Με το κλασικό αριστούργημα του Χένρικ Ίψεν, «Nόρα: Το σπίτι της κούκλας», σε μετάφραση και σκηνοθεσία Πέτρου Νάκου, ο καλλιτεχνικός Οργανισμός Altera Pars γιορτάζει φέτος είκοσι χρόνια λειτουργίας και καλλιτεχνικής δημιουργίας· οι παραστάσεις ολοκληρώνονται στις 2 Απριλίου [Mεγ. Αλεξάνδρου 123, Κεραμεικός].
Ο Πέτρος Νάκος –που, επίσης, ερμηνεύει- μίλησε μαζί μας.
Τι σας ώθησε να ανεβάσετε τη «Νόρα»;
«Καταρχάς, η “Νόρα” είναι ένα από τα σημαντικότερα ρεαλιστικά έργα παγκοσμίως· κι ο ρεαλισμός είναι το ρεύμα που αγαπώ και με ενδιαφέρει περισσότερο, τόσο ως σκηνοθέτη όσο και ως ηθοποιό. Επιπλέον, ο Ίψεν, χάρη στην οξυδέρκεια και τη διεισδυτικότητα που τον χαρακτηρίζουν ως συγγραφέα, κατορθώνει να μιλά στον σημερινό θεατή με απόλυτη αμεσότητα για όσα εξακολουθούν, όχι μόνο να τον απασχολούν, αλλά και συχνά να καθορίζουν τη ζωή του. Το “σπίτι της κούκλας”, επιπλέον, φέρει σήμερα έναν έντονο αέρα επικαιρότητας, μετά το ξέσπασμα του metoo και φυσικά μετά τα τόσα τραγικά φαινόμενα γυναικοκτονιών που κατακλύζουν την επικαιρότητα. Υπό το πρίσμα αυτό, μπορούμε σήμερα να “ξαναδιαβάσουμε” τη “Νόρα”, με την επίγνωση ότι η ισότητα των φύλων δεν είναι μια και τόσο δεδομένη κατάσταση, όσο πιστεύαμε μέχρι και πριν λίγα χρόνια».
Η «Νόρα» ενάμιση αιώνα μετά, φαίνεται οικεία στο θεατή. Σε ποια στοιχεία οφείλεται η διαχρονικότητά της;
«Στη “Νόρα”, ο Ίψεν θίγει πολλά ζητήματα· τη δυσμενή θέση της γυναίκας στην εποχή του, την υποκρισία της αστικής τάξης και τα επιφανειακά της προτάγματα, τη στείρα προσκόλληση στον προτεσταντισμό. Το κεντρικό, όμως, θέμα είναι η αδυναμία ουσιαστικής επαφής και επικοινωνίας των ανθρώπων μέσα στον γάμο. Πόσο καλά γνωρίζουμε τους συντρόφους μας; Πόσο καλά γνωρίζουμε, εμείς οι ίδιοι, τον εαυτό μας; Ποιες υποχωρήσεις είμαστε έτοιμοι να κάνουμε; Πόσα είμαστε πρόθυμοι να θυσιάσουμε, και πόσα να δώσουμε, προκειμένου να δημιουργήσουμε αληθινές σχέσεις με ισχυρά θεμέλια; Αυτά είναι τα καίρια ερωτήματα που θέτει ο Ίψεν στο “Κουκλόσπιτο” και θα είναι επίκαιρα στο διηνεκές, πιστεύω. Σε αυτά, θα πρέπει να προσθέσουμε και τις αδιαπραγμάτευτες αρετές της ιψενικής γραφής. Οι χαρακτήρες στο έργο είναι άψογα δομημένοι και δουλεμένοι στην παραμικρή λεπτομέρεια, παρασύροντας τους θεατές στην ιστορία και διευκολύνοντας την ταύτιση μαζί τους».
Η γυναικεία “ανασφάλεια” που συχνά “δικαιολογεί” την ανδρική τάση για προστασία και επιβολή, πόσο μακρινά και ξεπερασμένα είναι για τη σύγχρονη κοινωνία μας;
«Νομίζω ελάχιστα. Είναι κοινός τόπος να θεωρούμε τις γυναίκες το “ασθενές φύλο”, ακόμη κι αν, λόγω του political correct, πλέον δεν το εκφράζουμε όπως παλιότερα. Η γυναίκα συχνά αντιμετωπίζεται, ακόμη και σήμερα, ως ένας σχεδόν “ημιτελής” άνθρωπος που χρήζει καθοδήγησης και προστασίας. Πολλοί άνδρες, εξαιτίας αυτής της αντίληψης, υιοθετούν τον ρόλο του προστάτη και καθοδηγητή, ενώ από την άλλη πολλές γυναίκες είναι έτοιμες να αποδεχτούν τον ρόλο του κηδεμονευόμενου. Αυτό το σχήμα συχνά καταλήγει στη δημιουργία κακοποιητικών σχέσεων και, στις πιο ακραίες περιπτώσεις, σε γυναικοκτονίες».
Το Altera Pars μετρά είκοσι χρόνια λειτουργίας. Μέσα σε αυτή την 20ετία, κάνοντας μία αυτοκριτική θα αλλάζατε κάτι;
«Θα έκανα τηλεόραση προτού ανοίξω το θέατρο. Όταν πήραμε την πρωτοβουλία με τη Μίνα Χειμώνα να φτιάξουμε τον δικό μας χώρο, ήμουν πολύ νέος και είχα άγνοια κινδύνου. Τότε πίστευα ότι για να κάνεις θέατρο και να πετύχεις, αρκούσε να ξέρεις, να σέβεσαι και να αγαπάς αυτή τη δουλειά· όπως μας είχαν μάθει στη Δραματική του Εμπρός, απ’ όπου αποφοίτησα, στην οποία επίσης μας προέτρεπαν να αποφεύγουμε την τηλεόραση. Όταν είσαι πολύ νέος, είναι εύκολο να είσαι και αλαζόνας και οραματιστής και αισιόδοξος. Όλα αυτά τα είκοσι χρόνια δεν έχουμε λάβει ούτε μία αρνητική κριτική από επαγγελματία κριτικό για τις παραστάσεις μας, παρόλο που έχουμε αρκετές φορές καταπιαστεί με “δύσκολα” και πολύ απαιτητικά έργα. Κι όμως, στην πορεία “ενηλικίωσής” μου μέσα στo Altera, συνειδητοποίησα πως χωρίς οικονομικές πλάτες, ισχυρούς φίλους με διασυνδέσεις στον χώρο και χωρίς οσφυοκαμψίες, πολύ δύσκολα επιβιώνεις. Αν επιπλέον δεν έχεις και την εύκολη αναγνωρισιμότητα και προβολή της τηλεόρασης, τότε είναι πολύ δύσκολο να φτάσει η δουλειά σου στο ευρύ κοινό· και αυτό, στο τέλος της ημέρας αφήνει μια πικρία».
Σχέδια και ευχές για τα επόμενα είκοσι χρόνια του Altera Pars;
«Εύχομαι να συνεχίσουμε να διοχετεύουμε την παιδικότητα και τα οράματά μας σε αυτή την τόσο σκληρή και άδικη δουλειά που κάνουμε. Η παιδικότητα είναι στην ουσία ένα κράμα άκαμπτου πείσματος και άδολης αγάπης, συνδυασμός πολύτιμος για όσους κάνουμε θέατρο.
Ως προς τον άμεσο προγραμματισμό, συνεχίζουμε τις παραστάσεις της “Νόρας” μέχρι και τις 2 Απριλίου, ενώ στις 21 και 22 Μαρτίου ταξιδέψαμε στη Σύρο, όπου παρουσιάσαμε την παράσταση “Στην απέναντι όχθη”· μια πρωτότυπη μουσικοθεατρική παράσταση του Oργανισμού μας, για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες, στο θέατρο Απόλλων. Τα πιο μακροπρόθεσμα σχέδιά μας, για τις παραγωγές της επόμενης σεζόν, δεν είναι προς το παρόν ανακοινώσιμα, αλλά θα εμείνουμε και την επόμενη χρονιά σε ένα θέατρο με έντονο κοινωνικοπολιτικό χαρακτήρα».
Ταυτότητα παράστασης
«Νόρα: Το σπίτι της κούκλας»
Συγγραφέας: Χένρικ Ίψεν
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Πέτρος Νάκος
Σκηνικά: Ohm David
Κοστούμια: Δέσποινα Χειμώνα
Σχεδιασμός Φωτισμών: Πέτρος Νάκος
Μουσική επιμέλεια: Αγγελική Κοντού – Πέτρος Νάκος
Επιμέλεια Κίνησης: Ελβίρα Μπαρτζώκα
Δραματουργική επεξεργασία: Mίνα Χειμώνα
Επεξεργασία ήχων: Iωσήφ Τοπαλιάν
Βοηθός Παραγωγής: Διονύσης Μανιώτης
Κομμώσεις: Κωνσταντίνος Σαββάκης
Φωτογραφίες: Ελπίδα Μουμουλίδου
Trailer: Στέφανος Κοσμίδης
Γραφιστική επιμέλεια: Γιώργος Παπαδόπουλος
Επικοινωνία: Ράνια Παπαδοπούλου
Παίζουν οι:
Νόρα: Αγγελική Κοντού
Τόρβαλντ Χέλμερ: Πέτρος Νάκος
Χριστίνα Λίντε: Άντα Κουγιά
Νιλς Κρόγκσταντ (διπλή διανομή): Δημήτρης Δρακόπουλος, Σάκης Σιούτης
Γιατρός Ρανκ: Δημήτρης Αγοράς
Άννα: Σοφία Παναγιωτάκη
