Από την έντυπη έκδοση
Της Νικόλ Λειβαδάρη
[email protected]
«Πράσινο φως» για έκτακτες κρατικές παρεμβάσεις, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το τσουνάμι των ανατιμήσεων και της έκρηξης του ενεργειακού κόστους, δίνει η Κομισιόν, ενώπιον πλέον της απειλής δραματικού χειμώνα σε όλη την Ευρώπη με λουκέτα σε βιομηχανίες, ελλείψεις βασικών ειδών και εκτίναξη των τιμολογίων ρεύματος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε χθες έτοιμη να εγκρίνει προσωρινά μέτρα στα κράτη της Ε.Ε. για να αντιμετωπίσουν την εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Κομισιόν Τιμ Μακ Φάι, η Επιτροπή θα παρουσιάσει τις επόμενες εβδομάδες μια «εργαλειοθήκη» με μέτρα που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν άμεσα τα κράτη-μέλη. «Είναι μια σειρά από μέτρα που τα κράτη-μέλη μπορούν να εφαρμόσουν για να αντιμετωπίσουν την αύξηση των τιμών. Παραδείγματος χάριν, μειώσεις ΦΠΑ, άμεσες πληρωμές στους πιο ευάλωτους, στοχευμένες και προσωρινές ενισχύσεις για νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις, καθώς και άμεση στήριξη των καταναλωτών» δήλωσε ο ίδιος εκπρόσωπος.
Η επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, μετά το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας και Μεταφορών της Ε.Ε., που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στη Σλοβενία, δήλωσε ότι το κύμα των ανατιμήσεων καταδεικνύει και την ανάγκη άμεσης μετάβασης σε νέο ενεργειακό μοντέλο.
Η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου, παγκοσμίως, η οποία παρασύρει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλη την Ευρώπη, «δείχνει ότι πρέπει να τερματίσουμε την εξάρτησή μας από ορυκτά καύσιμα και αυτό το συντομότερο δυνατό» δήλωσε η επίτροπος Ενέργειας. Πρόσθεσε επίσης ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει νέα μέτρα για να αυξηθεί το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών στις αγορές ενέργειας. Η παρέμβαση της Κομισιόν έρχεται την ώρα που η Ευρώπη αντιμετωπίζει ήδη τα πρώτα λουκέτα σε μικρούς παρόχους ενέργειας, οι οποίοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στην εκτίναξη των τιμών χονδρικής, αλλά και κάθετη μείωση της παραγωγής στη βιομηχανία λιπασμάτων, με αλυσιδωτές συνέπειες στην παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα, που αποτελεί βασική πρώτη ύλη για την κτηνοτροφία και τη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων.
Η βιομηχανία λιπασμάτων
Εκτός Ε.Ε., στη Βρετανία, τα ράφια των σούπερ μάρκετ έχουν αδειάσει από ανθρακούχα νερά και αναψυκτικά, ενώ οι μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες εκφράζουν φόβους για έλλειψη γαλοπούλας τα Χριστούγεννα, καθώς το διοξείδιο του άνθρακα είναι απαραίτητο στη σφαγή των πουλερικών.
Ο Βρετανός υφυπουργός Ανάπτυξης Πολ Σούλι κάλεσε χθες τους καταναλωτές «να αποφύγουν τον πανικό», ωστόσο μεγάλες αλυσίδες, όπως η Tesco, προειδοποιούν για σοβαρές ελλείψεις βασικών ειδών διατροφής τα Χριστούγεννα εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.
Πρόβλεψη της Citigroup
Η μεγάλη αγωνία είναι τι θα συμβεί και με την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης στην περίπτωση που έρθει βαρύς χειμώνας, με τη Citigroup να απευθύνει χθες προειδοποίηση-σοκ για εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου ακόμη και στα 100 δολάρια ανά εκατομμύριο θερμικές μονάδες.
Η αμερικανική τράπεζα διπλασίασε τις προβλέψεις της για το ενεργειακό κόστος, εκτιμώντας πλέον ότι η τιμή του φυσικού αερίου σε Ευρώπη και Ασία μπορεί να εκτιναχθεί ακόμη και στα 100 δολάρια στην περίπτωση που ο χειμώνας φέρει δριμύ ψύχος.
Παρουσιάζοντας τις εκτιμήσεις της Citigroup, το Bloomberg επισημαίνει ότι τα χαμηλά εποχικά αποθέματα της Ευρώπης, η αύξηση της ζήτησης από την Κίνα και ο περιορισμός της προσφοράς από τη Ρωσία έως τη Νιγηρία οδηγούν σε «πόλεμο προσφοράς» λίγο πριν έρθει ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο.
Οι τιμές στις αγορές της Ιαπωνίας και της Κορέας έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 50% αυτόν τον μήνα, κοντά στα 30 δολάρια ανά εκατ. βρετανικές θερμικές, ενώ στην Ευρώπη το LNG αυξάνεται περίπου κατά 40% στα 25 δολάρια ανά mmBtu. Οι αυξήσεις των τιμών στις ΗΠΑ είναι μέχρι στιγμής πιο συγκρατημένες.
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο της Citi, οι μέσες τιμές το επόμενο τρίμηνο θα είναι κατάτι υψηλότερες από τα τρέχοντα επίπεδα, ωστόσο το δυσοίωνο σενάριο αναφέρει πως αν σημειωθούν ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες τον χειμώνα, που θα αυξήσουν κατακόρυφα τη ζήτηση, και εάν οι τυφώνες στον κόλπο του Μεξικού διαταράξουν τις προμήθειες, η τιμή μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 100 δολάρια ανά mmBtu ή 580 δολάρια το βαρέλι σε ισοδύναμους όρους πετρελαίου.
Μέτρα 3 δισ. από τον Ντράγκι
Ενώπιον αυτής της εικόνας, η Ιταλία μπήκε και εκείνη χθες στην αλυσίδα των ευρωπαϊκών χωρών που παίρνουν έκτακτα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών. Ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι ανακοίνωσε ότι μέσα στο επόμενο τρίμηνο θα διατεθεί πακέτο 3 δισ. ευρώ για να αντισταθμιστούν οι ανατιμήσεις στο ρεύμα: Ανάμεσα στα μέτρα που θα ληφθούν, θα είναι η κατάργηση των εισφορών υπέρ των ΑΠΕ, οι οποίες είναι ενσωματωμένες στους λογαριασμούς λιανικής του ρεύματος και του φυσικού αερίου. Ο ίδιος τόνισε ότι δεν θα υπάρξει αύξηση της γενικής φορολογίας για τη χρηματοδότηση των μέτρων: «Η κυβέρνηση δεν έχει πρόθεση να αυξήσει τους φόρους. Αυτή είναι μια στιγμή που πρέπει να δοθούν χρήματα, όχι να ληφθούν» είπε χαρακτηριστικά.
Το γεωπολιτικό πόκερ και η Gazprom
Πίσω από την έκρηξη των τιμών και τις ελλείψεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη εξακολουθεί να παίζεται και το σκληρό γεωπολιτικό πόκερ της ενεργειακής κυριαρχίας της Ρωσίας.
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας κάλεσε ευθέως αυτή την εβδομάδα τη Μόσχα να αυξήσει τις προμήθειες προς την Ευρώπη, ενώ διατυπώνονται ανοιχτές υπόνοιες πια ότι η Ρωσία κρατά κλειστές τις στρόφιγγες της Gazprom προκειμένου να πιέσει τη Γερμανία για ταχύτερη λειτουργία του επίμαχου αγωγού Nord Stream 2 με παράκαμψη της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με το Bloomberg, ωστόσο, που επικαλείται ανάλυση της Wood & Co., οι εξαγωγές της Gazprom προς την Ευρώπη δεν πρόκειται να αυξηθούν τουλάχιστον έως τον Νοέμβριο.
Η Gazprom έχει αυξήσει την παραγωγική της ικανότητα στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, όμως -όπως επισημαίνει η Wood & Co- έχει στρατηγικό σχέδιο να δώσει προτεραιότητα στην κάλυψη της εγχώριας αγοράς έως το τέλος Οκτωβρίου και εν συνεχεία να επανεξετάσει τα δεδομένα.
Σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, οι αποθεματικές δεξαμενές της Gazprom στη Ρωσία ήταν καλυμμένες σε επίπεδο μόνο 16% στο τέλος του περσινού χειμώνα έναντι 35% έως 40% που είναι τα συνήθη ποσοστά. Η ρωσική εταιρεία σχεδιάζει πρώτα να καλύψει το έλλειμμα αυτό και στη συνέχεια να διαθέσει περισσότερο φυσικό αέριο στην ευρωπαϊκή αγορά, όπως αναφέρει σε ανάλυσή της και η Citigroup, ενώ παράλληλα επιμένει και σε πολιτική αυξημένων εξαγωγών προς την Κίνα και την Τουρκία.
