© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η «Περσεφόνη» του Γιάννη Ρίτσου, μια παραγωγή της Θεατρικής Εταιρείας Όψεις, ανεβαίνει για λίγες παραστάσεις στο Θέατρο Φούρνος, σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία της Άσπας Τομπούλη [Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα].
Μιλήσαμε μαζί της.
Λίγα λόγια σας για την εκδοχή του μύθου της Περσεφόνης, όπως την ακολουθεί ο Γιάννης Ρίτσος;
«Όπως πάντα στον Ρίτσο, ο μύθος είναι μία πρόφαση, μία αφορμή, για να μιλήσει για πράγματα που ίσως θα έπρεπε να εξηγήσει και για άλλα που πιθανόν θέλει να συγκαλύψει ή να επισημάνει έμμεσα. Η ευθεία αναφορά του τίτλου στο μυθικό πρόσωπο, Περσεφόνη, στην προκειμένη περίπτωση, παραπέμπει σε ένα πρότυπο και μία ιστορία με σαφές περίγραμμα -τον μύθο της Περσεφόνης, την αρπαγή της από τον Πλούτωνα-, που δίνει αμέσως στον αναγνώστη ή στον θεατή το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται το έργο, το οποίο διαδραματίζεται στη σύγχρονη εποχή με παλινδρομήσεις ανάμεσα στο τότε και στο τώρα.
Πρόκειται για την κλασική μοντερνιστική μέθοδο που ξεκινά από τον Τζέιμς Τζόις και που ο Ρίτσος ακολουθεί σε όλους τους μονολόγους της “Τέταρτης Διάστασης” που παραπέμπουν σε μυθικά πρόσωπα. Σε ό,τι αφορά την “Περσεφόνη”, ο Ρίτσος ανατρέπει το βασικό συστατικό του μύθου -τη βίαιη αρπαγή της ηρωίδας από τον Πλούτωνα. Εδώ, η αφηγήτρια-Περσεφόνη, την οποία ο Ρίτσος αποκαλεί “Ταξιδιώτισσα”, κατεβαίνει στον Άδη με τη θέλησή της και η ίδια περιγράφει το πέρασμά της στον κάτω κόσμο ως ένα “εξαίσιο γλίστρημα”».
Πώς μας αφορά η «Περσεφόνη» αλλά και γενικότερα η ποίηση του Γιάννη Ρίτσου σήμερα;
«Ο Ρίτσος μάς θυμίζει ότι η εκπλήρωση του ερωτικού πάθους όπως και η εκπλήρωση κάθε επιθυμίας μας είναι πράξη απελευθερωτική. Μιλάει για την ελευθερία επιλογής, το να επιλέγουμε ελεύθερα για τον εαυτό μας».
Πριν από την «Περσεφόνη» από την «Τέταρτη Διάσταση» του Ρίτσου, ανεβάσατε την «Ισμήνη» από την ίδια ποιητική συλλογή. Μιλήστε μας για τον τρόπο που διαχειρίζεστε σκηνοθετικά την ποίηση στη θεατρική σκηνή.
«Υπάρχει μία ευρύτατα διαδεδομένη άποψη ότι ο ποιητικός λόγος πρέπει να “γειωθεί” για να λειτουργήσει και να περάσει στον θεατή. Αυτό είναι εν μέρει σωστό καθώς υπάρχουν κομμάτια βαθύτατα ποιητικά που χάνουν την υπόσταση, τον ρυθμό και την οντότητά τους αν επιχειρήσει κανείς να τα γειώσει. Μόνο αν ακουστούν ως τέτοια, δηλαδή, ως ποιητικός λόγος, μπορούν να περάσουν στον θεατή και, πιστέψτε με, ο θεατής ανταποκρίνεται απόλυτα· μιλώ από προσωπική εμπειρία. Φυσικά, πάντα μέσα στα πλαίσια μιας σύγχρονης αντίληψης ηθοποιίας. Με απασχολεί πολύ περισσότερο το πώς μετουσιώνονται τέτοια σημεία του κειμένου σε σκηνική λειτουργία. Για μένα, αυτό είναι ένα από τα μεγάλα ζητούμενα σε τέτοια έργα».
Ποια θεωρείτε πως είναι η δραματουργική και σκηνοθετική τομή στην «Περσεφόνη» σας;
«Η “Περσεφόνη” είναι μία performance όπου η δραματουργική επεξεργασία είναι μέρος της σκηνοθετικής ιδέας. Μοίρασα το κείμενο του μονολόγου του Ρίτσου σε δύο ηθοποιούς: η μία είναι η Περσεφόνη-ταξιδιώτισσα (Άντρια Ράπτη) που μιλά για την εμπειρία της μετά από χρόνια ενώ η άλλη είναι η Περσεφόνη σε εφηβική ηλικία (Μιράντα Ζησιμοπούλου), που αφηγείται πώς έγινε το περιστατικό τότε. Η κίνηση και η χωροταξία των σωμάτων των ηθοποιών μέσα στον σκηνικό χώρο είναι χορογραφημένη και εκφράζει την προσέγγισή μου στο ρευστό και συνειρμικό κείμενο του Ρίτσου».
Σε ένα γοητευτικό κείμενο όπως η «Περσεφόνη», με κέντρο την απελευθέρωση του ανθρώπου μέσα από την εκπλήρωση της ερωτικής επιθυμίας, ανιχνεύσατε στοιχεία για τα αγαπημένα θέματα του ποιητή, τη μνήμη και την πολιτική;
«Η μνήμη είναι το κυρίαρχο στοιχείο στην “Περσεφόνη”. Η Ταξιδιώτισσα ανατρέχει στο γεγονός που σημάδεψε τη ζωή της και συχνά, μέσα από τη μνήμη, ταυτίζεται με το τι συνέβη τότε. Και παρά τις κάποιες ιδεολογικές πινελιές, ο Ρίτσος εδώ επικεντρώνεται απόλυτα στο θέμα του, δημιουργώντας έναν πυκνό ιστό από εικόνες, μεταφορές και σκέψεις που γοητεύουν αλλά και αιχμαλωτίζουν το ενδιαφέρον του θεατή».
Σε ποια κατεύθυνση κινείται η πρωτότυπη μουσική σύνθεση; Και τι θέση έχει η σύγχρονη τεχνολογία και τα visuals στην παράστασή σας;
«Όπως πάντα στις παραστάσεις μου, τα visuals όπως και οι μουσικές συνθέσεις -και τα δύο από τον Διονύση Σιδηροκαστρίτη στην “Περσεφόνη”- ακολουθούν τη σκηνική αφήγηση. Άλλωστε, δημιουργούνται ειδικά για τις παραστάσεις αυτές και εντάσσονται μέσα στη σκηνική ροή της performance».
Ταυτότητα Παράστασης
«Περσεφόνη»
του Γιάννη Ρίτσου
Σκηνοθεσία, δραματουργική επεξεργασία: Άσπα Τομπούλη
Σκηνικά-κοστούμια: Χαρά Κονταξάκη
Μουσικές συνθέσεις, Visuals: Διονύσης Σιδηροκαστρίτης
Σχεδιασμός κίνησης: Άσπα Τομπούλη
Σχεδιασμός φωτισμών: Αποστόλης Τσατσάκος
Ηθοποιοί:
Άντρια Ράπτη (Περσεφόνη-ταξιδιώτισσα)
Μιράντα Ζησιμοπούλου (νεαρή Περσεφόνη)
Βοηθοί σκηνοθέτη Κωνσταντίνος Ρόδης, Ματίνα Δημητροπούλου
Βοηθός σκηνογράφου Βασίλειος Γαλουτζής
Φωτογραφίες Υπατία Κορνάρου
Γραφιστικά Αριάδνη Μιχαηλάρη
Επικοινωνία Δέσποινα Ερρίκου
Παραγωγή Θεατρική Εταιρεία Όψεις (ΑΜΚΕ)
