© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η εταιρεία θεάτρου OneTwoFree παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό το έργο «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» του Ματέι Βισνιέκ στο θέατρο Χώρος, σε σκηνοθεσία Στέλιου Πατσιά [Πραβίου 6-8, Βοτανικός].
Δύο γυναίκες με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο συναντιούνται στον απόηχο του εθνοτικού πολέμου της Βοσνίας. Η Κέιτ, μια Αμερικανίδα ψυχολόγος γνωρίζει τη Ντόρα, θύμα γενοκτονικού βιασμού. Μέσα από ένα κολλάζ πραγματικών και φανταστικών εικόνων και καταστάσεων ξετυλίγεται η ιστορία των δύο αυτών γυναικών και ο αγώνας τους να ξεπεράσουν τη φρίκη, τα τραύματα του πολέμου καθώς και τα προσωπικά τους αδιέξοδα.
Ερμηνεύουν οι Νικόλ Δημητρακοπούλου και Σοφία Παλάντζα· μιλήσαμε μαζί τους.
Τι σας προσέλκυσε στο έργο του Ματέι Βισνιέκ;
Νικόλ Δημητρακοπούλου (Ν.Δ.): «Τα τελευταία χρόνια έχω ασχοληθεί πολύ στις δουλειές μου με το θέμα της βίας προς τις γυναίκες. Η θεματική αυτή με απασχολεί πολύ. Το έργο αυτό θέτει το σώμα της γυναίκας και τη βία που αυτό υφίσταται στο κέντρο του. Είναι ένα πολύ δυνατό έργο, που μιλά για έναν αρκετά πρόσφατο πόλεμο και που οι περισσότεροι άνθρωποι της γενιάς μου θυμούνται. Μάλιστα, έχω πολύ ισχυρές μνήμες από τις αντιπολεμικές συναυλίες και πορείες που είχα πάει ως παιδί. Σε καμία, όμως, περίπτωση δεν είχα εικόνα για τους μαζικούς βιασμούς που συντελέστηκαν τότε και που ήταν, όπως αποκαλύπτει και η παράσταση, πολεμική στρατηγική. Ο τρόπος που ο Βισνιέκ βουτά και αποκαλύπτει αυτή την πολεμική τακτική και τα εγκλήματα που συντελέστηκαν στα Βαλκάνια μέσα από το στόμα δύο γυναικών, είναι αριστοτεχνικός και αποτελεί για μένα μια πρόκληση να καταφέρω να τον μεταδώσω με όλες μου τις δυνάμεις».
Σοφία Παλάντζα (Σ.Π.): «Το έργο καταπιάνεται με ένα δύσκολο θέμα που είναι αυτό της εθνικιστικής τρέλας και του αντίκτυπου που έχει ο πόλεμος -μία ως επί το πλείστον αντρική υπόθεση- επάνω στο γυναικείο φύλο. Σε τι ακρότητες μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος εάν του δοθούν οι κατάλληλες συνθήκες; Τι είναι αυτό που τον μεταμορφώνει σε άγριο ζώο, όπου αδελφός σφάζει αδελφό; Από πού απορρέει τόσο μίσος; Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα που θέτει το έργο με απασχολούσαν έντονα, ειδικά τώρα που ο πόλεμος είναι στη διπλανή πόρτα και μαστίζει τον πλανήτη. Και αυτό ακριβώς είναι που με γοήτευσε σ’ αυτό το έργο. Η ανάγκη του συγγραφέα να κατανοήσει την ανθρώπινη βαρβαρότητα και να βρει λέξεις να περιγράψει όσα φαντάζουν ανείπωτα μέσα από τη ματιά δύο γυναικών, αλλά και το μικρό σποράκι αισιοδοξίας και ελπίδας που φυτεύει στο άγονο έδαφος μιας εξαϋλωμένης ανθρωπότητας».
Το έργο ανεβαίνει για πρώτη φορά στη χώρα μας από τη δική σας ομάδα. Ποιος το ανακάλυψε;
Σ.Π.: «Το έργο το ανακάλυψε ο φίλος και συνεργάτης μας Θωμάς Τσαλαπάτης. Ο Θωμάς είναι ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και θεατρολόγος και έχει συνεργαστεί ως συγγραφέας με τον σκηνοθέτη μας, τον Στέλιο Πατσιά, στην προηγούμενη σκηνοθεσία του στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Η σύγχρονη δραματουργία μάς απασχολεί πάντα, κι έτσι συχνά όταν βρισκόμαστε συζητάμε για διάφορα έργα. Επίσης, γνώριζε ότι υπήρχε έντονη επιθυμία από τους τρεις μας να συνεργαστούμε καθώς είχαμε ξαναπροσπαθήσει να βρούμε χρηματοδότηση για ένα έργο του Wajdi Mouawad, δυστυχώς χωρίς επιτυχία. Έτσι, λοιπόν, κάποια στιγμή δεχτήκαμε ένα e-mail από τον Θωμά, που στο θέμα έγραφε με κεφαλαία γράμματα “αυτό το έργο πρέπει να ανεβάσετε”. Το διαβάσαμε στα αγγλικά -μιας και δεν είχε μεταφραστεί στα ελληνικά- και βουτήξαμε στα βαθιά».
Πείτε μας δύο λόγια για τις ηρωίδες.
Σ.Π.: «Η Κέιτ, μία Αμερικανίδα ψυχίατρος με καταγωγή από την Ιρλανδία, πηγαίνει στη Βοσνία με μια αποστολή του ΝΑΤΟ και συμμετέχει σε μία από τις ομάδες εντοπισμού μαζικών τάφων. Εκεί έρχεται αντιμέτωπη με όλη τη φρίκη του πολέμου. Κάνει μία απόπειρα να χρησιμοποιήσει τη λογική και την επιστήμη της για να αποκωδικοποιήσει την ανθρώπινη κτηνωδία και να αναλύσει τους μηχανισμούς που την προκαλούν, όμως ο νους και η ψυχή της αδυνατούν να ανταπεξέλθουν μπροστά στις εικόνες που τη στοιχειώνουν».
Ν.Δ.: «Η Ντόρα είναι μια Βόσνια γυναίκα, η οποία έχει πέσει θύμα βιασμού από στρατιώτες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το σώμα της έχει υπάρξει πεδίο μάχης και τα αποτελέσματα αυτής της πράξης προσπαθεί να διαχειριστεί κατά τη διάρκεια του έργου. Δεν κατηγορεί την αντίπαλη πλευρά, αλλά όλους όσους αναμείχθηκαν σε αυτόν τον πόλεμο· δηλαδή, όλους τους Βαλκάνιους. Όπως λέει και η ίδια “Πώς να σου πω ότι σιχαίνομαι τη χώρα μου; Πώς να σου πω ότι δεν έχω πια χώρα; Ακόμα και όταν τελειώσει ο πόλεμος, το μέρος θα είναι καταραμένο. Θα το στοιχειώνει το μίσος, οι κραυγές των θυμάτων και οι ντροπή”».
Το έργο μιλά για τις φρικτές συνέπειες του πολέμου για τον άνθρωπο. Ένα σχόλιό σας για το γεγονός ότι στις μέρες μας, δύο πόλεμοι μαίνονται δίπλα μας;
Ν.Δ.: «Είναι σοκαριστικό πως μπορούμε να δούμε ακριβώς τις ίδιες πρακτικές για τις οποίες μιλάει το έργο μας στους πολέμους που γίνονται αυτή τη στιγμή δίπλα μας. Οι βιασμοί είναι ένα εργαλείο πολέμου και ο πόλεμος δεν έχει διαφορά είτε έγινε το ’90 είτε το 2024. Το πώς ένας σύγχρονος άνθρωπος φτάνει στο σημείο να σκοτώσει και να προβεί σε βιασμούς γυναικών, παιδιών, βασανισμούς αμάχων είναι το θέμα της παράστασης αυτής αλλά, κυρίως, ερώτημα όλης της ανθρωπότητας. Δεν πρόκειται για ατομική ευθύνη των στρατιωτών αλλά για συντεταγμένη κατεύθυνση. Χρειάζεται εντατική προπόνηση, προκειμένου ο άνθρωπος να καταφέρει σταδιακά να απωλέσει κάθε αρχή και αξία και να διαπράξει τα μεγαλύτερα εγκλήματα στο όνομα του εκάστοτε ιερού πολέμου».
Τι θα θέλατε να μείνει από αυτή την παράσταση;
Σ.Π.: «Σε κάθε παράσταση που κάνουμε προσπαθούμε να εμβαθύνουμε σε θέματα που μας απασχολούν, να ανακαλύψουμε νέους δρόμους, να μετατοπιστούμε σε σχέση με τις εκάστοτε καλλιτεχνικές μας σταθερές.
Με αυτή την παράσταση, θέλουμε να αντισταθούμε στη λήθη και τη θεώρηση του πολέμου ως κάποιου μακρινού ιστορικού γεγονότος. Ο πόλεμος, η μισαλλοδοξία, ο ρατσισμός είναι εδώ, δίπλα μας. Ας αναλογιστούμε όλοι τις ευθύνες μας».
Ταυτότητα Παράστασης
Συγγραφέας: Ματέι Βισνιέκ
Μετάφραση: Νατάσα Σίδερη
Σκηνοθεσία: Στέλιος Πατσιάς
Σκηνικά – Κοστούμια: Μαρία Παλάντζα
Σχεδιασμός φωτισμών: Ναυσικά Χριστοδουλάκου
Μουσική σύνθεση: Γιώργος Κασσαβέτης
Φωτογραφίες – trailer: Archlabyrinth
Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη
Ερμηνεύουν: Νικόλ Δημητρακοπούλου, Σοφία Παλάντζα
