© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η παράσταση-μονόλογος «Σέρρα – Η ψυχή του Πόντου» -βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου, αγαπήθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά από κοινό και κριτικούς και, μετά την παράταση που πήρε, ολοκληρώνει στο τέλος Απρίλιου, τον κύκλο της στην Αθήνα, στο θέατρο Μικρό Άνεσις, σε ερμηνεία της Χρύσας Παπά [λεωφ. Κηφισιάς 14, Αμπελόκηποι].
«Θα σας διηγηθώ την ιστορία του πατέρα μου…γιατί άραγε;» Η Λεμονιά παρουσιάζεται στο κοινό για να αφηγηθεί την ιστορία του πατέρα της, του Γαληνού Φιλονίδη. Μια ιστορία που ξεκινάει το 1915 και ολοκληρώνεται το 1962, στην Τραπεζούντα και άλλες περιοχές του Πόντου, στην Αμπχαζία και στο Καζακστάν. Μια θεατρική εμπειρία που συνεπαίρνει τον θεατή σε ένα μοναδικό ταξίδι, απ’ όπου και αν κατάγεται. Μία ηθοποιός. Δώδεκα ρόλοι.
Η Χρύσα Παπά μίλησε μαζί μας.
Να ξεκινήσουμε με λίγα λόγια σας για το έργο;
«Πρόκειται για ένα σπουδαίο μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου και ο ίδιος έκανε και τη θεατρική διασκευή σε μονόλογο. Είναι μια υπέροχη ερωτική και οικογενειακή ιστορία, που ξεκινάει το 1915 και ολοκληρώνεται το 1962. Παρουσιάζομαι στη σκηνή ως η Λεμονιά, η κόρη του πατέρα της ιστορίας, για να αφηγηθώ την ιστορία της ζωής του. Μια ιστορία γεμάτη αγάπη, έρωτα, τρυφερότητα και παράλληλα βία, σκληρότητα, προδοσία, εξορία. Βλέπουμε τις ζωές των ανθρώπων και πώς αυτές επηρεάζονται από τα τόσο σημαντικά ιστορικά γεγονότα εκείνων των χρόνων, ξεκινώντας από την Σφαγή των Αρμενίων, μετά τη Γενοκτονία των Ποντίων και αργότερα τα βασανιστήρια των Ποντίων στην Σοβιετική Ένωση. Μια παράσταση που γιορτάζει το μεγαλείο της ζωής, μέσα από τον δρόμο της ανθρωπιάς και της απανθρωπιάς. Ένα έργο και μια παράσταση που αφορά κάθε άνθρωπο, από όπου και αν κατάγεται».
Δεύτερη χρονιά επιτυχίας. Που την αποδίδετε;
«Είναι μεγάλη ευλογία και τύχη -διότι δεν γνωρίζεις ποτέ αν κάτι που κάνεις θα πετύχει- ότι η παράσταση αυτή έχει αγαπηθεί τόσο από τον κόσμο τα τελευταία χρόνια, και στην Αθήνα και όπου παρουσιάστηκε. Πού αποδίδω την επιτυχία; Πρώτα στο σπουδαίο κείμενο που έχουμε στα χέρια μας, για τον τρόπο που δομούνται οι σχέσεις και τα συναισθήματα και, φυσικά, στη δουλειά που έχουν κάνει όλοι οι άνθρωποι που αγάπησαν και συνδέθηκαν με αυτή την παράσταση. Το πιο σημαντικό για μένα που συμβαίνει σε αυτή την παράσταση, είναι ένα ταξίδι που γίνεται με τους θεατές κάθε μέρα».
Μιλήστε μας για τις αντιδράσεις του κοινού στην παράσταση· κάποια που θυμάστε ιδιαίτερα;
«Μέσα σε αυτό το ταξίδι που γίνεται σε κάθε παράσταση με τους θεατές, στη διάρκεια της παράστασης νιώθω ότι με τους θεατές αναπνέουμε μαζί· είναι μέρος της παράστασης και είμαι μέρος του κοινού. Ακούω και συναισθάνομαι το γέλιο τους, το δάκρυ τους, τη φρίκη τους και, φυσικά, τη συγκίνησή τους· και την κάθαρση που νιώθουν στο τέλος. Μετά την παράσταση, το συγκινητικό είναι ότι έρχονται οι θεατές να μιλήσουμε και να εκφράσουν το πώς ένιωσαν και, ακριβώς επειδή το έργο και αυτή η παράσταση δεν απευθύνεται μόνο στους Πόντιους, έρχονται άνθρωποι κάθε καταγωγής. Είναι συγκινητικό για μένα αυτό το ταξίδι και η πληθώρα συναισθημάτων που προσφέρει απλόχερα η τέχνη του θεάτρου».
Μόνη σας επί σκηνής, υποδύεστε δώδεκα συνολικά ρόλους -ανδρικούς και γυναικείους. Ακούγεται δύσκολο! Ακολουθείτε κάποια διαδικασία, πριν την παράσταση; Και μετά; Πώς είστε όταν τα φώτα της σκηνής σβήνουν;
«Υποδυόμενη την Λεμονιά, παρουσιάζομαι στη σκηνή για να αφηγηθώ την ιστορία του πατέρα μου. Αφηγούμενη, λοιπόν, την ζωή του υποδύομαι δώδεκα διαφορετικούς ρόλους· άντρες, γυναίκες, παιδιά, Έλληνες και ξένους. Για να είμαι ειλικρινής, εύκολο δεν είναι, αλλά έχει γίνει με έναν τρόπο εύκολο με τη δουλειά που έγινε στη διάρκεια των προβών, με τη δουλειά που εξακολουθεί να γίνεται από μένα και κυρίως από την αγάπη που νιώθω, παίζοντας σε αυτή την παράσταση και λέγοντας αυτή την ιστορία. Οι διαδικασίες που κάνω είναι πολλές· πέρα από όσες έγιναν στη διάρκεια των προβών. Είναι πολύ απαιτητική η παράσταση σε πολλά επίπεδα· καθώς και σωματικά και φωνητικά. Άρα η άσκηση γι’ αυτό δεν σταματάει ποτέ, είμαι χέρι χέρι με τους δασκάλους μου! Στο τώρα και στις μέρες που παίζω, προσπαθώ στη διάρκεια της μέρας να είμαι σε ησυχία, όσο γίνεται βεβαίως, ανάλογα με τις ανάγκες της μέρας και της ζωής μου. Στο θέατρο πηγαίνω τρεις ώρες πριν την παράσταση, για όλη την προετοιμασία· και μετά την παράσταση είναι απαραίτητες οι ασκήσεις αποθεραπείας σε σώμα και φωνή και, φυσικά, ξεκούραση. Ακούγονται πολλά και είναι πολλά, και ακόμη περισσότερα· αλλά είναι τέτοια και τόση η αγάπη μου γι’ αυτό που κάνω, που όλα μου φαίνονται εύκολα. Όταν πηγαίνω στο θέατρο, προφανώς, είναι άδειο· σιγά σιγά έρχονται οι τεχνικοί και το προσωπικό και μισή ώρα πριν την παράσταση το θέατρο αρχίζει να γεμίζει. Τελειώνοντας την παράσταση, αργώ να φύγω από το θέατρο, μου αρέσει αυτή η ησυχία που δημιουργείται πάλι. Όταν σβήσουν, λοιπόν, τα φώτα νιώθω χαρά, ανακούφιση και συγκίνηση για το βίωμα της κάθε παράστασης!»
Είναι κάποιος από τους δώδεκα ρόλους που ξεχωρίζετε; Που νιώθετε πιο κοντά σας;
«Δε νομίζω ότι μπορώ να επιλέξω. Ειλικρινά είμαι συνδεδεμένη με όλους τους ρόλους. Θα σας πω, όμως, ότι ο ρόλος που συμπονώ και με συγκινεί βαθιά είναι αυτός της μάνας. Μια γυναίκα γεμάτη αγάπη και όνειρα, που άλλαξε η ζωή της και από τις εξωτερικές συνθήκες αλλά κυρίως από λάθη που η ίδια έκανε και τα οποία αναγνωρίζει στη διάρκεια του έργου και της ζωής της. Είναι βαθιά αληθινή αυτή η γυναίκα. Αυτό με συγκινεί· η αυθεντικότητα και η δύναμή της».
Ένα βιβλίο που διαβάσατε, τελευταία, και σας άρεσε;
«Αγαπώ πολύ το διάβασμα, από μικρό παιδί με θυμάμαι με ένα βιβλίο στο χέρι· και δεν αναφέρομαι μόνο στα σχολικά. Τελευταία διαβάζω αρχαία ελληνική φιλοσοφία· για να είμαι ειλικρινής από την πρώτη καραντίνα το ξεκίνησα και είναι ασύλληπτο το πόσα μαθαίνεις από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους».
Κι ένα αγαπημένο που θα θέλατε να διαβάσετε ξανά;
«Πολλά αγαπημένα που θα ξαναδιαβάσω. Όλα του Καζαντζάκη σίγουρα. Αυτό, όμως, που έχω βγάλει για να ξαναδιαβάσω σύντομα είναι το «Σιντάρτα» του Έρμαν Έσσε».
Κάτι που αγαπάτε στην Ελλάδα;
«Αγαπώ την Ελλάδα, την ιστορία μας και το κομμάτι που θαυμάζω αλλά και εκείνο που είναι λίγο πιο σκοτεινό, ακόμη και αυτό έχει να μου “πει” πολλά. Αγαπώ τη φύση μας, τα μέρη μας, τον ήλιο μας, τη ζεστασιά στο βλέμμα μας· προφανώς και υπάρχουν εξαιρέσεις σε όλα αυτά. Είμαι περήφανη που κατάγομαι από την Ελλάδα».
Και κάτι που θα θέλατε να αλλάξει στη χώρα μας;
«Για να συνεχίσω από την προηγούμενη απάντηση μου, είναι πολλές οι φορές και στιγμές που νιώθω ένα αποπνικτικό συναίσθημα για το πώς έχουν και έχουμε καταντήσει την Ελλάδα τώρα. Θα εστιάσω, όμως, στο πώς την έχουν καταντήσει τα διάφορα κόμματα και οι κυβερνήσεις· αυτόν τον υπέροχο και ευλογημένο τόπο. Προφανώς και έχουμε ευθύνη οι πολίτες. Η χώρα μας έχει μεγαλείο».
Χαρακτηριστικά που εκτιμάτε ιδιαίτερα στους άλλους;
«Την ευγένεια και τον σεβασμό. Αυτά για μένα είναι πάνω από όλα. Μετά είναι η γλύκα των ανθρώπων· η γλύκα της φωνής, του βλέμματος, της κίνησης. Αλλά το πιο σημαντικό για μένα είναι η ευγένεια και ο σεβασμός· από ’κει ξεκινάνε όλα. Αυτό δεν είναι και η ανθρωπιά;»
Και κάποια που σας απωθούν;
«Χωρίς δεύτερη σκέψη, η αγένεια· αυτό συμπεριλαμβάνει πολλά, την έλλειψη σεβασμού, την ειρωνεία, την τάση κάποιων ανθρώπων να το θέλουν να ξεχωρίζουν κάνοντας κακό σε άλλους».
Μια αγωνία σας;
«Αν και πότε θα πάψουν αυτοί οι πόλεμοι γύρω μας. Όταν λέω πόλεμος, ας βάλουμε αυτήν τη λέξη εντός και εκτός εισαγωγικών· δεν εννοώ μόνο τον πόλεμο στη Γάζα και την Ουκρανία, αλλά κάθε είδους πόλεμο που οδηγεί σε διχόνοια και διχασμό· ακόμη και όσα έγιναν με το έγκλημα στα Τέμπη».
Να κλείσουμε με μια ευχή σας;
«Να ζούμε με ειρήνη μέσα μας και έξω μας, με υγεία στην ψυχή και στο σώμα μας, με σεβασμό στον εαυτό μας και στους άλλους».
Ταυτότητα Παράστασης
Συγγραφέας και θεατρική διασκευή: Γιάννης Καλπούζος
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Σύνθεση-Μουσική Επιμέλεια: Ματθαίος Τσαχουρίδης
Σκηνικά-Κοστούμια: Έρση Δρίνη
Χοροδιδασκαλία: Στέφανος Σιδηρόπουλος
Φωτογραφία αφίσας: Πάνος Βλασόπουλος
Φωτογραφίες παράστασης: Αγγελική Κοκκοβέ
Γραφιστική επιμέλεια-Video Editing-Πρόγραμμα παράστασης: Μαίρη Μούσα
Προβολή-Δημόσιες Σχέσεις: Μαρκέλλα Καζαμία
Παραγωγή: Sifa Production
Ερμηνεύει η Χρύσα Παπά
Το μυθιστόρημα «Σέρρα – Η ψυχή του Πόντου» του Γιάννη Καλπούζου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
