντι της ζήτησης στη διαπραγμάτευση τραπεζικών μετοχών του 25άρη από το ξεκίνημα, έδωσε στον δείκτη του κλάδου πτωτική κίνηση ανάμεσα στις 869 και τις 880 και η επικράτηση γενικευμένα ζήτησης από τις 16:10 ως τις 16:56, συνέβαλε στην ανοδική πορεία του μέσου όρου στο τέλος. Υπαίτιοι των ωθήσεων ψηλότερα στην τιμή του ΓΔ ήταν οι μετοχές των ΣΑΡ ΓΕΚΤΕΡΝΑ ΕΧΑΕ ΜΟΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΟΠΑΠ και ΜΥΤΙΛ με κέρδη μεγαλύτερα του +0,50% από τις 10 του 25άρη χωρίς απώλειες.
Οι εντολές πώλησης και αγοράς έφεραν διαφορετικό αποτέλεσμα για τις 4 συστημικές Τράπεζες στο πέρας της ελεύθερης διαπραγμάτευσης. Ο δείκτης τους σημείωσε μέγιστο μέρας στις 883,72 από 885,22 μονάδες την προηγούμενη. Υποχρεώθηκε να βρεθεί οριακά γύρω από τις 869 από 867 μονάδες κατώτερο την προηγούμενη σύνοδο. Συνεπώς η δυναμική τους δεν συνέβαλε ώστε ο ΓΔ να συνεχίσει την αναζήτηση κορυφής για φέτος, έτσι υποχώρησε 2,75 μονάδες. Το επίπεδο των 880, σαν επίπεδο άμεσης στήριξης, έχει αντικατασταθεί από τις 911 μετά το -0,30% στο κλείσιμο.
Τα blue chip που ώθησαν ανοδικά, με βάση τις μεταβολές τους ήταν ΣΑΡ + 2,38%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ +1,88%, ΕΧΑΕ +1,42%, ΜΟΗ +0,96%, και ΕΛΛΑΚΤΩΡ +0,83%. Οι τράπεζες είχαν πτωτική τελική εικόνα. Μετοχές του 25άρη που συνέβαλλαν πτωτικά, εκτός των Τραπεζών, ήταν οι ΦΡΛΚ -2,56%, ΛΑΜΔΑ -1,93%, ΔΕΗ -1,79%, ΟΤΕ -1,38% ΑΔΜΗΕ -1,26% και ΕΛΠΕ -1,25%. Η παρουσία των θεσμικών του δολαρίου βελτίωσε την τελική εικόνα. Ήταν σύνοδος με πτωτικό αποτέλεσμα για την κεφαλαιοποίηση του ΧΑ, που κατέληξε στα 61,743 από 61,982 δις ευρώ.
Τη σύνοδο σφράγισε ψηλότερο συναλλακτικό ενδιαφέρον έναντι της προηγούμενης συνεδρίας, με συναλλαγές σε πακέτα αξίας 4,886 εκατ. ευρώ (για ΠΕΙΡ ΛΑΜΔΑ ΟΤΕ ΕΤΕ ΕΥΡΩΒ ). Η δε εμφάνιση ΑΠΩΛΕΙΏΝ σε 4 από τα 4 Τραπεζικά blue chip, πιθανά δεν είχε σχέση με την δυναμική στα ελληνικά ομόλογα αναφοράς. Αυτά εμφάνισαν διακύμανση της απόδοσης 5 μονάδες και με μεταβολή 1 μονάδας βάσης, η απόδοση από 1,46% έγινε 1,45%.
Επηρέασαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-0,84%), αφού οι επενδυτές έκλεισαν την ΑΛΦΑ στο -0,63% από 0,00%, την ΕΤΕ στο -0,73% από +1,79%, ΕΥΡΩΒ -1,25% από +3,37% και την ΠΕΙΡ στο -0,60% από +2,38%. Οι μετοχές του FTSEM αντιμετωπίστηκαν χειρότερα από τα blue chip με μεταβολή -0,84% από +0,21% την προηγούμενη σύνοδο.
Η στατιστική εικόνα των blue chip δεν βελτιώθηκε όπως προκύπτει από το πλήθος των ανοδικών (10 από 18) blue chip έναντι των καθοδικών (15 από 5) και κανένα στα αμετάβλητα. Στο ΧΑ ο ΓΔ με μεταβολή -0,30% οδηγήθηκε στις 917,79 από 920,54 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 2300,57 από 2306,00 με μεταβολή -0,24%.
Για να συμβούν τα παραπάνω, ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 48,130 από 37,231 εκατ. ευρώ και οι συναλλαγές με πακέτα είχαν αξία 4,886 από 0,274 εκατ. ευρώ. Στις μετοχές 25άρη, χωρίς να ληφθούν υπόψη τα πακέτα, κατευθύνθηκαν 40,583 από 34,129 εκατ. ευρώ και στου FTSEM 1,208 από 1,697 εκατ. ευρώ. Το πλήθος των ανοδικών ανήλθε σε 37 από 59, των καθοδικών 52 από 37 και 33 από 33 παρέμειναν οι σταθερές.
Τεχνική ανάλυση Παράγωγα
Με ουδέτερα στοιχήματα και χαμηλούς όγκους το φινάλε του 2019
Στην πρώτη σύνοδο της εβδομάδας με “ποδαρικό” για το 2020 σε λίγες μέρες, οι επενδυτές κίνησαν τον FTSE25 σε αρνητικό πεδίο από τις 10:32 ως τις δημοπρασίες και τον κράτησαν σε θετικό μόνο στο πρώτο λεπτό. Τον έκλεισαν δε, 5,43 μονάδες χαμηλότερα. Το μέγιστο στις 2306,88 μονάδες, εμφανίστηκε στις 10:31. Ενώ η εγγραφή του ελάχιστου, στις 2281,15 μονάδες, σημειώθηκε στις 12:08 και επανεμφανίστηκε στις 13:18. Στις 17:01 τον είχαν οδηγήσει στις 2297,09. Το κλείσιμο στις 2300,57 μονάδες αντιστοιχεί σε μεταβολή -0,24%. Ο τζίρος στα παράγωγα περιορίστηκε στα 5,789 εκατ. ευρώ.
Στα ΣΜΕ του 25άρη ο όγκος για τη σειρά Ιανουαρίου διαμορφώθηκε στα 421 με ανώτερο τις 2307,00, κατώτερο τις 2281,75 και τελευταίες πράξεις στις 2300,50 από 2308,50 μονάδες. Υπήρξε ενδιαφέρον και για τη σειρά Φεβρουαρίου με 49 συμβόλαια με ανώτερο τις 2306,00 και κατώτερο τις 2283,00 ενώ οι τελευταίες πράξεις έγιναν στις 2300,50 από 2313,25 μονάδες. Για τη σειρά Ιανουαρίου τα ανοικτά συμβόλαια έγιναν 10.210 από 10.268 και για την επόμενη 206 από 205 Ανοικτά ΣΜΕ.
Στα calls του 25άρη λήξης Ιανουαρίου, ο όγκος διαμορφώθηκε σε 31 συμβόλαια για τιμές εξάσκησης από τις 2200 ως τις 2350 μονάδες. Στα δικαιώματα αγοράς της επόμενης σειράς διακινήθηκαν 75 συμβόλαια για τιμές εξάσκησης από τις 2200 ως τις 2400 μονάδες. Στα δικαιώματα πώλησης της σειράς Ιανουαρίου άλλαξαν χέρια 23 συμβόλαια για τιμές εξάσκησης από τις 2200 ως τις 2350 μονάδες. Για την επόμενη σειρά ο όγκος ήταν 100 συμβόλαια για τιμές εξάσκησης από τις 2100 ως τις 2250 μονάδες.
Η Leon Depolas Sec. ανέφερε χθες: “Ο Γενικός Δείκτης έχει μπροστά του την ζώνη των 920 – 950 μονάδων, που είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αποτελεί τα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας 5ετιας. Στο εξωτερικό ο S&P 500 φαίνεται ότι θα εισέλθει στο νέο έτος με ιστορικό ρεκόρ τιμών. Στις 11 από τις τελευταίες 12 εβδομάδες ο δείκτης ήταν ανοδικός. Στο εσωτερικό δεν αποκλείουμε άμεσα υψηλότερα επίπεδα εντός της περιοχής που προαναφέραμε. Σταθερά ανοδική παραμένει η κλίση του ΓΔ”.
Σχόλια εγχώριων αναλυτών
Ο Ηλίας Ζαχαράκης της Fast Finance ΑΕΠΕΥ :
“Η χρονιά κλείνει με τις καλύτερες προϋποθέσεις για το 2020, δοκιμάζοντας την πολύ σημαντική κατοχύρωση των 900 μονάδων και βάζοντας πλώρη, πλέον, για τετραψήφιο νούμερο. Ο Τραπεζικός κλάδος είναι αυτός που μπορεί να βοηθήσει στην συνέχεια, με μία κατοχύρωση και του 888 σε κλείσιμο”, σημειώνει.
Όλα δείχνουν ότι ξεκίνησε μία νέα κίνηση, μετά από μία συσσώρευση 5 μηνών, σε μία Αγορά που διψάει για αποδόσεις, μετά από πολλά χρόνια “καχεξίας”. Πλέον μαζί με εμάς, όλο και περισσότεροι είναι αισιόδοξοι τόσο για την Ελληνική Οικονομία, όσο και για το Ελληνικό Χρηματιστήριο, κάτι που μέρα με την μέρα φαίνεται τόσο στο ταμπλώ, όσο και στην Οικονομία. Η σταδιακή μείωση των φόρων ενδυναμώνει την Αγορά, ενώ οι Ξένες επενδύσεις στην Ελληνική Οικονομία παίρνουν σάρκα και οστά, ενώ μένει το πολύ σημαντικό ξεκίνημα του Ελληνικού. Το real estate φαίνεται να έχει ξεκινήσει με διαφορά πρώτο, λόγω κάποιων ιδιαίτερων παραγόντων, προσθέτοντας πόντους στην ανάπτυξη. Μένει να δούμε πως θα χειριστούμε καλύτερα τα Ευρωπαϊκά κεφάλαια που περιμένουν για τις Δημόσιες επενδύσεις και που μπορούν να προσθέσουν παράλληλα μονάδες στο ΑΕΠ. Οι μεγάλες αποδόσεις του 2019 δεν χρειάζεται να φοβίζουν, μιας και η Αγορά έρχεται από ταλαιπωρία πολλών ετών”.
Παρουσιάζουμε επίσης την πλήρη έκθεση για την Αθηναϊκή αγορά του Δ/ντη Επενδύσεων της Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ Δημήτρη Τζάνα με τίτλο:
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ ΤΟ 2019 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙO! ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟ ΚΑΙ ΤΟ 2020…
Α. Γενικές διαπιστώσεις.
Απόδοση που ξεπέρασε το 48% κατέγραψε ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. κατά το 2019 (μέχρι την 23η Δεκεμβρίου) καταλαμβάνοντας έτσι την 1η θέση στην κατάταξη όλων των χρηματιστηρίων, ανεπτυγμένων και αναδυομένων.
Με τον τραπεζικό δείκτη να καταγράφει άνοδο κατά 98%, το δείκτη μετοχών υψηλής κεφαλαιοποίηση (FTSE-25) να αυξάνεται κατά 42% και το δείκτη μετοχών μεσαίας κεφαλαιοποίησης (FTSEM -40) να καταγράφει άνοδο κατά 23%. Ταυτόχρονα, η πλειοψηφία των μετοχών και συγκεκριμένα 137, σημείωσαν θετικές επιδόσεις με 25 από αυτές να υπερδιπλασιάζονται (από +100% μέχρι +541%), ενώ μόνο σε 23 μετοχές σημειώθηκε υποχώρηση των τιμών τους.
Από συναλλακτικής σκοπιάς, η μέση αξία των συναλλαγών διαμορφώθηκε στα 66,8 εκ. ευρώ έναντι 55,8 εκ. ευρώ το 2018, σημειώνοντας άνοδο κατά 20% έναντι υποχώρησης κατά 5% το 2018. Παράλληλα, ο αριθμός των ενεργών μερίδων στο 11μηνο ήταν σε μέσα επίπεδα 18,3 χιλ, έναντι 17,5 χιλ. το 2018, σημειώνοντας αύξηση κατά 4,6%. Ωστόσο, η διαπίστωση ότι ολίγες εκατοντάδες κωδικοί ευθύνονται για τη μερίδα του λέοντος των συναλλαγών παραμένει σε ισχύ, καθώς ο αριθμός των δραστηριοποιουμένων φυσικών και νομικών προσώπων, ενδεικτικά του Νοεμβρίου, ήταν συνολικά 643 εκ των οποίων οι 530 από την Ε.Ε. Με δεδομένη πάντα τη διατήρηση της συμμετοχής των ξένων κατά τα 2/3 περίπου της συνολικής κεφαλαιοποίησης.
Την ίδια ώρα, αισθητή βελτίωση κατέγραψε και η σχέση της κεφαλαιοποίησης του Χ.Α. ως προς το ΑΕΠ που ανέρχεται πλέον στο 33,9% με ύψος κεφαλαιοποίησης 61,1 δις. ευρώ. Όμως, το πλέον ελπιδοφόρο γεγονός του 2019 είναι η θεαματική αύξηση των εισροών κεφαλαίων στην ελληνική οικονομία, ένδειξη ότι επανέρχεται η εμπιστοσύνη σε αυτήν. Ειδικότερα, ελληνικοί τίτλοι, όπως εκδόσεις ομολόγων 5ετούς-7ετούς και 10ετούς διάρκειας, τραπεζικά αλλά και εταιρικά ομόλογα όπως της Aegean, της Attica, της Τενέργα, του Μυτιληναίου, της Ελλάκτωρ και γιγαντιαίες μετοχικές εκδόσεις όπως της Lamda Development, καλύφθηκαν από επενδυτές, ξένους κυρίως αλλά και Έλληνες, που διέθεσαν συνολικά πάνω από 12 δις. ευρώ για τις τοποθετήσεις τους !
Β. Αναφορά στις εξελίξεις του 2019.
Η χρονιά που πέρασε μπορεί να ταξινομηθεί σε τρεις περιόδους.
Η πρώτη περίοδος, αφορά το διάστημα από την αρχή του έτους μέχρι τις ευρωεκλογές της 26/5/2019. Στο διάστημα αυτό, η αγορά είναι όμηρος των υπό αναμονή πολιτικών εξελίξεων με εμφανή τη συναλλακτική υποτονικότητα. Οι οίκοι πιστοληπτικής ικανότητας S & P και Fitch αρνούνται να αναβαθμίσουν το αξιόχρεο της ελληνικής οικονομίας στο 1ο δίμηνο. Το κάνει τελικά την 1η Μαρτίου η Moody’s και ακολουθεί επιτυχής έξοδος στις αγορές για 10ετές ομόλογο με 3,90% στις 5/3, σε συνέχεια της έκδοσης 5ετους με 3,60% του Ιανουαρίου. Το Eurogroup εγκρίνει την εκταμίευση δόσης 1 δις. ευρώ στις 6/4. Ο τραπεζικός κλάδος οδηγεί το Γ.Δ. στις 770 μονάδες και οι μετοχές της Εθνικής και της Eurobank επανέρχονται στο δείκτη MSCI Standard Greece.
H δεύτερη περίοδος αφορά το διάστημα από τη διεξαγωγή των ευρωεκλογών μέχρι το τέλος Ιουλίου. Η νίκη της Νέας Δημοκρατίας στις ευρωεκλογές της 26/5 ολοκληρώνεται στις βουλευτικές εκλογές της 7/7 (39,81% έναντι 31,55% για το ΣΥΡΙΖΑ). Η υποχώρηση των αποδόσεων των πολυετών ελληνικών ομολόγων είναι συνεχής και στις 17/7 επιτυγχάνεται η έκδοση 7ετούς τίτλου με 1,9%. Η νέα κυβέρνηση αναγγέλλει φιλικά προς το επενδυτικό περιβάλλον μέτρα φορολογικού κυρίως περιεχόμενου για τα νομικά και τα φυσικά πρόσωπα. Στις 31/7 ο Γενικός Δείκτης αγγίζει για πρώτη φορά το 2019 τις 900 μονάδες, καταγράφοντας επίδοση που αποτελεί ήδη τη μεγαλύτερη από όλα τα χρηματιστήρια του πλανήτη !
Η τρίτη περίοδος αφορά το διάστημα από τις αρχές του Αυγούστου μέχρι το τέλος του έτους. Το εξωτερικό περιβάλλον επιβαρύνεται από σειρά γεγονότων, «μαύρους κύκνους», που αυξάνουν την αβεβαιότητα στο τρίμηνο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου: οι ΗΠΑ είναι σε συγκρουσιακή διαδικασία με την Κίνα για τα εμπορικά ζητήματα, με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες να απειλούν ακόμη και με κλιμάκωση νομισματικού πολέμου. Οι διαδηλώσεις στο Χονγκ- Κονγκ αλλά και σε άλλα σημεία του πλανήτη διαταράσσουν την κοινωνική και πολιτική ισορροπία. Η Αργεντινή απειλή με αθέτηση των δανειακών της υποχρεώσεων. Οι εξελίξεις στη Βρετανία οδηγούν στην εκτροφή σεναρίων ακόμη και για άτακτο Brexit με απρόβλεπτες επιπτώσεις στις αγορές. Η κατάρρευση της Thomas Cook προκαλεί αναταραχή, πρόσκαιρα ωστόσο μόνο. Η επίθεση κατά των εγκαταστάσεων της Aramco δεν οδηγεί σε αναταράξεις την πετρελαϊκή αγορά. Η αναγγελία της παραπομπής σε δίκη του Προέδρου Trump ανοίγει τη συζήτηση για το ενδεχόμενο καταδίκης του Προέδρου και έκπτωσης από το αξίωμά του ! Και στη Συρία, η Τουρκία επιδιώκει την υλοποίηση ειδικού σχεδίου, οδηγώντας την περιοχή σε απρόβλεπτες εξελίξεις με τη Ρωσία να παίρνει τη σκυτάλη από τις ΗΠΑ σε ρόλο εποπτεύοντος στο πολύπαθη χώρα της Μ. Ανατολής.
Εκτρέφεται έτσι η σεναριολογία για ενδεχόμενη είσοδο σε επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, με τη Federal να οδηγεί τα παρεμβατικά της επιτόκια στο 1,50% με δύο αλλεπάλληλες αποφάσεις της στις 18/9 και στις 30/10. Την ίδια ώρα, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων συνεχίζουν την υποχώρησή τους μέχρι και στο 1,15% με τα χαρτοφυλάκια όσων κατείχαν ελληνικούς τίτλους (τράπεζες κ.α.) να καταγράφουν μεγάλες υπεραξίες λόγω αναρρίχησης των τιμών τους. Το Υπουργείο Οικονομικών αντλεί 1,5 δις. ευρώ με 10ετή τίτλο στις 8/10 με 1,5%.
Έτσι, μετά από πολύμηνη συσσώρευση γύρω από τις 850 μονάδες και την επιβεβαίωση των σημείων στήριξης πάνω από τις 800 μονάδες, ο Γενικός Δείκτης επανήλθε στις 900 μονάδες στις 30/11 και οδηγήθηκε στην ψηλότερη επίδοση του έτους στο τέλος Δεκεμβρίου, λίγο ψηλότερα από τις 900 μονάδες. Σε αυτό συνέβαλε η νομοθέτηση του σχεδίου για τη μείωση των κόκκινων δανείων από τις τράπεζες (σχέδιο Ηρακλής), οι επιτυχείς εκδόσεις των ομολόγων των Μυτιληναίου και Ελλάκτορα αλλά και η ψήφος εμπιστοσύνης στην γιγαντιαία ΑΜΚ της Lamda Development με στόχο την υλοποίηση του έργου στο Ελληνικό.
Γ. Οι προοπτικές για το 2020.
Ευοίωνες διαγράφονται κατ’ αρχάς οι προοπτικές για το ελληνικό χρηματιστήριο για το 2020. Οι λόγοι της διαγραφόμενης συγκρατημένης αισιοδοξίας σχετίζονται με σειρά λόγων στους οποίους γίνεται αναφορά στη συνέχεια:
- Η προσδοκία για επιτάχυνση του ρυθμού μεγέθυνσης για το 2020. Ο στόχος της κυβέρνησης στον προϋπολογισμό έχει προσδιοριστεί στο 2,8% ενώ όλοι οι φορείς (ΤτΕ, Ε.Ε., ΔΝΤ κ.α.) συνομολογούν ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί με ρυθμό ψηλότερο του 2% το 2020 αλλά και το 2021. Αυτό αναμένεται να είναι το αποτέλεσμα της συνέχισης της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας (εξαγωγές-τουριστικές εισπράξεις) αλλά ιδιαίτερα των αυξημένων επενδύσεων, του δημόσιου αλλά κυρίως του ιδιωτικού τομέα. Κομβικής σημασίας θα είναι η έναρξη του έργου στο Ελληνικό αλλά και της δρομολόγησης των έργων στις ΑΠΕ με αιχμή τα του ενεργειακού μετασχηματισμού της ΔΕΗ αλλά και τις άλλες δράσεις που συνυφαίνονται με την ενέργεια και τον τουρισμό.
- Η προσδοκία για αναβάθμιση του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας από τους βασικούς οίκους πιστοληπτικής ικανότητας κατά τρόπο που θα σηματοδοτήσει την ένταξη των ελληνικών ομολόγων σε επενδυτική βαθμίδα, εξέλιξη που θα επιτρέψει την αγορά ελληνικών τίτλων από την ΕΚΤ στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Υπό προϋποθέσεις, το ενδεχόμενο να υπάρξουν 3 αναβαθμίσεις εντός του 2020 είναι μεν αισιόδοξο αλλά όχι απαγορευτικό.
- Η επιτάχυνση της διαδικασίας εξυγίανσης των τραπεζικών χαρτοφυλακίων από τα ΜΕΔ (ύψους 71,2 δις, στο 42,1% του συνόλου των δανείων στο 9μηνο) μέσω των τιτλοποιήσεων μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή της σημερινή τραπεζικής κουλτούρας που δεν ευνοεί την πιστωτική επέκταση. Στο βαθμό που υπάρξει ουσιαστική πρόοδος στον τομέα αυτό και δρομολογηθεί και το σχέδιο της ΤτΕ που προβλέπει σύσταση φορέα ειδικού σκοπού, είναι πιθανό να επανέλθει σταδιακά το τραπεζικό σύστημα σε συνθήκες κανονικής λειτουργίας, με τη διαδικασία της εξέτασης δανειοδοτικών αιτημάτων να επανέρχεται.
- Η συντήρηση των επιτοκίων καταθέσεων σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα (σχεδόν μηδενικά) και των εντόκων γραμματίων σε αρνητικά επίπεδα, αναμένεται να οδηγήσει τους αποταμιευτές σε αναζήτηση εναλλακτικών επενδύσεων. Το ελληνικό χρηματιστήριο προσφέρει επιλογές που έχουν σε ικανοποιητικό βαθμό το μείγμα ελκυστικής μερισματικής απόδοσης σε συνδυασμό με λελογισμένο ύψος αναλαμβανόμενου επενδυτικού κινδύνου. Θα χρειαστεί ωστόσο να ξεπεραστούν οι τραυματικές εμπειρίες από τη συμμετοχή των επενδυτών σε χρηματιστηριακές τοποθετήσεις στο παρελθόν για να επανέλθουν οι Έλληνες επενδυτές. Το 2020 αναμένεται να ενταθούν οι προσπάθειες των έγκυρων φορέων που εκπροσωπούν το asset management στο χρηματοπιστωτικό κλάδο ώστε να υπάρξει η κατάλληλη και υπεύθυνη ενημέρωση προς το αποταμιευτικό κοινό.
- Οι μεταρρυθμίσεις αναμένεται να συνεχιστούν με αιχμή δύο πεδία: πρώτον, την συνέχιση της διαμόρφωσης πιο φιλικών συνθηκών για την ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών μέσω της συνέχισης της μείωσης των φορολογικών βαρών αλλά και των πολλαπλών εμποδίων που τις αναστέλλουν. Και δεύτερον, την επιτάχυνση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων στο πλαίσιο των οποίων έχουν εξαγγελθεί για το2020 η πώληση της ΔΕΠΑ (Εμπορίας και Υποδομών), του πλειοψηφικού πακέτου των ΕΛΠΕ, της Εγνατίας Οδού και του μειοψηφικού ποσοστού του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Η υλοποίηση των προαναφερόμενων στόχων θα αποτελέσει ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης προς τις θετικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Από την άλλη πλευρά, το σκηνικό που περιβάλλει την ελληνική οικονομία περιλαμβάνει δύο κατηγορίες εμποδίων και απειλών, τα ενδογενή και τα εξωγενή.
- Στα ενδογενή οφείλουν να επισημανθούν τα των χρόνιων παθογενειών της ελληνικής οικονομίας με τις οποίες οφείλει να συνεχίσει την αναμέτρησή της η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση. Οι σοβαρές θεσμικές δυσλειτουργίες. Οι θύλακες διαφθοράς. Η υψηλή γραφειοκρατία και η διατηρούμενη χαμηλή αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης που περιλαμβάνει και το τραπεζικό της σύστημα. Ο αναχρονιστικός τρόπος λειτουργίας της δικαιοσύνης και του τρόπου άσκησης του συνδικαλισμού. Η υποβαθμισμένη παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της. Η έλλειψη δεξιοτήτων σε συνέχεια του brain drainage που έχει συντελεστεί την τελευταία 10ετία αλλά και οι θύλακες προβληματικής επιχειρηματικής συμπεριφοράς. Και τελικά η διατήρηση της χώρας σε χαμηλές βαθμίδες στο επίπεδο ανταγωνιστικότητας σε σχέση με άλλες χώρες.
Ειδικό κεφάλαιο για την επενδυτική κοινότητα αποτελεί εκείνο που αφορά τα μέτρα θωράκισης του ελληνικού χρηματιστηρίου σε συνέχεια των ζητημάτων που έπληξαν την αξιοπιστία του (υπόθεση Folli-Follie κ.α.) για τα οποία το τελευταίο διάστημα υπάρχει σοβαρή κινητικότητα. Η επενδυτική κοινότητα θα έβλεπε θετικά μια συνολική προσπάθεια για επαναλανσάρισμα του χρηματιστηρίου στην ελληνική οικονομία με λήψη μέτρων που θα αφορούσαν την ενθάρρυνση της επανόδου του επενδυτικού κοινού, την εισαγωγή κινήτρων για την εισαγωγή νέων εταιρειών και τη βελτίωση των προϋποθέσεων για τη δραστηριοποίηση νέων επενδυτικών φορέων.
- Στα εξωγενή, η αναφορά περιλαμβάνει:
Τα της γεωπολιτικής αστάθειας στην Α. Μεσόγειο σε συνέχεια της κλιμάκωσης της τουρκικής επιθετικότητας το τελευταίο διάστημα. Για την οποία όλοι εύχονται να διευθετηθεί μέσω της συνεννόησης των εμπλεκομένων χωρών. Ουδείς ωστόσο μπορεί να αποκλείσει η συνεχιζόμενη όξυνση να οδηγήσει σε απρόβλεπτα συμβάντα. Με την αβεβαιότητα για όσα πρόκειται να συμβούν να αποτελεί τον παράγοντα που θα συνεχίσει κυριαρχεί στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Τα της διεθνούς οικονομίας. Παρά τη συντήρηση σειράς αβεβαιοτήτων, όπως αυτές εκδηλώθηκαν εντός του 2019 με κυριότερη την εκκρεμότητα εξαιτίας της παραπομπής του Προέδρου Trump στη Γερουσία, τα χειρότερα μάλλον έχουν περάσει. Οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι κοντά στην υπογραφή εμπορικής συμφωνίας και στη Βρετανία υπάρχει ισχυρή κυβέρνηση που μπορεί να οδηγήσει την υπόθεση Brexit κατά τρόπο που δεν θα βλάψει την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία. Επομένως, διαφαίνεται ότι τα σενάρια επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας απομακρύνονται και είναι δυνατή η συγκέντρωση των κυβερνήσεων στα υφιστάμενα προβλήματα (οξυμμένες ανισότητες, κοινωνικές αναταραχές, αντιμετώπιση κλιματική αλλαγής κοκ).
Ενόψει των παραπάνω, οι Κεντρικές Τράπεζες αναγγέλλουν ότι δεν προτίθενται να τροποποιήσουν τα παρεμβατικά τους επιτόκια στο επόμενο διάστημα με την Κριστίν Λαγκάρντ να επικεντρώνει τις προσπάθειές της στην κατεύθυνση της ουσιαστικής αλλαγής της δημοσιονομικής πολιτικής, ιδιαίτερα από τις χώρες με πλεονασματικούς προϋπολογισμούς (Γερμανία, Ολλανδία κ.α.).
Με τα δεδομένα αυτά, τα ρεκόρ που σημειώνονται τόσο στους δείκτες της Wall Street όσο και σε ευρωπαϊκούς δείκτες δεν αποτελούν έκπληξη. Λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη ότι οι συνθήκες ρευστότητας ελέω της χαλαρής νομισματικής πολιτικής είναι μέρος της εξήγησης της συνεχιζόμενης διοχέτευσης διαθεσίμων σε μετοχικούς τίτλους, από κοινού με το ειδικό βάρος που κατέχει μικρός αριθμός μετοχών που εκπροσωπούν εταιρείες με δεσπόζουσα θέση στους κλάδους τους (της υψηλής τεχνολογίας κυρίως). Ωστόσο, οι περισσότεροι διαχειριστές συνεχίζουν να ακολουθούν συντηρητικές στρατηγικές διακρατώντας υψηλά ρευστά διαθέσιμα καθώς θεωρούν ότι το επενδυτικό περιβάλλον εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για το μέλλον.
Καταληκτικά, η χρονιά που έρχεται έχει τις προϋποθέσεις να είναι μια ακόμη χρονιά για την οποία θα καταγραφεί θετικός απολογισμός για το ελληνικό χρηματιστήριο. Στο βαθμό που η επίδραση των θετικών παραγόντων που έχουν ήδη δρομολογηθεί από το προηγούμενο έτος δεν ανατραπούν από εξωγενείς παράγοντες ή από «μαύρους κύκνους» του εξωτερικού περιβάλλοντος. Το βέβαιο είναι ότι η χρονιά θα είναι συναρπαστική όπως άλλωστε ήταν όλες οι περίοδοι που μεσολαβούσαν ανάμεσα σε διαδοχικά κύματα παγκοσμιοποίησης, όπως συμβαίνει στην παρούσα φάση μετά το 3ο κύμα της περιόδου 1990-2008 και ενόψει της κυοφορούμενης 4ης βιομηχανικής επανάστασης !
Καλή χρονιά !!
Σήμερα
Οι ασιατικές μετοχές υποχώρησαν την τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης της δεκαετίας, αντανακλώντας τις πτώσεις στη Wall Street, καθώς οι επενδυτές κλείδωσαν τα κέρδη από τις αγορές μετοχών στις Ηνωμένες Πολιτείες και με δεδομένη την πληροφορία ότι η Κίνα κατέληξε σε προκαταρκτική εμπορική συμφωνία που θα υπογραφεί στις αρχές του μήνα.
Στις αρχές της ασιατικής περιόδου διαπραγμάτευσης, ο ευρύτερος δείκτης μετοχών της Asia-Pacific από την MSCI εκτός της Ιαπωνίας μειώθηκε κατά 0,39%, ενώ στις 9:15 δική μας ώρα είχε μεταβολή -0,44% με την χαμηλότερη επίδοση από τις 4 Δεκεμβρίου. Για το μήνα ο δείκτης εξακολουθεί να αυξάνεται κατά 5,6%. Ο δείκτης κέρδισε 16% φέτος, σε μια απότομη μεταστροφή από πτώση 16,2% πέρυσι. Οι μετοχές της Αυστραλίας ήταν -1,69% χαμηλότερα, ενώ στις 9:15 δική μας ώρα είχε μεταβολή -1,78% και ο Hang Seng του Χονγκ Κονγκ έπεσε 0,32%, ενώ στις 9:15 δική μας ώρα είχε μεταβολή -0,46%. Οι αγορές στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα έκλεισαν για διακοπές.
Ο σύμβουλος του Λευκού Οίκου δήλωσε τη Δευτέρα ότι η συμφωνία εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας Φάσης 1 πιθανότατα θα υπογραφεί την επόμενη εβδομάδα, αλλά η επιβεβαίωση θα έρθει από τον Πρόεδρο Donald Trump ή τον Αντιπρόσωπο Εμπορίου των ΗΠΑ.
