Από την έντυπη έκδοση
Των Φάνη Ζώη και Αντώνη Τσιμπλάκη
Σχέδιο σταδιακής εγκατάλειψης του Πειραιά επεξεργάζονται μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, με την απομάκρυνση των εμπορευματοκιβωτίων από το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας με κατεύθυνση άλλα λιμάνια της Αδριατικής, εξέλιξη που θέτει εν αμφιβόλω το «στοίχημα» να καταστεί η Ελλάδα διεθνές κέντρο εμπορίου. Αιτία, ο αποκλεισμός του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ειδομένη από χιλιάδες πρόσφυγες, οι οποίοι ζητούν να περάσουν τα σύνορα με τα Σκόπια, που έχει εγκλωβίσει εκατοντάδες βαγόνια με προορισμό την Κεντρική Ευρώπη.
Ηδη η Hewlett Packard, έχοντας δώσει διορία δύο εβδομάδων για ομαλοποίηση της λειτουργίας του λεγόμενου «δρόμου του μεταξιού», έδωσε εντολή 100 containers που ήταν στο λιμάνι του Πειραιά να αναχωρήσουν με πλοίο για το Κόπερ της Σλοβενίας προκειμένου να συνεχίζουν το ταξίδι τους σιδηροδρομικά προς την Κεντρική Ευρώπη.
Η κίνηση αυτή είναι σύμφωνα με πληροφορίες προσωρινή, ωστόσο αποτελεί μήνυμα προς τις ελληνικές αρχές να επιλύσουν το πρόβλημα της διαμεταφοράς το συντομότερο δυνατό ειδάλλως εκτιμάται ότι η εταιρεία μπορεί να κλιμακώσει τις κινήσεις παράκαμψης του Πειραιά, κίνηση που ενδεχομένως μπορεί να ακολουθήσουν και άλλες πολυεθνικές εταιρείες με αντίστοιχα συμβόλαια. Το γεγονός αυτό είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει αρνητικά τον σχεδιασμό που έχει καταρτιστεί ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας για τη μετατροπή της χώρας σε διαμετακομιστικό κέντρο για την Ευρώπη, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα.
«Αν φύγουν οι εταιρείες τις οποίες κερδίσαμε με κόπο τα τελευταία δύο χρόνια, θα χρειαστεί διπλάσιος ή και τριπλάσιος κόπος προκειμένου να τις προσελκύσουμε και πάλι», σημειώνουν στη «Ν» στελέχη της αγοράς, που βλέπουν το μεταναστευτικό, πέραν των προβλημάτων που δημιουργούνται στις τοπικές κοινωνίες και τον τουρισμό, να δημιουργεί μεγάλες δυσλειτουργίες και στη διαμετακόμιση.
Πιο συγκεκριμένα, το τελευταίο τριήμερο είχε δημιουργηθεί η αίσθηση ότι οι γραμμές θα απελευθερωθούν σταδιακά. Ωστόσο, χθες, σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», διαπιστώθηκε ότι τελικά το σιδηροδρομικό δίκτυο παραμένει υπό κατάληψη και θα παραμείνει έως το τέλος της εβδομάδας.
Τα προβλήματα
Μάλιστα, δεν είναι λίγοι αυτοί που συνδυάζουν το μεγάλο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στα σύνορα με την εξέλιξη των σχεδιασμών για την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, αλλά και του Εμπορευματικού Κέντρου στο Θριάσιο. Οπως επεσήμαναν στη «Ν» κύκλοι της αγοράς, σε περίπτωση που δεν απελευθερωθούν οι γραμμές σύντομα, και δεν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στις συγκοινωνίες της χώρας, δεν αποκλείεται οι μεγάλες εταιρείες που επέλεξαν τον Πειραιά για να φέρνουν διά θαλάσσης τα προϊόντα τους ή, ακόμη περισσότερο, όσες σκέφτονται να φέρουν στην Ελλάδα γραμμές παραγωγής, να αλλάξουν μόνιμα ρότα και να τινάξουν τα σχέδια των ιδιωτικοποιήσεων και των επενδύσεων στον αέρα.
Η χώρα, για τρίτη συνεχόμενη φορά μέσα σε λίγους μήνες, δεν μπόρεσε να κρατήσει ανοιχτή μια νευραλγική εμπορική αρτηρία για το διεθνές εμπόριο. Υπενθυμίζεται ότι πριν από λίγες εβδομάδες, λόγω της απεργίας των λιμενεργατών-πλοηγών, εμποδίστηκαν μεγάλα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων να εκφορτώσουν εμπορεύματα μεγάλων ομίλων, όπως της Huawei. Και αυτό, όταν ήδη από το καλοκαίρι οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων εξαιτίας της τραπεζικής αργίας είχαν καταφέρει ένα πρώτο πλήγμα στην αξιοπιστία του ελληνικού εμπορικού διαδρόμου. Μάλιστα, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, ο κλονισμός της εμπιστοσύνης πελατών αυτού του εκτοπίσματος, και πολλών άλλων, θα είναι πολύ δύσκολο να θεραπευτεί.
Το μπλόκο που προκάλεσε στις εμπορευματικές μεταφορές ο επί δύο εβδομάδες αποκλεισμός της σιδηροδρομικής γραμμής στην Ειδομένη, από περίπου 1.500 μετανάστες, εξαιτίας της άρνησης των αρχών της πΓΔΜ να τους επιτρέψουν τη διέλευση, απειλεί τα συμβόλαια με πολυεθνικούς κολοσσούς, όπως η Hewlett Packard και η Sony, που επέλεξαν τον Πειραιά και τους ελληνικούς σιδηρόδρομους ως όχημα για τη μεταφορά των προϊόντων τους προς την Κεντρική Ευρώπη.
Οι Αμερικανοί δυσκολεύονται να καταλάβουν πώς είναι δυνατόν μερικές εκατοντάδες μετανάστες να μπορούν να γονατίσουν ολόκληρο το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Την ίδια απορία και εκνευρισμό με τη Hewlett Packard έχει όμως και η DB Schenker, η θυγατρική της γερμανικής Deutsche Bahn στα logistics, που δρομολογεί δεκάδες αμαξοστοιχίες κάθε μήνα από την Ελλάδα προς την Ευρώπη και αντιστρόφως. H συνεργασία με τις πολυεθνικές εταιρείες κρέμεται από μια κλωστή, ενώ n Cosco, που αποτελεί τον βασικό εταίρο στις συμφωνίες μεταφοράς των ηλεκτρονικών προϊόντων προς τα ευρωπαϊκά εργοστάσια συναρμολόγησής τους, θα διεκδικήσει από την ελληνική εταιρεία του Δημοσίου τις ζημίες που υπέστη εκείνη από το επιπρόσθετο κόστος μεταφοράς.
Οι απώλειες για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που έχει περάσει τα τελευταία δύο χρόνια σε κερδοφορία, προσεγγίζουν τα 2 εκατ. ευρώ, ωστόσο η μεγάλη ζημιά έχει να κάνει με την αξιοπιστία της εταιρείας, που αδυνατεί να εκτελέσει τα δρομολόγια, αλλά και του ελληνικού εμπορικού δρόμου που φιλοδοξεί να συνδέσει την Ασία με την Κεντρική Ευρώπη.
Η εναλλακτική δίοδος για τα βαγόνια των ελληνικών σιδηροδρόμων περνούσε μέσα από τη Βουλγαρία, αλλά χάθηκε χρόνος γιατί οι Βούλγαροι δεν είχαν ικανή χωρητικότητα σε επίπεδο μηχανών και μηχανοδηγών με αποτέλεσμα τις πρώτες ημέρες να εγκλωβιστούν 27 τρένα με συνολικά 800 βαγόνια. Το δρομολόγιο που ακολουθούν τα τρένα για να απεγκλωβιστούν είναι Στρυμόνας – Κούλατα Βουλγαρίας και Σερβία με τελικό προορισμό την Κεντρική Ευρώπη. Μια διαδρομή μεγαλύτερη χρονικά κατά 24 ώρες και ακριβότερη κατά τουλάχιστον 10.000 ευρώ για κάθε τρένο.
Η απογοήτευση των ξένων που επέλεξαν τον ελληνικό σιδηροδρομικό διάδρομο για την πρόσβαση των προϊόντων τους στην Κεντρική Ευρώπη είναι τέτοια που πυροδοτεί ντόμινο συνεπειών. Ηδη έχουν ενημερωθεί από ξένες επιχειρήσεις πρεσβείες στην Αθήνα, μερικές εκ των οποίων έχουν μάλιστα προβεί ακόμα και σε διαβήματα προς την ελληνική κυβέρνηση και στα αρμόδια υπουργεία για να επιληφθούν του θέματος, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές.
Επιπλέον, πολλά φορτία με προορισμό την Ευρώπη, που μεταφέρονται σιδηροδρομικώς μέσω Σκοπίων, παραμένουν εγκλωβισμένα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, καθώς είναι χαμηλής αξίας προϊόντα και δεν συμφέρει τους πελάτες να επωμισθούν το επιπλέον κόστος μεταφοράς μέσω άλλης οδού. Επίσης, πολλές εξαγωγικές, εταιρείες βλέποντας να χάνουν τις ημερομηνίες παράδοσης, δεν είχαν άλλη επιλογή από την επιστροφή των προϊόντων τους στη Θεσσαλονίκη και την επαναδρομολόγηση μέσω Βουλγαρίας, μια διαδρομή που είναι κατά τουλάχιστον 20% ακριβότερη. Πλέον, το τρένο ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη, πηγαίνει στον Προμαχώνα και συνεχίζει μέσω Βουλγαρίας.
Δεκάδες ακινητοποιημένα βαγόνια
Στην Ειδομένη είναι ακινητοποιημένα δεκάδες κενά βαγόνια σε τέσσερις γραμμές και 20 κοντέινερ με ζάχαρη. Στον σταθμό Θεσσαλονίκης βρίσκονται ακινητοποιημένα δύο τρένα με χώμα, ένα τρένο με χημικά και καύσιμο και ένα τρένο με σιδηρόπλακες.
Επίσης, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης υπάρχει μεγάλη ποσότητα χώματος που βρίσκεται διάσπαρτο εκτός κοντέινερ. Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ έχει δώσει εντολή στα ξένα δίκτυα να μη φορτωθεί κανένα βαγόνι για τη χώρα μας μέχρι να ανοίξει ο σταθμός της Ειδομένης.
Εως και χθες, στον σταθμό της Γευγελής ήταν μπλοκαρισμένα τρία τρένα φορτωμένα με ζάχαρη, δύο τρένα με κενά βαγόνια της Cosco, ένα τρένο με χημικά, ένα τρένο με διάφορα χριστουγεννιάτικα είδη και τρόφιμα, και ένα τρένο με κοντέινερ. Επίσης, τρία τρένα βρίσκονται στο Τίτο Βέλες, δύο στο Τρουμπάρεβο και πέντε στο Ταμπάνοβτσε. Τρία τρένα είναι σταματημένα στον σταθμό Νις στη Σερβία, πολλά βαγόνια στον σταθμό Βελιγραδίου, στον σταθμό Κελέμπια στα σύνορα Σερβίας-Ουγγαρίας, στον σταθμό Στούροβο στα σύνορα Ουγγαρίας-Σλοβακίας και στον σταθμό Φίλαχ στα σύνορα Αυστρίας-Σλοβενίας.
Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ πληρώνει για κάθε κενό βαγόνι περίπου 40 ευρώ την ημέρα, ως τέλη αργίας υλικού. Επίσης, οι μεταφορικές εταιρείες πληρώνουν για κάθε φορτωμένο βαγόνι που είναι εγκλωβισμένο στο εξωτερικό από 25 έως 50 ευρώ ημερησίως.
Σε κίνδυνο μια στρατηγική επιλογή
Το λιμάνι του Πειραιά που επέλεξε η Cosco για να στήσει το στρατηγείο της στην Ευρώπη έχει στρατηγική θέση στο χάρτη, όσον αφορά τη θαλάσσια σύνδεση Ασίας και Ε.Ε. Για τα ταξίδια από Ασία προς Βουδαπέστη, Βαρσοβία και Βουκουρέστι ο χρόνος που κερδίζουν τα πλοία μέσω του λιμανιού του Πειραιά είναι μίνιμουμ τέσσερις ημέρες, ενώ μπορεί να φτάσει και τις 12 ημέρες σε σχέση με το λιμάνι του Αμβούργου.
Ακόμη όμως και σε σχέση με τα λιμάνια του Κόπερ αλλά και της Τεργέστης ο χρόνος διαδρομής μέχρι τον τελικό προορισμό είναι ανταγωνιστικός, με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν αναχώματα που καθυστερούν τη μεταφορική αλυσίδα. Η μεταφορά των εμπορευμάτων αυτών εκτός του Πειραιά γίνεται μέσω δύο διαδρόμων οι οποίοι προϋποθέτουν μεταφόρτωση σε πλοία.
Η πρώτη συνεχίζει μέσω Γιβραλτάρ, Αμβούργου και μετά με τρένο μέσω των γερμανικών σιδηροδρόμων. Η δεύτερη εναλλακτική διαδρομή πάει με μικρότερα πλοία στο λιμάνι του Κόπερ στη Σλοβενία ή στην Τεργέστη και μετά πάλι μέσω σιδηροδρομικού δικτύου στη Κεντρική Ευρώπη.
Νέες υποσχέσεις για λύση τις αμέσως επόμενες ημέρες
Λύση στο πρόβλημα της Ειδομένης μέσα στις επόμενες ημέρες υποσχέθηκε εκ νέου ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλας, μιλώντας χθες το πρωί στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA.
Οσον αφορά τα σενάρια περί εξόδου της Ελλάδας από τη Συνθήκη Σένγκεν, ο κ. Μουζάλας τα απέδωσε σε δηλώσεις ορισμένων αρχηγών, «οι οποίοι λειτουργούν ξενοφοβικά», κατονομάζοντας ως χώρες που υποκινούν την ελληνική έξοδο από τη Σένγκεν, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
«Κάνουμε μια τεράστια προσπάθεια ώστε να μην πέσει ξύλο», είπε χαρακτηριστικά για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην Ειδομένη. «Ωστόσο μέσα σε ένα κράτος μια κυβέρνηση πρέπει να εφαρμόζει τους νόμους. Πιθανώς με λεπτότητα, πιθανώς με τρυφερότητα, αλλά δεν μπορεί να έχεις τη σιδηροδρομική γραμμή κατειλημμένη 10 ημέρες, οφείλεις σαν κράτος να αντιδράσεις», πρόσθεσε. Ο κ. Μουζάλας υποσχέθηκε ότι μέσα στις επόμενες ημέρες η Ειδομένη «θα έχει καθαρίσει».
Οσον αφορά το σενάριο εξόδου της χώρας μας από τη Σένγκεν, ο αναπληρωτής υπουργός επισήμανε ότι αυτό «χτίστηκε από δηλώσεις πρωθυπουργών κρατών, οι οποίοι λειτουργούν ξενοφοβικά». Παρά ταύτα «αυτό μεταφέρθηκε στη χώρα μας σαν να είναι απόψεις της Ευρώπης», πρόσθεσε.
Σε αδιέξοδο παρέμενε μέχρι χθες η κατάσταση στην Ειδομένη, καθώς την ώρα που στη μεγάλη πλειονότητά τους οι χιλιάδες οικονομικοί μετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στο σημείο αρνούνται να επιστρέψουν στην Αθήνα, οι κάτοικοι της περιοχής προαναγγέλλουν κινητοποιήσεις. Παρά τις προσπάθειες εθελοντών και ΜΚΟ να πείσουν τους μετανάστες πως δεν έχουν ελπίδες να περάσουν τα σύνορα, οι περισσότεροι εξ αυτών παρέμεναν ταμπουρωμένοι στους πρόχειρους καταυλισμούς, υπό άθλιες συνθήκες διαβίωσης, αρνούμενοι να επιβιβαστούν στα λεωφορεία με προορισμό την πρωτεύουσα της χώρας.
Με δήλωσή του στη «Ν» ο Χρήστος Γκουντενούδης, δήμαρχος Παιονίας, όπου ανήκει η Ειδομένη, ένα χωριό 100 κατοίκων, κρούει ηχηρό καμπανάκι για τον κίνδυνο η κατάσταση να ξεφύγει πέρα από κάθε έλεγχο, αν δεν υπάρξει άμεση παρέμβαση της ελληνικής πολιτείας.
«Ελαβα προσωπικά τη διαβεβαίωση από τον υπουργό κ. Μουζάλα ότι μέχρι την Κυριακή θα έχει δοθεί οριστικά η λύση. Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί και πλέον το θέμα είναι να αποφύγουμε τα χειρότερα. Οι μετανάστες είναι εξουθενωμένοι, αλλά και η υπομονή των κατοίκων εξαντλείται. Εχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις κλοπών (ξυλείας, κοτόπουλων) από αυλές σπιτιών και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα ακολουθήσει αν ένας κάτοικος αντιδράσει εν θερμώ», λέει ο κ. Γκουντενούδης και εκφράζει την απορία του γιατί δεν γίνεται στα νησιά (ή στον Πειραιά) ο διαχωρισμός μεταξύ των προσφύγων που έχουν το δικαίωμα να περάσουν τα σύνορα με τα Σκόπια και των μεταναστών που δεν έχουν το έχουν.
Μάλιστα, οι κάτοικοι της Ειδομένης είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν σε κινητοποιήσεις, αν δεν βρεθεί άμεσα λύση στο πρόβλημα, προειδοποιώντας ότι θα πραγματοποιήσουν μπλόκα στους δρόμους και δεν θα επιτρέψουν άλλο λεωφορείο με μετανάστες να προσεγγίσει την περιοχή.
«Οι μετανάστες που επιβιβάζονται στα λεωφορεία για Αθήνα είναι η μειοψηφία και αυτοί που καταφθάνουν, αν δεν είναι περισσότεροι, σίγουρα τους αναπληρώνουν. Δυστυχώς, η ελληνική Πολιτεία φάνηκε εξαρχής εντελώς απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει ένα τόσο δύσκολο θέμα. Ελπίζω ότι τουλάχιστον με τον κ. Μουζάλα, που είναι γνώστης του ζητήματος, θα δοθεί λύση», καταλήγει ο κ. Γκουντενούδης.
Frontex
Η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για τα ζητήματα Μετανάστευσης, Νατάσα Μπερτό, δήλωσε χθες πως την επόμενη εβδομάδα θα μεταβούν στα σύνορα με την ΠΓΔΜ οι συνοριοφύλακες της Frontex, οι οποίοι θα βοηθήσουν τις ελληνικές αρχές στην καταγραφή και την ταυτοποίηση των προσφύγων. Ο ακριβής αριθμός των συνοριοφυλάκων που θα αποσταλούν εκεί θα αποφασιστεί από τη Frontex.
