Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η Κίνα για την Ελλάδα είναι η χώρα που πραγματοποίησε μία μεγάλη επένδυση μακροπρόθεσμου χαρακτήρα και σταθερών θέσεων εργασίας κατά την περίοδο της κρίσης, όταν καμία οικονομία της Ευρώπης ή της Δύσης δεν αποτολμούσε κάτι τέτοιο. Για την Κίνα η Ελλάδα (ακόμη και όταν ήταν σε βαθιά ύφεση) παραμένει πάντα το σταυροδρόμι Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, μία πολύτιμη πύλη εισόδου και γέφυρα για τις υψηλές φιλοδοξίες της, όπως αυτές αποτυπώνονται στην εμβληματική πρωτοβουλία «Μία Ζώνη- Ένας Δρόμος» και σε συμπληρωματικά project, όπως αυτό των «17+1». Για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όμως, που βλέπουν το «κεφάλι» του δράκου να κάνει ολοένα και πιο αισθητή την παρουσία του σε ένα μέλος της Ε.Ε., αλλά και στην αυλή της, τα Βαλκάνια, όλα τα παραπάνω είναι πηγή ανησυχίας. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι διμερείς σχέσεις, αλλά και το οποίο διαμορφώνει την εικόνα που έχουν οι Έλληνες για την πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη. Και αυτή χαρακτηρίζεται μάλλον αναπόφευκτα από αντιφάσεις.
Η Cosco και ο Πειραιάς
Οι δύο χώρες ήρθαν πιο κοντά το 2009, όταν η COSCO ανέλαβε τη διαχείριση δύο προβλητών διακίνησης μπορευματοκιβωτίων στον Πειραιά για 35 χρόνια. Οι 16 συμφωνίες, που υπεγράφησαν κατά την επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στη χώρα μας, ήρθαν να επιβεβαιώσουν την πρόθεση της Κίνας να αναδείξει τον Πειραιά σε κορυφαίο διακομετακομιστικό κόμβο. «Θέλουμε να ενισχύσουμε τον διαμετακομιστικό ρόλο του Πειραιά και να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την μεταφορική ικανότητα της γραμμής ταχείας επικοινωνίας ξηράς-θάλασσας Κίνας-Ευρώπης» εξήγησε ο Σι. Από την πλευρά του και ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν έκρυψε την επιθυμία της Αθήνας να εξελιχθεί ο Πειραιάς όχι μόνο στο μεγαλύτερο λιμάνι της Μεσογείου, αλλά ίσως και της Ευρώπης.
Δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά ούτε και ανέφικτο. Σήμερα ο Πειραιάς αποτελεί το πέμπτο μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης σε διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων, αφήνοντας πίσω του τη Βαλένθια. Η COSCO επιθυμεί να τον φέρει άμεσα στην πρώτη τριάδα, υποσκελίζοντας το Αμβούργο και τη Βρέμη. Καθοριστική στο πλαίσιο του στόχου αυτή είναι για τους Κινέζους η κατασκευή του τέταρτου προβλήτα του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΠ, αφού εκτιμάται ότι θα μπορούσε να ανεβάσει την εμπορευματική κίνηση από το λιμάνι σε περίπου 10 εκατ. «κουτιά» ετησίως σε ορίζοντα πενταετίας.
Όπως σχολίαζε σε παλαιότερο δημοσίευμα η Handelsblatt, ο Πειραιάς που ήταν το ταχύτερα αναπτυσσόμενο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο την τελευταία δεκαετία θα μπορούσε ακόμη να επωφεληθεί από τον προστατευτισμό του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. « Όσο πιο δύσκολο γίνεται για τους Κινέζους να αποκτήσουν πρόσβαση στην αμερικανική αγορά, τόσο πιο σημαντική είναι γι αυτούς η ευρωπαϊκή αγορά» εξηγούσε η γερμανική εφημερίδα.
Η COSCO προγραμματίζει επενδύσεις 600 εκατ. ευρώ περίπου για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων του λιμανιού. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει υποχρεωτικές επενδύσεις 300 εκατ. ευρώ έως το 2022, που μόλις ολοκληρωθούν θα της επιτρέψουν να αποκτήσει επιπλέον ποσοστό 16% στο λιμάνι. Στη συνάντηση Σι- Μητσοτάκη κατέστη σαφές ότι επιθυμία των δύο πλευρών είναι να ξεπεραστούν τα εμπόδια.
Η ενέργεια
Η Κίνα προσβλέπει επίσης σε επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας, των μεταφορών και στον τραπεζικό τομέα. Η State Grid κατέχει μειοψηφικό ποσοστό στον ΑΔΜΗΕ. Σήμερα η State Grid εξέφρασε το ενδιαφέρον της να συμμετάσχει στον διαγωνισμό που θα ανακοινωθεί σύντομα για την ηλεκτρική διασύνδεση της ηπειρωτικής Ελλάδα με την Κρήτη, έργο προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ.
Οι τράπεζες και ο Ηρακλής
Δύο μεγάλες τράπεζες, η Bank of China και η ICBC, θέλουν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στη χώρα. Τα στελέχη της πρώτης, που έχει ήδη ανοίξει το πρώτο της υποκατάστημα, είχαν συνάντηση με τον αρμόδιο υφυπουργό, Γ. Ζαββό. Συνεχάρησαν την κυβέρνηση για την πρωτοβουλία της να υλοποιήσει το σχέδιο Ηρακλής, το οποίο αποτελεί μια συστημική λύση για τη δραστική μείωση των κόκκινων δανείων και δήλωσαν ότι το σχέδιο αυτό ανοίγει τεράστιες επενδυτικές ευκαιρίες για τον τραπεζικό τομέα αλλά και γενικότερα για την ελληνική οικονομία. Ζήτησαν δε να μάθουν σε ποιους τομείς θα εστιάσουν τα νέα business models των τραπεζών, ενώ έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το κομμάτι του fintech και των συστημάτων πληρωμών, τομείς στους οποίους η Bank of China πρωτοστατεί.
Οι Κινέζοι έρχονται Ελλάδα, τα ελληνικά προϊόντα πηγαίνουν Κίνα
Οι Κινέζοι αγαπούν την Ελλάδα και τον πολιτισμό της και τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των επισκεπτών στη χώρα μας αυξάνεται συνεχώς. Στόχος είναι έως το 2021 να φτάσουν τους 500.000. Το γεγονός ότι υπάρχουν απευθείας δρομολόγια της Air China στη γραμμή Αθήνα-Πεκίνο και από το ερχόμενο καλοκαίρι θα υπάρχει επιπλέον απευθείας αεροπορική σύνδεση με τη Σαγκάη βοηθάει τα μέγιστα στην κατεύθυνση αυτή.
Πέρα από τα κινεζικά κεφάλαια και τις τουριστικές εισπράξεις που κατευθύνονται στη χώρα μας, εξαιρετικά σημαντικό είναι να κατευθυνθούν και περισσότερα ελληνικά προϊόντα στην τεράστια κινεζική αγορά, που εξακολουθεί να αναπτύσσεται ταχύτητα. Ο ανταγωνισμός είναι οξύτατος και το περιβάλλον της οικονομικής επιβράδυνσης δεν βοηθά. Ωστόσο η πρόσφατη συμφωνία Κίνας- Ε.Ε. για την προστασία προϊόντων, μεταξύ των οποίων και έξι ελληνικά, προσφέρει μία σημαντική ευκαιρία. Το ζητούμενο είναι αυτή να μην μείνει αναξιοποίητη.
Πώς βλέπει τις εξελίξεις η Ευρώπη
Η Ελλάδα γίνεται βασική πύλη και σημείο εκκίνησης του σινο- ευρωπαϊκού δρόμου. Είναι κάτι που υπογράμμισε και ο πρωθυπουργός. Oι Ευρωπαίοι παρακολουθούν με προβληματισμό. Και η ανησυχία τους δεν έχει να κάνει μόνο με τα σχέδια του δράκου σε ελληνικό έδαφος. Το 2016 την ώρα που η Cosco αποκτούσε πλειοψηφικό μερίδιο στον ΟΛΠ, ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, επισκεπτόταν τη Σερβία. Η στάση του Πεκίνου στου νατοϊκούς βομβαρδισμούς ή την υπόθεση του Κοσόβου, αλλά κυρίως οι επενδύσεις άνω των 5 δισ. ευρώ, που κόμιζε, διασφάλιζαν τη θερμή υποδοχή του. Την ίδια ώρα η κινεζική τράπεζα Exim παρείχε πλούσια χρηματοδότηση για αυτοκινητόδρομους και άλλα κρίσιμα έργα υποδομών στη Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία, την Αλβανία.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι η Κίνα- σε αντίθεση με τη Ρωσία για παράδειγμα- δεν θέλει να βγάλει τα Δυτικά Βαλκάνια από το ευρωπαϊκό μονοπάτι. Επιθυμεί την ένταξή τους στην ΕΕ, προσβλέπει σε οφέλη από αυτήν. Και τούτο παρά το γεγονός ότι γνωρίζει πως η προοπτική ένταξης είναι το όπλο, που έχουν στα χέρια τους οι Βρυξέλλες, για να μη χάσουν από την Κίνα τον τίτλο του κυρίαρχου παίχτη στην περιοχή.
Ωστόσο όταν το 2012 το Πεκίνο ανακοίνωσε επενδύσεις ύψους 15,4 δισ. δολαρίων στην περιοχή Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας 16+1 οι ανησυχίες των Ευρωπαίων εντάθηκαν. Στην πρωτοβουλία εντάχθηκε και η Ελλάδα και έτσι «μεγάλωσε» σε 17+1. Για τις Βρυξέλλες το project είναι ένας «Δούρειος Ίππος», με τον οποίο η Κίνα επιδιώκει να ενισχύσει όχι απλά την οικονομική παρουσία της, αλλά τον γεωπολιτικό ρόλο της στην ήπειρο. Για τις χώρες που συμμετέχουν είναι μία ευκαιρία.
Ωστόσο τα αποτελέσματα θα πρέπει να πούμε πως είναι μέχρι στιγμής μάλλον φτωχά. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του ασιατικού τμήματος στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων Πλάμεν Τόντσεφ, ο θησαυρός αποδείχθηκε «άνθρακας»- τουλάχιστον για τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Αυτές, ήθελαν αυξημένες εισροές κεφαλαίων στην περιοχή και μία «συμμαχία», που θα τους έδινε πρόσβαση στην κινεζική αγορά. Τα
στοιχεία, σύμφωνα με τον Τόντσεφ, απκαλύπτουν ότι η περιοχή της ΚΑ Ευρώπης έχει προσελκύσει ένα σχετικά μικρό μερίδιο των συνολικών κινεζικών επενδύσεων στην Ε.Ε., ενώ έχει δει ως σύνολο το εμπορικό έλλειμμά της έναντι της Κίνας να διευρύνεται, κάτι που σημαίνει ότι το εξαγωγικό άλμα προς την αγορά του δράκου δεν ήρθε.
Και τι λένε οι Έλληνες;
Εκτενής μελέτη του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, που είχε δημοσιευθεί πέρυσι, είχε αποκαλύψει ποια είναι η εικόνα, που έχουν για την Κίνα οι Έλληνες. Σε αυτήν μπορεί να διακρίνει κανείς τρεις μεγάλες αντιφάσεις στις θέσεις της ελληνικής κοινής γνώμης:
α) Η εικόνα της Κίνας στην Ελλάδα δεν είναι καθόλου κολακευτική ως προς το βιοτικό επίπεδο, τις εργασιακές συνθήκες την κοινωνική συνοχή, τη μορφή διακυβέρνησης, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις προκλήσεις του περιβάλλοντος. Η φράση «μισθοί Κίνας» έχει μάλιστα καθιερωθεί για να περιγράψει την συρρίκνωση του εισοδήματος των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της βαθύτατης κρίσης. Παρόλα αυτά οι Έλληνες έχουν υψηλές προσδοκίες από τον κινεζικό γίγαντα και τον βλέπουν ως σημαντικό οικονομικό και πολιτικό εταίρο.
β) Αν και η αυξανόμενη δύναμη της Κίνας θεωρείται κακό νέο για την Ευρώπη, εκλαμβάνεται ως καλό νέο για την Ελλάδα, ως αν η χώρα να μην είναι μέρος της Ευρώπης.
γ) Ενώ η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων δηλώνει κατά της παγκοσμιοποίησης, πολλοί θεωρούν ότι η Κίνα, ο μεγάλος ωφελημένος της παγκοσμιοποίησης, θα βοηθήσει την ελληνική οικονομία να σταθεί ξανά στα πόδια της.
.
