Ο διεθνώς αναγνωρισμένος ηθοποιός, σκηνοθέτης και δάσκαλος θεάτρου Κώστας Φιλίππογλου αυτό το καλοκαίρι θα παίξει στην ιστορική παράσταση “Mnemonic”· θα ανέβει στο Εθνικό Θέατρο της Μεγάλης Βρετανίας, σε σκηνοθεσία Σάιμον Μακ Μπέρνι με την ομάδα Complicité -με την οποία ερμηνεύει, επί σειρά ετών.
Παράλληλα, ξεκίνησε στο Θέατρο Βεάκη η παράσταση «Πόθεν έσχες»· εδώ, ο Κώστα Φιλίππογλου υπογράφει τη σκηνοθεσία. Μιλήσαμε μαζί του.
Από τις 22 Ιουνίου θα παίζετε στην παράσταση «Mnemonic» στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας. Πώς προέκυψε αυτή τη συνεργασία;
«Αυτή η συνεργασία ξεκίνησε το 1999. Εκείνη τη χρονιά, παρακολούθησα ένα σεμινάριο της “complicite” και ο Σάιμον Μακ Μπέρνι, σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής της ομάδας, μου πρότεινε να μείνω και να δουλέψω μαζί τους. Η πρώτη δουλειά που έκανα με την ομάδα ήταν ακριβώς αυτή η παράσταση το “Mnemonic· είχε τέτοια επιτυχία, που παιζόταν για τέσσερα χρόνια. Παίξαμε δυο φορές στο Λονδίνο -μία φορά σε ελεύθερο θέατρο και μία στο National Theatre, πήγαμε περιοδεία σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία, κάναμε ευρωπαϊκή περιοδεία, μετά παγκόσμια περιοδεία και, τέλος, παίξαμε και τρεις μήνες στη Νέα Υόρκη. Όλες αυτές οι παραστάσεις ήτανε sold out.
Το ενδιαφέρον για την παράσταση δε σταμάτησε ποτέ. Μας καλούσαν από παντού, όμως έπρεπε να βάλουμε ένα τέλος για να πραγματοποιηθούν και τα επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια της ομάδας.
Το “Mnemonic” είχε τέτοια επιτυχία που το αστείο στην ομάδα ήταν ότι θα γεράσουμε και ακόμα θα παίζουμε την παράσταση. Τελικά, αυτό το αστείο φέτος μάλλον γίνεται πραγματικότητα, καθώς έχουμε ξεκινήσει ήδη πρόβες για την αναγέννηση αυτής της παράστασης. Όπως είπατε κι εσείς από 22 Ιουνίου μέχρι 10 Αυγούστου το “mnemonic” θα παίζεται στο National Τheatre του Λονδίνου στη κεντρική σκηνή “Λόρενς Ολίβιε”».
Το «Mnemonic» υπήρξε παράσταση-σταθμός για το βρετανικό και το παγκόσμιο θέατρο. Τι είναι αυτό που την έκανε τόσο ξεχωριστή;
«Έφερε πολλά καινοτόμα στοιχεία στο σύγχρονο θέατρο. Η δομή του έργου δεν ακολούθησε τις κλασσικές πρακτικές. Έμοιαζε να ακολουθεί τη χαοτική δομή της ανθρώπινης σκέψης. Οι σκηνές εναλλάσσονταν η μία μετά την άλλη έτσι όπως θα γινότανε μέσα στον εγκέφαλό μας, έτσι όπως θα γινότανε μέσα σε ένα όνειρό μας και, παρότι δεν ακολουθήθηκε κλασική δομή, το κοινό μπορούσε άνετα να παρακολουθήσει τις ιστορίες των ηρώων και να ταυτιστεί με αυτές.
Η σκηνοθεσία ήταν επαναστατική και η μεγαλοφυία του Σάιμον στις καλύτερες στιγμές της».
Σάιμον Μακ Μπέρνι -ο σκηνοθέτης της παράστασης· σκηνοθέτης διεθνούς φήμης. Μιλήστε μας για τη γνωριμία σας μαζί του.
«Θεωρώ πολύ τυχερό τον εαυτό μου που συνεργάστηκα με αυτόν τον άνθρωπο. Ο Σάιμον μου άσκησε μεγάλη επιρροή, τη μεγαλύτερη από όλους όσους μαθήτευσα, και η αισθητική του επηρέασε ουσιαστικά και θεμελιωδώς το δικό μου καλλιτεχνικό έργο.
Εκτός από ιδιοφυής σκηνοθέτης και μεγάλος καλλιτέχνης, είναι ένας υπέροχος άνθρωπος, βαθιά ανθρωπιστής, ανοιχτός και δημοκρατικός. Και από την αρχή σχεδόν της γνωριμίας μας υπήρξε για μένα ένας σπουδαίος φίλος και ουσιαστικά συγγενής».
Δεν είναι η πρώτη φορά που παίζετε στο εξωτερικό. Πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα εκεί για τους ηθοποιούς;
«Οι διαφορές είναι τεράστιες· σε κάθε τομέα. Έχω παίξει στην αγγλική και τη γαλλική γλώσσα, σε παραγωγές πολύ μεγάλες, που απευθύνονται σε χιλιάδες ανθρώπους και σε ένα τεράστιο κοινό.
Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να συγκρινόμαστε μαζί τους. Αυτό που πρέπει να κάνουμε, όμως, είναι να πάψουμε να είμαστε κοντόφθαλμοι, να πολεμήσουμε τον νεποτισμό, να ενισχύσουμε την αξιοκρατία, να διώξουμε τον φόβο, να μην είμαστε μίζεροι.
Οι καλλιτέχνες των παραστατικών τεχνών αλλά και όλων των τεχνών γενικότερα θα πρέπει να απαιτήσουμε στην Ελλάδα να μας βλέπουν σαν επαγγελματίες. Δεν είμαστε χομπίστες. Διδάσκουμε, προσφέρουμε πολιτισμό, κάνουμε καλύτερο τον κόσμο και πρέπει να μας αντιμετωπίζουν με σεβασμό και να αμειβόμαστε καλά».
Υπάρχουν δυσκολίες όταν ο ηθοποιός καλείται να παίξει σ’ άλλη γλώσσα από τη μητρική του;
«Βεβαίως υπάρχουνε πολλές δυσκολίες. Είναι η προφορά, η κατανόηση και η δυσκολία να σκέφτεσαι σε μια άλλη γλώσσα, εκτός κι αν είσαι δίγλωσσος.
Στη δική μου περίπτωση, όμως, είναι διαφορετικά. Η complicite, παρότι έχει γαλλικό όνομα, είναι μία αγγλική ομάδα που έχει σαν βάση το Λονδίνο· αλλά στην πραγματικότητα είναι διεθνής και λατρεύει την πολυπολιτισμικότητα. Εγώ, λοιπόν, μπορώ να έχω τη μεσογειακή προφορά μου, δε χρειάζεται να την κρύψω ή να την εγκαταλείψω. Αντιθέτως, μάλιστα, θεωρείται και δώρο αυτή η μουσικότητά που φέρνω στο κείμενο. Πρέπει, φυσικά, να γίνομαι απόλυτα κατανοητός στο κοινό, αλλά το ότι έρχομαι από μία άλλη κουλτούρα δεν θεωρείται αρνητικό αλλά θετικό στοιχείο.
Εγώ προσωπικά, όταν ξεκίνησα να δουλεύω με την ομάδα εδώ, στο Λονδίνο, ειδικά στους αυτοσχεδιασμούς, βρήκα απελευθερωτικό το γεγονός ότι έπρεπε να μιλάω σε μια ξένη γλώσσα, με το μικρό λεξιλόγιο που διέθετα. Αίφνης απαλλάχτηκα από κάθε ναρκισσισμό. Δε με απασχολούσαν οι ωραίες λέξεις που έπρεπε να χρησιμοποιώ στους αυτοσχεδιασμούς, αλλά η ουσία της ιστορίας.
Στην πορεία των προβών, φυσικά, επανεξετάζαμε τους αυτοσχεδιασμούς και διορθώναμε το κείμενο όπου χρειαζόταν».
Παράλληλα, σκηνοθετείτε για πρώτη φορά και την ομάδα 4flontal. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και ποιες είναι οι εμπειρίες σας;
«Συνσκηνοθετώ με τη Γιώτα Σερεμέτη την ομάδα 4flontal σε μια παράσταση που λέγεται “Πόθεν έσχες” και παίζεται στο θέατρο «Βεάκη».
Εγώ μπορώ να πω ότι παρέδωσα το κομμάτι της δημιουργίας που μου αναλογεί και η Γιώτα θα ολοκληρώσει την παράσταση όσο εγώ θα βρίσκομαι στο Λονδίνο. Θα έρθω στην Αθήνα για την πρεμιέρα και έπειτα θα επιστρέψω πάλι στο Λονδίνο για τις πρόβες μου στο National Theatre.
Με τους 4flontal γνωρίστηκα πριν από τρία χρόνια όταν είδα την παράσταση τους “Οι αριστερόχειρες” στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά. Μου άρεσε η δουλειά τους και εκεί γνωρίστηκα με τη συγγραφέα και ηθοποιό Νεφέλη Μαϊστράλη και τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Θανάση Ζερίτη. Υπήρξαν πράγματα που μας ενώνουν καλλιτεχνικά και έτσι αποφασίσαμε να συνεργαστούμε.
Μου αρέσει πολύ η γραφή της Νεφέλης και έτσι της ζήτησα να σκεφτούμε τη γραφή ενός καινούργιου έργου, που θα μιλούσε για όλα τα κακώς κείμενα της Ελλάδας από την μεταπολίτευση και μετά· σκάνδαλα, λοβιτούρες και λοιπά.
Δεν θέλω να σας κουράσω άλλο μιλώντας γι’ αυτό. Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες για αυτή την παράσταση, αλλά νομίζω πως οι αναγνώστες σας μπορούν να βρουν πληροφορίες στο διαδίκτυο. Η παράσταση, λοιπόν, λέγεται “Πόθεν έσχες” και παίζεται στο θέατρο “Βεάκη”.
Όπως καταλαβαίνετε, λοιπόν, η μισή μου καρδιά βρίσκεται γιατρέ εδώ πέρα… η άλλη μισή στην Αθήνα βρίσκεται».
