© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Το ιστορικό θεατρικό έργο «Το Τάβλι» του Δημήτρη Κεχαΐδη, ενός εκ των σημαντικότερων Ελλήνων δραματουργών της μεταπολεμικής περιόδου, μετά την επιτυχημένη του περιοδεία στην Ελλάδα, παρουσιάζεται στο Από Μηχανής Θέατρο, σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ρήγα [Ακαδήμου 13 Μεταξουργείο].
Ο Φώντας -που ερμηνεύει ο Αντώνης Κρόμπας και ο Κόλιας -που ερμηνεύει ο Αλέξανδρος Ρήγας, δύο φίλοι και κουνιάδοι, ξυπνάνε από τη μεσημεριανή τους σιέστα και ακολουθούν την ιεροτελεστία τους: καφές, τάβλι πρωταθλητών και αναζήτηση της μπίζνας που θα τους κάνει πλούσιους και σημαντικούς.
Με κοινό παρονομαστή την ψευδαίσθηση, στοχεύουν στο να γίνουν σπουδαίοι άνθρωποι, μα οδεύουν στο να γίνουν τιποτένια τέρατα.
Ο Αλέξανδρος Ρήγας μίλησε μαζί μας.
To «Τάβλι» είναι ένα από τα πιο γνωστά και παιγμένα ελληνικά έργα. Τι σας γοήτευσε σ’ αυτό και αποφασίσατε να το σκηνοθετήσετε, κρατώντας και έναν από τους δύο κεντρικούς ρόλους;
«Η γοητεία που ασκεί το συγκεκριμένο κείμενο σε δεκάδες σκηνοθέτες και ηθοποιούς που το έχουν προσεγγίσει όλα αυτά τα χρόνια -από το1972 που πρωτοπαρουσιάστηκε, είναι φαντάζομαι στους ίδιους δρόμους που έφτασαν και σε εμένα. Η αλήθεια του, σχεδόν ντοκιμαντερίστικη, η αγαπησιάρικη ματιά του συγγραφέα σε δυο, σχεδόν καθ’ ολοκληρίαν, αρνητικούς ήρωες. Σε δυο ήρωες τόσο γνώριμους και τόσο άγνωστους, την ίδια στιγμή, που μπαίνουν στο κάδρο μιας πληγωμένης μετεμφυλιακής Ελλάδας και ζητούν τα άδικα δίκια τους. Ο Κεχαΐδης στεγνά, σχεδόν χειρουργικά, μας φέρνει στο προσκήνιο δυο ανθρώπινους τύπους -όχι χαρακτήρες-, που με πρόσχημα την ηθική τής επιβίωσης διαπράττουν τα μεγαλύτερα ηθικά ατοπήματα, έστω και ως πρόθεση. Ένα κείμενο ελληνικό, την ίδια στιγμή που παλεύει να γίνει πανανθρώπινο. Όλα αυτά τα στοιχεία που γοητεύουν τους θεατές, τόσα χρόνια, είναι αυτά που παρουσιάστηκαν και σε μένα από την πρώτη στιγμή που διάβασα το έργο στα χρόνια της φοίτησής μου στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Και αυτή η γοητεία έμεινε ατόφια μέχρι και πρόσφατα, που αποφάσισα να ασχοληθώ με το κείμενο του Κεχαΐδη».
Πώς το προσεγγίσατε εσείς σκηνοθετικά;
«Η σκηνοθετική μου ματιά πάνω στο κείμενο είναι απολύτως καθαρή, “γραμμική” σαν ένα κινηματογραφικό μονοπλάνο. Η πρόθεσή μου ήταν να ξεχάσει ο θεατής ότι υπάρχει κάτι που λέγεται “ανθρώπινος σκηνοθετικός παράγων”. Ως εκ τούτου θα ’θελα ιδανικά να μην υπάρχει ορατός ο σκηνοθέτης. Σχεδόν κανένα σκηνοθετικό “εφέ”, με ελάχιστες φωτιστικές και μουσικές παρεμβάσεις. Πάνω στη σκηνή, μόνο δυο πάσχοντες οργανισμοί και τα σκοτάδια τους. Τίποτα άλλο».
Οι δύο χαρακτήρες κάνουν τα πάντα για να πιάσουν την καλή. Ποια ψευδαίσθηση λειτουργεί ως κίνητρο;
«Δυο ελεεινοί τύποι, ο Κόλιας και ο Φώντας. Δυο φιγούρες που βγαίνουν από ένα λούμπεν μονόχρωμο οικονομικό και, κατά συνέπεια, και ταξικό περιθώριο, παραβαίνοντας κάθε αξιακό κώδικα του Δυτικού πολιτισμού, θεωρούν πως έχουν το δικαίωμα να κάνουν ό,τι κάνουν για να ζωγραφίσουν το όνειρό τους για μια καλύτερη ζωή. Η ζωτική ψευδαίσθηση-τονωτικό τους ψεύδος ότι η ζωή τούς χρωστάει, είναι αυτό που τους κινητοποιεί. Μόνο που σε αυτή την αέναη προσπάθειά τους δεν κατανοούν ότι η ζωή δε χρωστάει τίποτα και σε κανέναν. Και προχωρούν. Ξανά και ξανά…εκεί στη θλιβερή επαναληπτικότητά τους, πάνω σε μια παρτίδα τάβλι. Ίσως είναι πιο βολικό έτσι….»
Στη δική τους ανήθικη ηθική, ποια είναι η μεγαλύτερη αξία και γιατί;
«Ο Κόλιας και ο Φώντας είναι δυο ατελείς συναισθηματικά ήρωες. Εγκλωβισμένοι στα ψεύδη τους, ψεύδη που τα χρειάζονται για να επιβιώσουν, με τον τρόπο που επιβιώνουν. Ως εκ τούτου δεν αναλαμβάνουν ουδεμία ευθύνη. Δεν έχουν το ηθικό υπόβαθρο για να κάνουν κάτι τέτοιο, μένουν εκεί ματωμένοι σε ένα τέλος που δεν έχει τέλος… Σε μια παρτίδα τάβλι που δεν τελειώνει ποτέ, μέχρι απλώς να φύγουν από τη ζωή και να έρθουν άλλοι…ύστερα κι άλλοι… ίδιες μικρές ασήμαντες φιγούρες που απλώς θα αλλάζουν ονόματα και διευθύνσεις…»
Υποδύεστε τον Κόλια, έναν λαχειοπώλη που διατείνεται ότι υπήρξε αντιστασιακός. Τι τον συνδέει με τον Φώντα και πόσα τους χωρίζουν;
«Ο Κόλιας και ο Φώντας είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Θα μπορούσε να είναι και ένας άνθρωπος που στέκεται αντιμέτωπος με τις αλήθειες που κρύβει. Τίποτα δε τους χωρίζει. Τίποτα δε τους ενώνει. Βρίσκονται εκεί… σε κείνο το μέρος, σ’ εκείνη τη στιγμή της ιστορίας. Απλώς για να πιστοποιήσουν ότι ο άνθρωπος είναι ένα θηρίο -χωρίς καμία ηθική. Ίσως τη μόνη ηθική χροιά που θα μπορούσαμε να διακρίνουμε πάνω τους, μέσα τους, είναι η πρωτόγονη ηθική της επιβίωσης. Αυτό, άλλωστε, είναι και το συνταρακτικό τους άλλοθι».
Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1972. Έχει αλλάξει ουσιαστικά η νοοτροπία του νεοέλληνα;
«Ο Κεχαΐδης, πιστεύω ότι, έχει γράψει θεωρητικά μια ηθογραφία για τον Έλληνα της μεταπολεμικής Ελλάδας. Σκληρή μεν, αλλά ηθογραφία. Θεωρητικά. Αυτό που εγώ διακρίνω -και είναι και από τα πράγματα που με γοητεύουν στο κείμενο- είναι ότι η ματιά του είναι πέρα από τύπους συγκεκριμένης περιόδου με συγκεκριμένα ιδεολογικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Αν σε πρώτη ματιά σκάβει στο DNA του Έλληνα, αυτό πάει πολύ μακριά χρονικά, και πριν και μετά…Ίσως να ξεφεύγει και από νοοτροπίες συγκεκριμένης εθνολογικής ομάδας. Ο Κεχαΐδης μιλάει για την αδίστακτη φύση του ανθρώπου. Σε όλους τους τόπους, σε όλους τους χρόνους…»
Ποια είναι η μεγαλύτερη αλήθεια που βγαίνει από τα χείλη των δύο πρωταγωνιστών;
«Ο Φώντας και ο Κόλιας έχουν μάθει να επιβιώνουν με ψέματα. Την τρέμουν την αλήθεια. Η αλήθεια θέλει κότσια. Και οι δυο ήρωες δεν τα ’χουν. Ίσως επειδή γεννήθηκαν με τη στάμπα του ηττημένου. Ίσως και εξαιτίας αυτής της στάμπας, ο Κεχαΐδης τους χαμογελάει με συμπάθεια προς το τέλος… και δε μας αφήνει να τους μισήσουμε· να αποστρέψουμε το πρόσωπό μας. Η μόνη τους αλήθεια είναι το ζωτικό τους ψεύδος που γίνεται ζάρια, τσίπουρο και όνειρα ότι όλα θα αλλάξουν. Εκεί πάνω, σε μια ατελείωτη παρτίδα τάβλι».
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Ρήγας
Σκηνικά: Λία Ασβεστά
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Αλέκος Αναστασίου
Ενδυματολογία: Ελένη Μπλέτσα
Μουσική Επιμέλεια: Αλέξανδρος Ρήγας
Φωτογραφίες: Χάρης Γερμανίδης
Graphic Design: GridFox Team, Γιάννης Στιβανάκης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Δημήτρης Τοπαλίδης
Διεύθυνση Παραγωγής: Γιώργος Σαμαρτζής
Προβολή και Επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου – We Will
Παίζουν οι:
Αλέξανδρος Ρήγας: Κόλιας Παγουρόπουλος
Αντώνης Κρόμπας: Φώντας Καλαφατίδης
Προπώληση: https://t.ly/ekWcq
