© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η περσινή επιτυχία «A Man and His Double», μια πρωτότυπη σύνθεση για έναν χορευτή -τον Αλέξανδρο Βαρδαξόγλου, κι έναν μουσικό -τον Γιάννη Αγγελάκη, επιστρέφει στο ΠΛΥΦΑ (Κτήριο 7Γ), για τέσσερις μοναδικές παραστάσεις στις 1, 2, 8 και 9 Απριλίου [Κορυτσάς 39, Αθήνα].
Ο Γιάννης Αγγελάκης μίλησε μαζί μας.
Λίγα λόγια σας, για όσα θα δούμε επί σκηνής.
«Στην παράσταση πρόκειται να δούμε τη αρχετυπική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ ενός εξουσιαστή κι ενός εξουσιαζόμενου. Εξαιτίας, όμως, της αφαιρετικότητας στη χορογραφία, τη δραματουργία και το σκηνικό, η σχέση αυτή δεν επιβεβαιώνει συγκεκριμένους ρόλους και χαρακτήρες, ώστε οι θεατές να είναι ελεύθεροι να προβάλλουν πάνω σε αυτή τη συνθήκη μια δική τους πραγματικότητα: τον βασανισμό και την υποταγή του ασθενέστερου στον ισχυρότερο, την κοινωνική ή πολιτική κανονικοποίηση της ανισότητας, τη συγκρουσιακή σχέση με τον ίδιο μας το εαυτό, τη βία που ασκεί ένας εκπαιδευτής σε έναν εκπαιδευόμενο, ένας που συμμορφώνει σε έναν που συμμορφώνεται ή ένας γονιός στο παιδί του και άλλα πολλά με τα οποία έχουμε εμπλουτίσει τις εικόνες μας, μαζί με άλλα που, ενδεχομένως, δεν έχουμε σκεφτεί, αλλά μπορεί οι θεατές να ανακαλύψουν ότι ήδη εμπεριέχονται στην παράσταση. Όλα τα παραπάνω, στο σύνολό τους έχουν έναν κοινό παρονομαστή: τη βίαιη επιβολή της δύναμης. Ωστόσο, πίσω από τέτοιους είδους υποκειμενικές προβολές, φανερώνεται ένα δράμα του ήχου και της κίνησης, η επιβολή του ήχου πάνω στο ανθρώπινο σώμα. Η βιαιότητα του ήχου μετουσιώνεται σε κίνηση κι η κίνηση απελευθερώνει ένα νέο είδος λυρισμού. Επομένως, πάνω απ’ όλα, θα δούμε το δράμα ενός χορευτή κι ενός μουσικού, σε μια παράσταση όπου ο ήχος κι η κίνηση γεννήθηκαν ως άρρηκτα συνυφασμένοι».
Μιλήστε μας για τη συνεργασία σας με τον Αλέξανδρο Βαρδαξόγλου.
«Παρόλο που με τον Αλέξανδρο είχαμε κοινούς φίλους και συνεργάτες, γνωριστήκαμε εντελώς τυχαία στον δρόμο στην Κυψέλη. Υπήρξε αμέσως ένα πηγαίο ενδιαφέρον για τη δουλειά του καθενός από τον άλλο, από το οποίο, θεωρώ, προέκυψε μια αμοιβαία εκτίμηση. Η περσινή χρονιά μάς πέτυχε σε ένα σημείο που και οι δύο είχαμε ανάγκη για πειραματισμό, χωρίς ωστόσο να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ανάθεση ή κάποια άλλη συνθήκη που θα μας επέτρεπε να χτίσουμε μια ευρύτερη ομάδα, κι έτσι αποφασίσαμε να φτιάξουμε κάτι οι δυο μας, από το μηδέν. Φυσικά, πριν την περσινή πρεμιέρα, η ομάδα εμπλουτίστηκε και με άλλους, πολύ αξιόλογους συνεργάτες, οι οποίοι συνέβαλλαν καθοριστικά στο τελικό αποτέλεσμα· όμως για αρκετούς μήνες κάναμε πρόβες, συζητούσαμε, διαβάζαμε και σκεφτόμασταν μόνοι μας. Ο Αλέξανδρος είναι ένας εξαιρετικά ταλαντούχος χορευτής και ηθοποιός με πολύ μεγάλη εμπειρία στη δημιουργία παραστάσεων χορού και θεάτρου, αλλά πέρα από αυτό είναι ένας δημιουργικός άνθρωπος που στοχάζεται βαθιά πάνω στην τέχνη του. Μπορώ να πω ότι είναι απολαυστικό να δουλεύεις παρέα με έναν τέτοιο συνεργάτη κι είναι από τις φορές που νιώθω να βγαίνω καλύτερος μέσα από αυτή τη συνεύρεση».
Η περιγραφή της περφόρμανς αναφέρει ότι πρόκειται για «μια άσκηση στην παράλογη, επίμονη προσπάθεια του ανθρώπου να αντισταθεί στην αναπόφευκτη πτώση και στην βιαιότητα των δυνάμεων εξουσίας και καταστολής πάνω του». Πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει ή το σύστημα έχει συντρίψει τα πάντα;
«Αυτή είναι μια απάντηση που πρέπει να δοθεί από τον καθένα ξεχωριστά και δεν μπορεί να είναι καθολική για όλη την ανθρωπότητα. Κάθε σύστημα, είτε είναι πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, εκπαιδευτικό είτε είναι προσωπικό και αφορά τη σχέση με τον εαυτό μας, είναι ένα ανθρώπινο δημιούργημα και ως τέτοιο πρέπει να λογίζεται. Είναι φτιαγμένο ώστε να μας οριοθετεί και να μας διευκολύνει αλλά μπορεί, μοιραία, τα όρια αυτά να λαμβάνονται ως περιοριστικά. Μπορούμε να το διατηρήσουμε, να το αλλάξουμε ή να το καταργήσουμε, να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας ή να μας συνθλίψει, όπως λέτε. Από αυτή την οπτική, κανένα σύστημα δεν είναι ικανό να μας συντρίψει ολοκληρωτικά και δια παντός. Ακόμα και τα πιο αυταρχικά συστήματα γερνάνε και πεθαίνουν. Πάντα θα υπάρχει η ελπίδα της αντίστασης και της αναγέννησης, εάν αυτό θέλουμε.
Υπάρχει, όμως, κι ένα μεγαλύτερο “σύστημα” κι αυτός είναι ακριβώς ο χώρος που προσπαθούμε να αγγίξουμε με την παράσταση, από το οποίο κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει: η ανθρώπινη μοίρα, η θνητότητα, η ευθραυστότητα κι η ευαλωτότητά μας. Δεν είναι μόνο ο ένας χαρακτήρας καταδικασμένος στη δύναμη που του επιβάλλεται. Κι αυτός που εξουσιάζει είναι, επίσης, καταδικασμένος μέσα στην ίδια συνθήκη. Και οι δύο μαζί πορεύονται προς την ίδια κατεύθυνση, παίζουνε με τους ίδιους κανόνες το ίδιο παιχνίδι, ξανά και ξανά, καταδικασμένοι στην ίδια επανάληψη. Υπό αυτό το πρίσμα, η παράσταση έχει στηθεί λιγότερο με όρους θεατρικής δραματουργίας και περισσότερο με όρους ποίησης και τραγωδίας· όπου τραγωδία εννοώ την αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να χαράξει τη δική του, αυτόνομη πορεία μέσα σε έναν κόσμο που έχει ήδη προκαθοριστεί από τους θεούς, από τη μοίρα, από κάτι μεγαλύτερο, κι από το οποίο δεν μπορεί ποτέ να ξεφύγει.
Η σκέψη αυτή, ωστόσο, δεν πρέπει να θεωρηθεί ως απόδειξη της ματαιότητας της ύπαρξης, αλλά ως φορέας της ελευθερίας μας. Όπως δεν μπορούμε να υπάρξουμε εκτός του χώρου, έτσι δεν μπορούμε να υπάρξουμε και εκτός ενός “συστήματος” αφού μόνο μέσα σε ένα σύστημα μπορούμε να αντιληφθούμε την ύπαρξή μας· όμως μέσα σε αυτό το σύστημα είμαστε ελεύθεροι να διαγράψουμε τη δική μας, προσωπική πορεία. Αυτός είναι ο λόγος που η παράσταση θίγει τον μύθο του Σίσυφου, όχι για να υπογραμμίσει τη ματαιότητα της αέναης προσπάθειάς του να κουβαλάει τον βράχο, αλλά γιατί, όπως γράφει ο Camus, “πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο”».
Αναφέρετε, επίσης, ότι «δεν υπάρχει καμιά διέξοδος για κανέναν από τους δύο. Το σώμα θα σηκωθεί και θα πέσει ξανά». Έχετε νιώσει ποτέ εγκλωβισμένος μέσα στην Τέχνη σας;
«Συνέχεια! Βέβαια, το ότι νιώθω εγκλωβισμένος μέσα στην τέχνη μου είναι δείγμα τού ότι νιώθω εγκλωβισμένος μέσα στο μυαλό μου κι επομένως μέσα σε έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο και να αισθάνομαι. Κι ακριβώς επειδή νιώθω εγκλωβισμένος, μου είναι απαραίτητο να αναζητώ όχι απλώς νέα ερεθίσματα και νέες παραστάσεις, αλλά νέους τρόπους αντίληψης, αίσθησης και κατανόησης. Για αυτόν τον λόγο έχω συνεχώς την ανάγκη να διαβάζω, να ακούω ήχους, να βλέπω εικόνες: για να μπορέσω, έστω για λίγο, με τη φαντασία μου να ξεφύγω από τα στενά όρια του δικού μου μυαλού και να μπω σε άλλους κόσμους, να μπορέσω να δω, να ακούσω, να αισθανθώ για λίγο διαφορετικά. Αυτή η συνεχής αίσθηση εγκλωβισμού είναι, ταυτόχρονα, και η πηγή της φαντασίας».
Αν και πολύ νέος, διδάσκετε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο Ωδείο Αθηνών και δίνετε ομιλίες σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Θα έχετε, ίσως, σχηματίσει μια σφαιρική εικόνα για το πώς αντιμετωπίζεται η Τέχνη της μουσικής σε πολλά μέρη του κόσμου. Πιστεύετε ότι στη χώρα μας, η πολιτεία είναι κοντά στους νέους μουσικούς;
«Χωρίς να είμαι ειδικός στα ζητήματα μουσικής εκπαίδευσης, αντλώντας μόνο από τη προσωπική μου εμπειρία σπουδών και διδασκαλίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό, θεωρώ πως η χώρα μας έχει πολύ δυνατά μουσικά Πανεπιστήμια και στο επίπεδο της δημιουργικής πράξης, με συνθέτες και μουσικούς εκτελεστές, αλλά και στο επίπεδο της επιστημονικής έρευνας, μέσα στον ευρύτερο κλάδο της μουσικολογίας. Προφανώς, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι ακόμη καλύτερα, εάν τα τμήματα αυτά είχαν καλύτερη χρηματοδότηση· όμως, αυτό είναι ένα ευρύτερο πρόβλημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πέρα από τα τμήματα μουσικής. Εάν εντοπίζω ένα πρόβλημα, για το οποίο θεωρώ πώς η πολιτεία θα μπορούσε να προσφέρει λύσεις, είναι στις προπαρασκευαστικές σπουδές των νεαρότερων ηλικιών, σε έναν χώρο, δηλαδή, που έχει καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από τα μουσικά ωδεία και την ιδιωτική εκπαίδευση κι η κρατική μέριμνα είναι σχεδόν ανύπαρκτη».
Ταυτότητα Παράστασης
Ερμηνεύουν: Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Γιάννης Αγγελάκης
Χορογραφία: Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου
Μουσική Σύνθεση: Γιάννης Αγγελάκης
Σχεδιασμός Κοστουμιών: Ελλάδα Δαμιανιού
Σχεδιασμός Φωτισμού: Βαγγέλης Μούντριχας
Βοηθός Χορογράφου: Βάσια Μπακογιάννη
Φωτογραφίες/Βίντεο: Ιωάννης Καμπάνης
Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη
Παραγωγή: Ars Nova Experimentalis
