Από την έντυπη έκδοση
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Επιστημονική ομάδα της ARTION
με την καθοδήγηση του Γιώργου Δαλιάνη www.artion.gr
Φόρος υπεραξίας επί πώλησης μετοχών που αποκτήθηκαν με κληρονομιά
Με την παράγραφο 9 του άρθρου 115 του Ν. 4549/2018, τροποποιήθηκε το άρθρο 42 του Ν. 4172/2013 και προστέθηκε στην παράγραφο 4 ένα νέο εδάφιο, με το οποίο ορίζεται ότι ως τιμή κτήσης για τίτλους που έχουν αποκτηθεί λόγω κληρονομικής διαδοχής ή μεταβίβασης με χαριστική αιτία, λαμβάνεται η αξία βάσει της οποίας υπολογίστηκε ο φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής ή χορηγήθηκε απαλλαγή από αυτόν. Συνεπώς, για μεταβιβάσεις τίτλων που πραγματοποιήθηκαν ή πραγματοποιούνται από την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτών και μετά, παύουν να ισχύουν οι οδηγίες της Διοίκησης σύμφωνα με τις οποίες στην περίπτωση που οι μεταβιβαζόμενοι τίτλοι είχαν αποκτηθεί από κληρονομιά, δωρεά ή γονική παροχή, ως τιμή κτήσης των τίτλων αυτών λαμβανόταν μόνο ο φόρος που καταβλήθηκε (ΠΟΛ.1032/2015 ).
Οι διατάξεις αυτές έχουν εφαρμογή, σύμφωνα με την παρ. 18α του ίδιου άρθρου από το φορολογικό έτος 2018 και επόμενα.
Σχετική είναι και η ΠΟΛ. 1147/26.7.2018 εγκύκλιος διαταγή με θέμα «Κοινοποίηση των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 14 και των διατάξεων των άρθρων 115, 116 και 117 του Ν.4549/2018.
Επομένως, θα προκύψει φόρος υπεραξίας κατά το άρθρο 42 του Ν. 4172/2013 περί Κ.Φ.Ε., μόνο αν η τιμή πώλησης είναι μεγαλύτερη από την τιμή κτήσης (λόγω κληρονομικής διαδοχής), με βάση τη σχετική δήλωση φόρου κληρονομιάς, οπότε στην περίπτωση αυτή προκύπτει φόρος υπεραξίας στην προκύπτουσα διαφορά.
Πότε υπάρχει φορολογική διευθέτηση για σκοπούς φοροαποφυγής;
Κατά τον προσδιορισμό του φόρου, η Φορολογική Διοίκηση δεν λαμβάνει υπόψη τυχόν διευθέτηση ή σειρά διευθετήσεων οι οποίες, έχοντας συσταθεί με κύριο σκοπό ή με έναν από τους κύριους σκοπούς την απόκτηση φορολογικού πλεονεκτήματος που ματαιώνει το αντικείμενο ή τον σκοπό των εφαρμοστέων φορολογικών διατάξεων, δεν είναι γνήσιες, συνεκτιμωμένων όλων των σχετικών στοιχείων και περιστάσεων.
Το γεγονός αυτό προϋποθέτει τη συνολική ανάλυση και αξιολόγηση της διευθέτησης ή σειράς διευθετήσεων από τη Φορολογική Διοίκηση, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος της απόδειξης, υπό το πρίσμα της αρχής της αναλογικότητας.
Ως «διευθέτηση» νοείται κάθε συναλλαγή, δράση, πράξη, συμφωνία, επιχορήγηση, συνεννόηση, υπόσχεση, δέσμευση ή γεγονός.
Σημειώνεται ότι η εφαρμογή του γενικού κανόνα απαγόρευσης των καταχρήσεων καταλαμβάνει διευθετήσεις που πραγματοποιούνται τόσο στην ημεδαπή όσο και διασυνοριακά, τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Περαιτέρω, προκειμένου για τον καθορισμό του χαρακτήρα μιας διευθέτησης ή σειράς διευθετήσεων, η Φορολογική Διοίκηση εξετάζει αν αυτές αφορούν μία ή περισσότερες από τις εξής, ενδεικτικώς απαριθμούμενες, καταστάσεις:
α) ο νομικός χαρακτηρισμός των μεμονωμένων σταδίων από τα οποία αποτελείται μια διευθέτηση είναι ασυμβίβαστος με τη νομική υπόσταση της διευθέτησης στο σύνολό της.
Αυτό αφορά στην περίπτωση που υπάρχει πλήρης εικόνα της σειράς διευθετήσεων προκειμένου να επιτευχθεί ο ορθός νομικός χαρακτηρισμός της συναλλαγής.
Παράδειγμα: Αν μελετηθούν μεμονωμένα ορισμένες συναλλαγές μπορεί να εμφανίζονται ως ίδια κεφάλαια, ενώ αν εξεταστεί ένας αριθμός αλληλένδετων συναλλαγών τελικά χαρακτηρίζονται ως χρέος. Εν προκειμένω τα μεμονωμένα στάδια είναι ασυμβίβαστα με τη νομική υπόσταση του συνόλου.
β) η διευθέτηση ή σειρά διευθετήσεων εφαρμόζεται κατά τρόπο που δεν συνάδει με μια συνήθη επιχειρηματική συμπεριφορά.
Παράδειγμα: Προκειμένου για τη χρηματοδότηση εταιρείας εγκατεστημένη στη Χώρα Α από εταιρεία στη χώρα Β παρεμβάλλεται τρίτη εταιρεία (conduit company) στη χώρα Γ, ώστε να εκμεταλλευτεί τις ευνοϊκότερες διατάξεις της ΣΑΔΦ μεταξύ Β και Γ (treaty shopping) (π.χ. μειωμένος ή και μηδενικός συντελεστής παρακράτησης επί του εισοδήματος των καταβαλλόμενων τόκων (back-to-back loan).
γ) η διευθέτηση ή σειρά διευθετήσεων περιλαμβάνει στοιχεία που έχουν ως αποτέλεσμα την αλληλοαντιστάθμιση ή την αλληλοακύρωσή τους,
δ) η σύναψη συναλλαγών είναι κυκλικού χαρακτήρα,
ε) η διευθέτηση ή σειρά διευθετήσεων οδηγεί σε σημαντικό φορολογικό πλεονέκτημα αλλά αυτό δεν αντανακλάται στους επιχειρηματικούς κινδύνους, τους οποίους αναλαμβάνει ο φορολογούμενος, ή στις ταμειακές ροές του,
στ) το αναμενόμενο περιθώριο κέρδους πριν από τον φόρο είναι σημαντικό σε σύγκριση με το ύψος του αναμενόμενου φορολογικού πλεονεκτήματος.
Παράδειγμα: Τα σχήματα που επωφελούνται από επιστροφές ή πιστώσεις φόρου ή από κανόνες οριοθέτησης (ringfencing rules), που αφήνουν αφορολόγητο το εισόδημα αλλοδαπής προέλευσης των εταιρειών που εμπλέκονται σε διεθνείς συναλλαγές.
Περιπτώσεις έκδοσης πιστωτικού τιμολογίου
Πιστωτικό τιμολόγιο είναι το τιμολόγιο που εκδίδεται για κάθε περίπτωση εκπτώσεων, επιστροφών ή άλλων διαφορών.
Παραδείγματα:
διαπίστωση ελλειμμάτων κατά την αποστολή και παράδοση των αγαθών,
λανθασμένος υπολογισμός αξίας,
λανθασμένη αναγραφή επωνυμίας,
εσφαλμένη χρέωση Φ.Π.Α. επί του αρχικά εκδοθέντος τιμολογίου.
Επισημαίνεται ότι, σε κάθε περίπτωση το πιστωτικό τιμολόγιο εκδίδεται από πωλητή των αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο νόμο για την έκδοση τιμολογίου.
Δημοφιλή Ερωτήματα
Υπεραξία Έλληνα φορολογικού κατοίκου η οποία προέκυψε από πώληση τίτλων Κυπριακής εταιρείας, δύναται να φορολογείται μόνο στην εκεί χώρα, σύμφωνα με την υφιστάμενη Σ.Α.Δ.Φ. μεταξύ των δύο κρατών.
