«Η Κλειώ, μια καλόκαρδη γαϊδούρα», κλείνει ραντεβού με τα παιδιά ηλικίας από 3 έως και 9 ετών, στο Θέατρο Άβατον, κάθε Κυριακή στη 1:30 το μεσημέρι [Ευπατριδών 3, Κεραμεικός – Μετρό Κεραμεικός]. Ο Στέφανος Παπατρέχας γράφει και συν-σκηνοθετεί με την Νάντια Δαλκυριάδου το έργο, που κάνει πρεμιέρα στις 15 Οκτωβρίου.
Η γαϊδούρα η Κλειώ επισκευάζει τη φάρμα για το χειμώνα που έρχεται, ενώ οι καυγάδες ανάμεσα στα άλλα ζώα δε λένε να σταματήσουν. Όσο, όμως, ο κόκορας, το πρόβατο, η αλεπού μαλώνουν και όσο οι πάπιες κουτσομπολεύουν, η Κλειώ βάζει μπρος ένα σχέδιο για να γκρεμίσει όλα τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που έχουν τα ζώα της φάρμας και με το πείσμα, μα και την εξυπνάδα της, καταφέρνει να χτίσει μια δυνατή φιλία μεταξύ τους. «Με όσα θα ακούσετε, με όσα εδώ θα δείτε,/
σίγουρα θα γελάσετε και θα ευχαριστηθείτε./ Η φάρμα σάς υπόσχεται πως όλα θα ‘ναι ωραία/ και ίσως κάτι μάθουμε όλοι μαζί παρέα».
Το γεμάτο χιούμορ, φαντασία και χρώματα έργο, μιλά για την αποδοχή, τη δύναμη της ομάδας, το γκρέμισμα των προκαταλήψεων και το χτίσιμο της φιλίας.
Ο Στέφανος Παπατρέχας μίλησε μαζί μας.
Η «Κλειώ, μια καλόκαρδη γαϊδούρα» είναι η καινούργια σας παράσταση. Μιλήστε μας λίγο για την «πρωταγωνίστριά» σας. Τι την κάνει καλόκαρδη και ποιος είναι ο ρόλος της στη φάρμα των ζώων;
«Η ιδέα να έχουμε μια γαϊδουρίτσα για πρωταγωνίστρια ανήκει στη Νάντια Δαλκυριάδου. Τα γαϊδουράκια έχουν τη φήμη πως είναι πεισματάρικα ζώα, πως “μουλαρώνουν”. Αυτό, ωστόσο, απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Όπως μας είπε και η Τατιάνα Παπαμόσχου, όταν πήγαμε για τη φωτογράφιση της παράστασης στην “Γαϊδουροχώρα – Tο ελληνικό κέντρο για το γαϊδούρι”, τα γαϊδουράκια είναι πολύ έξυπνα ζώα και έχουν κρίση. Επεξεργάζονται, δηλαδή, την οδηγία που τους δίνεται και αν την κρίνουν ως λανθασμένη, επικίνδυνη κ.λπ., αν διαφωνούν με λίγα λόγια, τότε αρνούνται να εκτελέσουν την οδηγία. Έχει τύχει να σώσουν τον αναβάτη τους λόγω αυτής της άρνησης, γιατί παρακάτω υπήρχε π.χ. ένα επικίνδυνο ζώο ή γκρεμός. Πάνω σε αυτήν την προκατάληψη, επομένως, έγραψα την “Κλειώ”. Στο έργο μας έχουμε μια φάρμα, την οποία η γαϊδουρίτσα η Κλειώ επισκευάζει από τις ζημιές κάθε καλοκαίρι, ώστε τον χειμώνα να μπορούν να είναι όλα τα ζώα στα ζεστά. Παρόλα αυτά, τα υπόλοιπα ζώα της φάρμας πιστεύοντας σε προκαταλήψεις τσακώνονται συνεχώς και η Κλειώ αποφασίζει να επέμβει, ώστε να δουν πέρα από τα στερεότυπα αυτά».
Πρόκειται για τη δεύτερη παιδική παράσταση που γράφετε, αλλά και σκηνοθετείτε. Τι σας οδήγησε να στραφείτε στο παιδικό θέατρο;
«Είμαι από τους ηθοποιούς που απολαμβάνω να παίζω σε παραστάσεις για παιδιά και εφήβους. Έχω παίξει σε πάρα πολλές παιδικές παραστάσεις και φέτος ακόμη παίζω ως ηθοποιός σε παράσταση για εφήβους. Επομένως, όταν η Νάντια και ο Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης πρότειναν σε εμένα και τον Λάζαρο Βαρτάνη να ενώσουμε τις δυνάμεις μας σε μια παράσταση για παιδιά, είπαμε αμέσως ναι. Είχα ξαναγράψει στο παρελθόν έργο για παιδιά και ήταν μια καλή ευκαιρία να το ξανακάνω. Αυτήν τη φορά σκηνοθετώ, κιόλας, μαζί με τη Νάντια. Έχει μια γοητεία αυτό το είδος. Ενώ δεν διαφέρει σε πολλά από μια ενήλικη παράσταση -απαιτείται πολλή δουλειά, αλήθεια, ενέργεια, οργάνωση-, έχει, ταυτόχρονα, πολλές παραμέτρους που οφείλεις να φροντίσεις γιατί απευθύνεσαι σε ένα πολύ απαιτητικό κοινό, τα παιδιά· ενώ, ταυτόχρονα, εγώ αισθάνομαι την ανάγκη να φτιαχτεί μια παράσταση όπου και οι γονείς θα περάσουν ωραία».
Και ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζετε, κάθε φορά που ανεβαίνει μια παιδική σας παράσταση;
«Αρχικά το να αφορά το κείμενο, και γενικότερα η παράσταση, τα παιδιά. Το να δεις τις αντιδράσεις τους, να ακούσεις αν θα περάσουν τα μηνύματα, αν θα γελάσουν σε όσα σημεία έχει χιούμορ το έργο, αν θα τα συνεπάρει η ιστορία και η ατμόσφαιρα που φτιάξαμε. Αυτό, βέβαια, ισχύει και στις ενήλικες παραστάσεις· με τη σημαντική διαφορά πως τα παιδιά είναι ειλικρινή στις αντιδράσεις τους και θα δείξουν επιτόπου το αν και το πόσο καλή τους φαίνεται η παράσταση».
Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που πρέπει οπωσδήποτε να διαθέτει μια παράσταση που απευθύνεται σε μικρούς θεατές, ώστε να καταφέρει και να τους διασκεδάσει αλλά και να τους διδάξει;
«Οπωσδήποτε μουσική, τραγούδι και χορό. Υπάρχουν, όμως, και πολλά που πρέπει να αποφύγεις όπως τα σκοτάδια, την πολλή ένταση, τη βία επί σκηνής φυσικά, και ανάλογα με την ηλικία στην οποία απευθύνεσαι υπάρχουν κι άλλα. Για παράδειγμα, εμείς απευθυνόμαστε σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και θεωρούμε πως δεν ενδείκνυται η χρήση μάσκας από τους ηθοποιούς, γιατί μπορεί να είναι τρομακτικό κάτι τέτοιο σε αυτή την αναπτυξιακή φάση. Ακόμη, υπάρχει πολύ χιούμορ και συνεχής επικοινωνία με τα παιδιά».
Έχουν παίξει κάποιο ρόλο στα θέματα που θίγετε -όπως η συμπερίληψη, η αποδοχή της διαφορετικότητας, το πείσμα και το θάρρος για την υπερπήδηση των εμποδίων, αλλά και στον τρόπο που τα προσεγγίζετε- οι σπουδές σας στην Ψυχολογία;
«Πιστεύω πως και χωρίς να έχω σπουδάσει Ψυχολογία, πάλι θα με αφορούσαν και θα με κινητοποιούσαν να γράψω και γενικώς να μιλήσω για όλα αυτά μέσω του θεάτρου. Σαφώς, όταν σε ενδιαφέρουν τέτοια ζητήματα, ό,τι κάνεις το προσλαμβάνεις με αυτό το φίλτρο, πόσο μάλλον όταν διαβάζεις βιβλία ψυχολογίας και κάνεις τέτοιες σπουδές. Πιστεύω, λοιπόν, πως έπαιξαν ρόλο όχι στο ότι μιλάω για τα θέματα αυτά, αλλά στα εφόδια να τα διαχειριστώ, να τα προσεγγίσω, όπως λέτε κι εσείς πολύ σωστά».
Μπορεί το παιδικό θέατρο να βοηθήσει στο γκρέμισμα των προκαταλήψεων και αν ναι, με ποιον τρόπο;
«Ασφαλώς συμβάλλει. Η Τέχνη, σε όποια μορφή της, έχει ως στόχο και να ευαισθητοποιήσει, να προβληματίσει, να επηρεάσει, να μετακινήσει λίγο τον τρόπο σκέψης του αποδεκτή. Η Τέχνη είναι -ή πρέπει να είναι- κατεξοχήν χώρος που δεν υπάρχουν στερεότυπα, όπου υπάρχει συμπερίληψη, αποδοχή. Ωστόσο, μόνο του το Θέατρο δεν έχει τόση δύναμη, κατά τη γνώμη μου. Η παιδεία γενικότερα, η πολιτεία με την παιδεία που παρέχει, με τον τρόπο που αντιμετωπίζει τους πολίτες, η οικογένεια και ο τρόπος ανατροφής, ακόμη και μικρές πράξεις της καθημερινότητάς μας, όλα μαζί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για το οριστικό γκρέμισμα των στερεοτύπων. Εμείς, με τις παραστάσεις μας, ελπίζω πως βάζουμε ένα λιθαράκι σε αυτό».
Εκτός από το παιδικό θέατρο, συμμετέχετε ως ηθοποιός και σε παραστάσεις για ενήλικες. Τι κάνετε για να μεταπηδήσετε από τη μια συνθήκη στην άλλη;
«Ουσιαστικά, μιλάμε για το ίδιο πράγμα. Στόχος μιας παράστασης, είτε είναι για παιδιά είτε για εφήβους είτε για ενήλικες, είναι να πει μια ιστορία. Οπότε, ο κορμός είναι ο ίδιος. Αλλάζει, απλώς, ο τρόπος πρόσληψης από το εκάστοτε κοινό και άρα και ο τρόπος προσέγγισης της ιστορίας. Τα υλικά δηλαδή. Όλα απαιτούν δουλειά, οργάνωση, αφοσίωση και ψάξιμο».
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο: Στέφανος Παπατρέχας
Σύλληψη l Σκηνοθεσία: Νάντια Δαλκυριάδου – Στέφανος Παπατρέχας
Σκηνικά l Κοστούμια: Έλλη Εμπεδοκλή
Μουσική: Σίσσυ Βλαχογιάννη
Χορογραφίες: Ματίνα Κωστιάνη
Σχεδιασμός φωτισμών: Γιώργος Ψυχράμης
Βοηθός σκηνογράφου & ενδυματολόγου: Ασημίνα Κουτσογιάννη
Φωτογραφίες l Γραφιστικά l Trailer: Αγάπη Καλογιάννη
Σχεδιασμός αφίσας: Στέφανος Μιχαηλίδης
Επικοινωνία παράστασης: Βάσω Σωτηρίου
Παραγωγή: ΚΑΡΑΚ ΑΜΚΕ – ONORIO ΑΜΚΕ
Παίζουν: Λάζαρος Βαρτάνης, Αλέξανδρος Καναβός, Γεωργία Κυριαζή, Άρης Μπαταγιάννης
