Ογδόντα χρόνια μετά τον θάνατο του μεγάλου πολιτικού που διετέλεσε πρωθυπουργός της Κρητικής Πολιτείας και επτά φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας, του Ελευθέριου Βενιζέλου (1864 – 1936), η ζωή, η πορεία και η δράση του παρουσιάζονται για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή, από τον Γιάννη Μόρτζο, ο οποίος μας μιλά για την παράσταση «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Το έργο του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου παρουσιάζεται σε επιλεγμένα μεγάλα Φεστιβάλ της Ελλάδας, έως την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου, και, από τον Οκτώβριο, στο Θέατρο Τέσσερις Εποχές – Γιάννης Μόρτζος.
Υλοποιώντας ένα όνειρο πολλών ετών, ο Γιάννης Μόρτζος σκηνοθετεί το έργο, ενσαρκώνει τον Ελευθέριο Βενιζέλο και μιλά για αυτήν τη μεγάλη προσωπικότητα και για το πόσο χρήσιμη θα ήταν στη σημερινή Ελλάδα.
Τι σας ώθησε να ανεβάσετε τώρα αυτό το έργο;
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν, την τελευταία δεκαετία, σχεδόν έμμονη ιδέα, για να τον παρουσιάσω στο θέατρο. Μετά από πολλή μελέτη για τη ζωή και το έργο του και θέλοντας να βρω την κατάλληλη στιγμή που θα ήταν κάπως αντιπροσωπευτικό στην εποχή μας, αποφάσισα φέτος να τον παρουσιάσω, αφού βρήκα και τον κατάλληλο συγγραφέα, που μπόρεσε να γράψει με πολύ αντιπροσωπευτικό τρόπο αυτό που ήθελα εγώ και αυτό που, κατά τη γνώμη μου, παρουσίαζε ανάγλυφα τον μεγάλο πολιτικό και οραματιστή. Αυτό που μου έδινε το δικαίωμα για μια σπουδαία ερμηνεία, αλλά και να ξεδιπλώσω με τη φαντασία μου σκηνοθετικά το έργο. Έχω την εντύπωση ότι διάλεξα τη σωστή στιγμή, τώρα που η χώρα μας προσπαθεί να βρει τη χαμένη ταυτότητά της και η έλλειψη ενός οραματιστή πολιτικού είναι εμφανέστατη. Το θεατρόφιλο ελληνικό κοινό θα καταλάβει, φαντάζομαι, πόσο σημαντικός θα είναι για τη χώρα μας ένας νέος Ελευθέριος Βενιζέλος.
Ποιες πτυχές του Ελευθέριου Βενιζέλου παρουσιάζονται στην παράσταση;
Το έργο του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου παρουσιάζει με ξεκάθαρο τρόπο και τις δύο πτυχές του ιδιοφυούς αυτού πολιτικού: την ανθρώπινη, που είναι για τους σημερινούς πολίτες άγνωστη ακόμα και, ίσως, μπερδεμένη από τις διάφορες παρουσιάσεις, που έχουν, κατά καιρούς, ασχοληθεί με τον Βενιζέλο άνθρωπο, και εκείνη την πτυχή του Βενιζέλου πολιτικού, η δράση του οποίου, τα δύσκολα χρόνια των Βαλκανικών Πολέμων, μπόρεσε να αυξήσει, να διπλασιάσει την Ελλάδα με το πολιτικό του δαιμόνιο, στις διάφορες συνθήκες που ήταν πρωταγωνιστής, και να δημιουργήσει την Ελλάδα των δύο ηπείρων, όπως λέγεται, και των πέντε θαλασσών.
Πώς ξετυλίγονται, επί σκηνής, όλη η ζωή και το έργο του;
Η θεατρική γραφή των γεγονότων, που συνέβησαν, κυρίως, από την επανάσταση του 1909 μέχρι και τον θάνατο του, στο Παρίσι, το 1936, ξετυλίγονται με πολλή μαεστρία και δίνουν στην παράσταση – με μια γρήγορη εναλλαγή των σκηνών και των βασικών ηρώων συνεργατών του – ένα ενδιαφέρον συγκλονιστικό, χωρίς φλυαρία ανούσια και αδιάφορη για τον θεατή. Αντίθετα, ο θεατής μένει με την αγωνία να καταλάβει και να γευτεί τα δρώμενα.
Τι επιθυμείτε να αναδείξετε μέσα από τη σκηνοθετική σας προσέγγιση;
Οι πρωταγωνιστές του έργου είναι προσωπικότητες, που υπήρξαν και λειτούργησαν – ο καθένας με τον τρόπο του – δίπλα στον Βενιζέλο. Έπρεπε να ψάξω, να μελετήσω και να τους παρουσιάσω με τους ηθοποιούς όσο το δυνατόν πιο πειστικά σαν χαρακτήρες, καθώς προσέφεραν με την παρουσία τους όλοι μαζί ένα σπουδαίο έργο για την Ελλάδα. Τώρα, αν είναι θετικό ή αρνητικό, το δούλεψα χωρίς μεροληψίες από την πλευρά μου. Εκείνο, που πιο πολύ με βασάνισε, αλλά και με εξέπληξε, είναι η ομοιότητα της εποχής εκείνης – πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής – που, σε πολλά, ακόμα και στα πρόσωπα, αλλά και στις αντιλήψεις τους, νομίζεις ότι δεν άλλαξε τίποτα όλα αυτά τα χρόνια. Αντίθετα, είμαστε πάντα ίδιοι και, το κυριότερο, ίσως να μας διαφεντεύουν οι ξένοι και οι εκάστοτε «σύμμαχοί» μας.
Τι θαυμάζετε περισσότερο σε αυτήν τη μεγάλη πολιτική προσωπικότητα;
Ανέκαθεν, από μικρό παιδί ακόμα, όταν με τη μελέτη μου ανακάλυπτα κάποιους οραματιστές, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία του έθνους, όταν τους δινόταν η ευκαιρία, με πάθος και με όραμα, άλλαζαν τη ροή των πραγμάτων και έδιναν στον άνθρωπο την αξία, που έχει η συνείδηση να ξέρεις ποιο είναι το καλό για το σύνολο και ποιο είναι το κακό. Ποιο οδηγεί την κοινωνία στην πρόοδο και την προκοπή και ποιο διαλύει μια κοινωνία. Ο Βενιζέλος ήταν, αναμφίβολα, πλατιά μορφωμένος, είχε κουλτούρα, που κάλυπτε όλες τις πτυχές της ζωής και τις ουσιαστικές ανάγκες του ανθρώπου. Ήταν πατριώτης. Πολέμησε, αρχίζοντας από την Κρήτη, με το όπλο στο χέρι, ως γνήσιος επαναστάτης, για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία πρώτα της Κρήτης και, στη συνέχεια, όλης της Ελλάδας. Ήταν κυριολεκτικά παιδί του λαού, που αγωνίστηκε να επιβιώσει και να αναδειχθεί σε μεγαλειώδη αναμορφωτή. Πώς μπορείς, λοιπόν, να μη θαυμάζεις μια τέτοια προσωπικότητα;
Ποιες ιδέες του θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες στη σημερινή Ελλάδα.
Οι πλούσιες ιδέες του οραματιστή Βενιζέλου θα έπρεπε, στην εποχή μας, να είναι το βασικό μάθημα και παράδειγμα για τους νέους πολιτικούς μας, από τους οποίους, κατά τη γνώμη μου, λείπει εντελώς το όραμα και η αυτοθυσία. Μπορεί η “Μεγάλη Ιδέα” να μοιάζει υπερβολή, αλλά η ιδέα της εθνικής ανεξαρτησίας, που την είχε ο Βενιζέλος σαν προμετωπίδα στη δράση του, θα πρέπει να γίνει η πρώτη – και χωρίς κανέναν συμβιβασμό – πίστη στους σημερινούς Έλληνες. Το δεύτερο και εξίσου σημαντικό, που πρέπει να αποδώσουμε στον Βενιζέλο, είναι η προσήλωσή του στην ειρήνη και την παιδεία των Ελλήνων.
Πώς αισθάνεστε για όσα συμβαίνουν στη χώρα μας;
Τα τελευταία χρόνια, παρακολουθώ τα τεκταινόμενα στη χώρα μας. Είναι ότι τη χώρα μας έχουμε πάψει να την αγαπάμε, με την ευρεία έννοια της λέξης. Τα τεράστια πολιτικά λάθη και η ανυπαρξία των πολιτικών μας ηγετών έχουν σπείρει στις καρδιές μας μια μαυρίλα, χωρίς ελπίδες και, προπαντός, η νεολαία μας βαδίζει χωρίς πυξίδα τον δρόμο, που δεν έχει διέξοδο και πολιτισμό. Τονίζω ότι χρειαζόμαστε επειγόντως στην Ελλάδα έναν νέο Ελευθέριο Βενιζέλο.
Βλέπετε φως στον ορίζοντα;
Φώς στον ορίζοντα; Δεν βλέπω τίποτα, γιατί χάθηκε ο ορίζοντας και παντού επικρατεί το χάος.
Ταυτότητα παράστασης
Συγγραφέας: Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, σκηνοθεσία: Γιάννης Μόρτζος, σκηνικά – κοστούμια: Λαμπρινή Καρδαρά, μουσική: Φίλιππος Περιστέρης, video – οπτική απεικόνιση: Χριστίνα Οικονόμου, φωτισμοί: Τάκης Ποδαρόπουλος, βοηθός σκηνοθέτη: Ειρήνη Παπαδημητρίου. Παίζουν: Γιάννης Μόρτζος, Γιούλη Ζήκου, Βαγγέλης Πετρόπουλος, Φώτης Τρυφωνόπουλος, Βασίλης Σαμαριτάκης, Μανώλης Γεραπετρίτης, Τιτίκα Μαρίνου, Ελεάννα Πουλίδα.
Πρόγραμμα περιοδείας
Σεπτέμβριος
7: Χανιά – Θέατρο Ανατολικής Τάφρου
9: Ηράκλειο – Κηποθέατρο «Μάνος Χατζιδάκις»
12: Πάτρα – Αρχαίο Ωδείο (Φεστιβάλ Πάτρας)
16: Γαλάτσι – Αττικό Άλσος
18: Πετρούπολη – Θέατρο Πέτρας
19: Άλιμος – Λόφος Πανί
21: Άλσος Βεΐκου – Θερινό Θέατρο Δήμου Γαλατσίου
23: Πειραιάς – Βεάκειο Θέατρο – Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Πειραιά
29: Κηφισιά – Αίθριον Δήμου Κηφισιάς
30: Άγιος Δημήτριος – Ασύρματος
Πληροφορίες
Θέατρο Τέσσερις Εποχές – Γιάννης Μόρτζος: Μοσχονησίων 36 και Σπάρτης – πλατεία Αμερικής, τηλ: 210 8812289.
