Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Οι αγορές υποδέχθηκαν με ικανοποίηση την απουσία εκπλήξεων στα αποτελέσματα των ενδιάμεσων εκλογών των ΗΠΑ. Τα χαμόγελα περίσσευαν στις αγορές μετοχών ανά τον κόσμο, με τους αμερικανικούς δείκτες να ενισχύονται έκαστος περισσότερο από 2% στη χθεσινοβραδινή συνεδρίαση. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πολλά για τη συνέχεια, προειδοποιούν οι ειδικοί. Το διχασμένο Κογκρέσο θα μπορούσε να σηματοδοτήσει αλλαγές πολιτικής ή και να οδηγήσει σε αδιέδοξα και παράλυση. Εξάλλου οι traders φαίνεται να φωνάζουν «δεν είναι μόνο οι εκλογές, ανόητε». Το τελευταίο δίμηνο του έτους είναι γεμάτο προκλήσεις.
Έχοντας ανακτήσει τον έλεγχο της Βουλής, ύστερα από οχτώ χρόνια κυριαρχίας των Ρεπουμπλικάνων στο σώμα, οι Δημοκρατικοί θα θελήσουν να βάλουν φρένο στην ατζέντα του Ντόναλντ Τραμπ. Μπορεί να ανησυχούν για τον εμπορικό πόλεμο, να αντιτίθενται στον οικονομικό εθνικισμό, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν πολλά που μπορούν να κάνουν στο επίπεδο των διεθνών οικονομικών σχέσεων. Εκεί ο Αμερικανός πρόεδρος έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο και μπορεί να δρα μονομερώς.
Υπάρχει, ωστόσο, ένα σημαντικό μέτωπο στο οποίο θα θελήσουν να αφήσουν το στίγμα τους. Οι υπερβολικά γενναιόδωρες, όπως τις έχουν χαρακτηρίσει φοροελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις, οι οποίες και έχουν δώσει μέχρι στιγμής τη μεγάλη ώθηση στο αμερικανικό ΑΕΠ, διαψεύδοντας τις Κασσάνδρες που έβλεπαν απότομη επιβράδυνση ή και ύφεση ύστερα από πολυετή δυναμική ανάπτυξη.
Η Βουλή δεν μπορεί να ανατρέψει τα όσα έχουν ήδη γίνει, αλλά μπορεί να πει όχι σε περαιτέρω ελαφρύνσεις, στις οποίες πόνταραν αρκετές εταιρείες για να στηρίξουν την κερδοφορία τους σε ένα περιβάλλον διεθνών γεωπολιτικών εντάσεων και εμπορικών αντιπαραθέσεων. Από την άλλη μάλλον δεν κινδυνεύνουν τα σχέδια Τραμπ για αύξηση των δημοσίων δαπανών. Όπως παρατηρεί η Wall Street Journal, «από την εποχή του Ρόναλντ Ρέιγκαν οι Ρεπουμπλικάνοι αγνοούν τις δικές τους ζοφερές προειδοποιήσεις για το δημόσιο χρέος, από τη στιγμή, που ανεβαίνουν στην εξουσία, αφήνοντας τους Δημοκρατικούς να ανησυχούν για τη δημοσιονομική πειθαρχία». Ρέιγκαν και Τζορτζ Μπους ο νεότερος είναι μεταξύ των προέδρων, που ακολούθησαν από τις πλέον επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές, φουσκώνοντας το έλλειμμα, προκειμένου να στηρίξουν την οικονομία, όπως φαίνεται και στο γράφημα της αμερικανικής εφημερίδας.
Αυτή τη φορά όμως κανείς δεν προτάσσει την πειθαρχία. Η ανάπτυξη είναι το ζητούμενο και από τα δύο κόμματα. Θα έλεγε κανείς ότι βάσει των παραπάνω οι αγορές δεν έχουν πολλά να φοβούνται. Όχι ακριβώς. Γιατί πολύ απλά η στάση του Κογκρέσου δεν είναι ο μόνος ούτε ο πιο καθοριστικός παράγοντας. Μπορεί κανείς να διακρίνει τέσσερις παράγοντες ανησυχίας:
1. Ο πρώτος και σημαντικότερος είναι η αύξηση του κόστους δανεισμού. Η πολιτική της Fed σηματοδοτεί το τέλος του φθηνού δανεισμού για το κράτος, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Η απόδοση του δεκαετούς αμερικανικού ομολόγου, ακόμη και μετά τη σημερινή πτώση της, στο 3,15% είναι πολύ κοντά σε υψηλά επτά ετών. Όταν τον Δεκέμβριο η κεντρική τράπεζα ανακοινώσει ακόμη μία αύξηση, όπως αναμένεται, θα ακολουθήσει και πάλι την ανιούσα. Αρκετοί έχουν προειδοποιήσει ότι θα σπάσει το φράγμα του 4% στις αρχές του επόμενου έτους.
2. Το πετρέλαιο: Κόντρα στις προβλέψεις, η ενεργοποίηση των αμερικανικών κυρώσεων στην Τεχεράνη δεν απογείωσε, αλλά οδήγησε σε βουτιά τις τιμές και την αγορά πετρελαίου στα πρόθυρα bear market. Η εξέλιξη δεν φαίνεται να ευχαριστεί ιδιαίτερα Σαουδική Αραβία και Ρωσία, που επισήμως μπορεί να τονίζουν ότι θα ρίξουν περισσότερο αργό στην αγορά για να καλύψουν το ιρανικό κενό, αλλά ανεπισήμως φέρονται να σχεδιάζουν μείωση της προσφοράς τους το 2019.
3. Η κόντρα με την Κίνα: Δεν έχουν περάσει αρκετές ημέρες από τότε, που Τραμπ και Σι άφησαν να εννοηθεί ότι ανοίγει παράθυρο συνεννόησης για αποκλιμάκωση του σινο-αμερικανικού πολέμου. Ωστόσο το τελευταίο 48ωρο οι πληροφορίες θέλουν και πάλι τις δύο πλευρές σε τροχιά σύγκρουσης. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Όσο όμως ο πόλεμος διαρκεί η παγκόσμια οικονομία θα κατεβάζει ταχύτητα. Οι επιπτώσεις είναι ήδη αισθητές ανά την Ασία, αλλά και στην Ευρώπη.
4. Κόπωση στα εταιρικά κέρδη: Οι δυναμικές επιδόσεις των μεγάλων επιχειρήσεων ήταν ένα από τα βασικά στηρίγματα των μετοχών έως τώρα. Το τρίτο τρίμηνο δεν απογοήτευσε, με έσοδα και κέρδη να απογειώνονται. Οι προειδοποιήσεις όμως, από την Caterpillar έως την Apple, για το τρέχον τρίμηνο και την επόμενη χρονιά ήταν σαφείς: Οι δασμοί και τα αντίποινα θα κάνουν αισθητά τις επιπτώσεις τους, το ίδιο και το διεθνές περιβάλλον αβεβαιότητας.
naftemporiki.gr
