Οι «Σκηνές από έναν Γάμο» του Ίγκμαρ Μπέργκμαν ανεβαίνουν στη Σκηνή Ωμέγα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, σε μετάφραση, δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία Έλενας Καρακούλη [λεωφ. Ηρ. Πολυτεχνείου 32].
Η ιστορία της Μαριάννε και του Γιόχαν αποτυπώνει με αδυσώπητη ειλικρίνεια και σχεδόν ντοκουμενταρίστικο ρεαλισμό τα στάδια της φθοράς και της παρακμής μιας συζυγικής σχέσης.
Το σπαρακτικό αριστούργημα γράφηκε ακριβώς 50 χρόνια πριν, αρχικά ως τηλεοπτική σειρά και έπειτα ως κινηματογραφική ταινία με παγκόσμια επιτυχία.
Κρατώντας τη δομή και τους υπέροχα ειρωνικούς τίτλους των «Σκηνών», η Έλενα Καρακούλη σκηνοθετεί τη Μαρίνα Ασλάνογλου και τον Νίκο Ψαρρά σε μια παράσταση για το υπαρξιακό πεδίο συνάντησης, αλλά και σύγκρουσης με τον Άλλον.
Η σκηνοθέτρια μίλησε μαζί μας.
Τι σας προσέλκυσε στο συγκεκριμένο έργο;
«Οι “Σκηνές από έναν Γάμο” είναι μια συναρπαστική ανατομία της σχέσης. Μιλούν για τους ρόλους που καλούμαστε να παίξουμε όλοι μας, ανεξαρτήτως εποχής. Υπάρχουν σημεία στα οποία αναγνωρίζω τον εαυτό μου αλλά και ερωτήματα για τα οποία δεν έχω την απάντηση. Αυτά, κυρίως, τα επίμονα ερωτήματα έπαιξαν ρόλο στο να επιλέξω αυτό το έργο. Οι “Σκηνές από έναν Γάμο” είναι ένα γενναίο σχόλιο πάνω στην ανάγκη μας να αγαπηθούμε και στα λάθη που κάνουμε, παρά τις καλές μας προθέσεις».
Μετάφραση, δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία φέρουν την υπογραφή σας. Πόσο έχετε παρέμβει στην αρχική ιδέα του έργου; Και που εστίασε η σκηνοθεσία σας;
«Οι “Σκηνές από έναν Γάμο” ξεκίνησαν ως τηλεοπτική σειρά· στη συνέχεια, ακολούθησε η εμβληματική ταινία. Η διασκευή μας εστιάζει στους δύο συζύγους -παραλείποντας τους υπόλοιπους χαρακτήρες· με εξαίρεση την κυρία Ζακόμπι, μια γυναίκα που θέλει διαζύγιο, την οποία υποδύεται μέσω βίντεο, και την ευχαριστώ γι’ αυτό, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη· η οποία, σημειωτέον, είχε υποδυθεί την Μαριάννε, στο Θέατρο Προσκήνιο, το 2005-6.
Στη δική μας παράσταση, κρατάμε τη δομή του έργου και τους υπέροχα ειρωνικούς τίτλους του Μπέργκμαν, αλλάζουμε την αρχική συνθήκη της και συνομιλούμε με την τελευταία ταινία του Μπέργκμαν, “Σαραμπάντ”, όπου πρωταγωνιστούν ο Γιόχαν και η Μαριάννε, 30 χρόνια μετά. Πηγή έμπνευσης ήταν, επίσης, το μυθιστόρημα “Ιστορία ενός γάμου”, του επίσης Σκανδιναβού Γκάιρ Γκούλικσεν.
Στην παράστασή μας, τα πάντα διαδραματίζονται στο σπίτι. Το σπίτι χωράει τις ζωές τους και τους καταπίνει».
Μιλήστε μας για το ζευγάρι των Γιόχαν και Μαριάννε.
«Οι άνθρωποι αυτοί αγαπούν, μισούν, θυμώνουν, συμφιλιώνονται, ξεχνούν, εθελοτυφλούν, κλαίνε, ονειρεύονται, βλέπουν εφιάλτες, καταναλώνουν, προδίδουν, ζητούν συγγνώμη, λένε ψέματα, λένε αλήθεια, αυτοσχεδιάζουν, ακροβατούν. Είναι υπέροχοι, είναι εγωκεντρικοί, είναι αντιφατικοί, είναι έξυπνοι, είναι απλοΟι σκηνές από ένα γάμο είέχτη σύροσπαθηπτϊκοί, είναι τρομαγμένοι είναι ανώριμοι και αγαπιούνται “γήινα και ανολοκλήρωτα”».
Πιστεύετε πως σε έργα που αφορούν σχέσεις, το βλέμμα της γυναίκας σκηνοθέτριας διαφέρει από εκείνο του άνδρα σκηνοθέτη;
«Δύσκολη ερώτηση. Και ειλικρινά δεν ξέρω την απάντηση. Προφανώς, ο καθένας μας είναι παιδί της εποχής του και το έργο του δεν μπορεί παρά να επηρεάζεται από τα βιώματά του. Δεν νομίζω, πάντως, ότι το βλέμμα καθορίζεται μόνο από το φύλο. Προσωπικά δεν μεροληπτώ, αλλά προσπαθώ να φωτίσω την σύγκρουση του έργου. Η σκηνοθεσία είναι, έτσι κι αλλιώς, μια προσωπική ανάγνωση, ένας ζωντανός διάλογος με το υλικό στο εδώ και τώρα».
«Χρειάστηκαν δυόμισι μήνες για να γράψω αυτές τις σκηνές. Μου πήρε μια ολόκληρη ενήλικη ζωή για να τις ζήσω» έλεγε ο Μπέργκμαν. Πώς σχολιάζετε τη φράση του αυτή;
«Το έργο του Μπέργκμαν είναι βιωματικό. Ο ίδιος έκανε πέντε γάμους και απέκτησε εννέα παιδιά. Ένα πολύτιμο υλικό έμπνευσης ήταν για μένα -πέρα από την αυτοβιογραφία του -το μυθιστόρημα της κόρης του, Λιν Ούλμαν, με τον τίτλο “Ανησυχία”. Εκεί, η συγγραφέας -παιδί του έρωτα του Μπέργκμαν με την ηθοποιό Λιβ Ούλμαν (την Μαριάννε του έργου)- προσπαθεί να συλλάβει και να περιγράψει την αγάπη, την εγκατάλειψη, τη μοναξιά, την οδυνηρή σχέση, θίγοντας τα μεγάλα θέματα, δηλαδή, που περιγράφει ο πατέρας της στις “Σκηνές από έναν Γάμο” και που η ίδια τα έζησε από πρώτο χέρι».
Έχει κανείς την αίσθηση ότι η βία μάς κατακλύζει· κάποιο σχόλιό σας;
«Δυσφορία. Θυμός. Απορία. Δεν νομίζω ότι οι προηγούμενες εποχές ήταν αγνές και ήρεμες, αλλά ότι τώρα περισσότερο από ποτέ ακούμε- και καλώς γίνεται- τα όσα συμβαίνουν στη διπλανή πόρτα. Ως προς αυτό, έχουμε σίγουρα καλύτερα αντανακλαστικά. Ως κοινωνία κάναμε, και σε ένα βαθμό εξακολουθούμε να κάνουμε, αυτό που λέει εύστοχα ο Μπέργκμαν με τον τίτλο “η τέχνη να σκουπίζεις κάτω από το χαλί”».
Τι νομίζετε ότι λείπει από τη ζωή μας σήμερα; Και τι μπορούμε να ευχηθούμε;
«Λείπει η ουσία, το βάθος, η σύνεση· ο χρόνος που θέλουν τα πράγματα για να συμβούν. Υπάρχει μια ευκολία γύρω μας, που είναι παγίδα· μια ταχύτητα ανασταλτική και καταπιεστική στον τρόπο που λειτουργούμε. Λείπει η έγνοια για τον πολιτισμό. Λείπει η γνώση· πληροφορία υπάρχει αρκετή… Λείπει η ψυχραιμία. Εύχομαι να βρεθεί ο χρόνος για όλα αυτά. Και η χαρά».
Ταυτότητα Παράστασης
Μετάφραση-δραματουργική επεξεργασία- Σκηνοθεσία: Έλενα Καρακούλη
Σκηνικά: Αλέγια Παπαγεωργίου
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Επιμέλεια Κίνησης: Φαίδρα Σούτου
Μουσική σύνθεση- video: Violet Louise
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Ανθή Φουντά
Βοηθός σκηνογράφου: Κωνσταντίνα Παπαθανασίου
Φωτογραφία: Σπύρος Περδίου // fb: “Spyros Perdiou” // Insta: “@taospy”
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Μαρίνα Ασλάνογλου, Νίκος Ψαρράς
Φιλική συμμετοχή στο βίντεο της παράστασης: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη
