Τι είναι η όπερα τελικά; Το τραγούδι, η μουσική, το θέατρο, ο χορός; Ένα υπερθέαμα, ένα έργο μερικών λεπτών, μια αναβίωση του αρχαίου δράματος, μια κωμωδία, ένα έργο επικών διαστάσεων; Ή μήπως μπορεί να είναι όλα αυτά;
Το OperaBox, η νέα ψηφιακή εκπαιδευτική πλατφόρμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής που σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος για σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία, καλεί μικρούς και μεγάλους σε μια περιήγηση στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της όπερας. Μέσα από δραστηριότητες, διαδραστικές εφαρμογές, νέο και αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό, μουσικολογικά και ιστορικά κείμενα, αλλά και μέσα από το ευφάνταστο βιντεοπαιχνίδι Helen of Solidarity, το OperaBox αναδεικνύει την πολυεπίπεδη διάσταση και τη διακαλλιτεχνική φύση της όπερας και του μουσικού θεάτρου. Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και από Εθνικούς Πόρους ΕΣΠΑ 2014-2020 μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».
Στο επίκεντρο της πλατφόρμας βρίσκεται η νέα κινηματογραφημένη όπερα για εφήβους Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ του Κορνήλιου Σελαμσή σε ποιητικό κείμενο Αλεξάνδρας Κ*, σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού, σκηνικά, κοστούμια και βίντεο-animation Πέτρου Τουλούδη και τηλεσκηνοθεσία Κωστή Θεοδοσόπουλου. Η παράσταση δημιουργήθηκε για τους εκπαιδευτικούς στόχους του προγράμματος Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία προσφέροντας μια νέα, φρέσκια και κωμική εκδοχή του μύθου που έχουμε συναντήσει πολλές φορές στα σχολικά βιβλία. Το έργο παντρεύει την οπερέτα του Ζακ Όφενμπαχ Η Ωραία Ελένη με τη σύγχρονη μουσική, τοποθετώντας τους ήρωες του μύθου στον πολύχρωμο κόσμο των ιαπωνικών κινουμένων σχεδίων, ενώ παράλληλα καυτηριάζει κοινωνικά στερεότυπα και προτάσσει τη σημασία της ατομικής ελευθερίας.
Ακολουθώντας τις σύγχρονες παιδαγωγικές τάσεις, το OperaBox προσφέρει στη μαθητική κοινότητα ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό video game με τίτλο Helen of Solidarity, βασισμένο στην πλοκή, τους χαρακτήρες και την αισθητική της Ωραίας Ελένης του Όφενμπαχ, με την δημιουργική σφραγίδα των ομάδων Bend και Oddbleat. Στο Helen of Solidarity, νικητής/τρια είναι αυτός/ή που θα καταφέρει να αποτρέψει την έναρξη του Τρωικού πολέμου. Ο/Η χρήστης/ρια μπαίνει στον ρόλο μιας διαφορετικής Ελένης που πρεσβεύει την ειρήνη και, επιστρατεύοντας τη μουσική και την πειθώ, μετακινείται μεταξύ των στρατοπέδων των Τρώων και τον Αχαιών και επιχειρεί να αποδείξει τη ματαιότητα του πολέμου. Τα μουσικά παιχνίδια του video game προσφέρουν χρήσιμα μουσικοπαιδαγωγικά εργαλεία για την ανάπτυξη ακουστικών δεξιοτήτων, ενώ μέσω της ενεργής συμμετοχής του χρήστη στους διαλόγους της ηρωίδας με τους διαφορετικούς χαρακτήρες το παιχνίδι προσφέρει τη δυνατότητα κατανόησης και εμβάθυνσης στις διαφορετικές πτυχές της ιστορίας του Τρωικού πολέμου.
Το Opera Box δεν εξαντλείται εκεί. Ο διαθεματικός σχεδιασμός του έχει ως στόχο να παρέχει χρήσιμα εργαλεία σε εκπαιδευτικούς διαφορετικών ειδικοτήτων τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην ενεργή συμμετοχή των μαθητών και μαθητριών, αλλά και των ίδιων των εκπαιδευτικών, σε διαδικασίες καλλιτεχνικής δημιουργίας. Πρωτότυπα μουσικολογικά κείμενα γύρω από την όπερα και το μουσικό θέατρο γραμμένα από την ιστορικό μουσικολόγο Άρτεμη Ιγνατίδου, βιωματικές δραστηριότητες, βίντεο-animation και άλλα πολλά συνθέτουν τον βασικό κορμό της ψηφιακής εκπαιδευτικής πλατφόρμας. Επιπλέον, μέσω των κουίζ και των εφαρμογών πολλαπλών επιλογών και αντιστοίχισης που βρίσκονται στο τέλος κάθε κεφαλαίου των ενοτήτων «Τι είναι η όπερα;» και «Η Ωραία Ελένη» οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές και οι μαθήτριες μπορούν να αξιολογήσουν τον βαθμό κατανόησης του περιεχομένου που έχει προηγηθεί. Πιο συγκεκριμένα, στην ενότητα «Φτιάξε τη δική σου όπερα», αλλά και στις προτεινόμενες δραστηριότητες στα συνολικά 10 κεφάλαια της ενότητας «Τι είναι η όπερα;», αναπτύσσονται εύκολα εφαρμόσιμες καλλιτεχνικές πρακτικές οι οποίες έχουν να κάνουν με τη μουσική, το κείμενο, τη σκηνοθεσία, την κίνηση, τον φωτισμό, τα σκηνικά και τα κοστούμια.
Η ψηφιακή εκπαιδευτική πλατφόρμα καλεί τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές να πειραματιστούν και να δημιουργήσουν πέρα από τα όρια της σχολικής τάξης, των ειδικοτήτων και των καλλιτεχνικών ειδών. Η όπερα αποτελεί μια πολυδιάστατη μορφή τέχνης, έναν ολόκληρο διακαλλιτεχνικό και διεπιστημονικό κόσμο, όπου οι τέχνες, οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι διαφορετικές επαγγελματικές ειδικότητες συγχρονίζονται και συνομιλούν για τη δημιουργία ενός έργου του είδους. Αυτή η τέχνη συνόλου μπορεί να αποτελέσει μια ανεξάντλητη δεξαμενή καλλιτεχνικών και μη εργαλείων για την εκπαιδευτική και μαθητική κοινότητα. Από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την υλοποίηση, από την πρώτη σκέψη των καλλιτεχνών μέχρι την πρεμιέρα μιας όπερας, όλα τα βήματα, όλα τα στάδια εργασίας, μπορούν να προσφέρουν εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη της καλλιτεχνικής και όχι μόνο εκπαίδευσης. Ενδεικτικά, κάποιοι από τους κεντρικούς στόχους της εκπαιδευτικής πλατφόρμας OperaBox είναι η συμβολή στη συνοχή της σχολικής τάξης, η ανάπτυξη της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης, η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, η κατανόηση της δυναμικής και αμφίδρομης σχέσης τέχνης και κοινωνίας, η ανάπτυξη της αφαιρετικής σκέψης, η σύνθεση όψεων της κοινωνικής και καλλιτεχνικής ταυτότητας, καθώς και η καλλιέργεια της αίσθησης του «ανήκειν».
Αντλώντας έμπνευση και υλικά από τη διττή –καλλιτεχνική και εκπαιδευτική– υπόσταση του λυρικού θεάτρου, οι Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής φιλοδοξούν να εισαγάγουν την τέχνη της όπερας εντός του σχολικού πλαισίου και –γιατί όχι;– μελλοντικά, με μια πιο ενεργή θέση, εντός του εκπαιδευτικού σχεδιασμού του ελληνικού σχολείου.
—————————————————————————————————————————
Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις ΕΛΣ
OperaBox • Η νέα ψηφιακή εκπαιδευτική πλατφόρμα της ΕΛΣ
Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος για σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία
Διαθέσιμο δωρεάν μέσω της ιστοσελίδας της ΕΛΣ https://operabox.nationalopera.gr/
Σχεδιασμός και υλοποίηση προγράμματος Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις ΕΛΣ
Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων ΕΛΣ Εύα Καρτερού
Υπεύθυνη συντονισμού προγράμματος Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία
Πανίνα Καρύδη
Υπεύθυνοι εκπαιδευτικού σχεδιασμού προγράμματος Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία Κική Κέρζελη, Μιχάλης Μοσχούτης, Καλλιρρόη Παπαδοπούλου, Ανν-Κριστίν Σωφρονίου
Υπεύθυνη επικοινωνίας προγράμματος Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία Μυρσίνη Βασιλοπούλου
OperaBox
Υπεύθυνοι σχεδιασμού και εκπαιδευτικού περιεχομένου Κική Κέρζελη, Μιχάλης Μοσχούτης
Συγγραφή ιστορικών / μουσικολογικών κειμένων Άρτεμις Ιγνατίδου
Ανάπτυξη και διαχείριση έργου Tool ΕΠΕ
Website development Tool ΕΠΕ
Art direction BEND IKE
Animation Studio ODD BLEAT ΙΚΕ
Game development eNVy softworks ΙΚΕ
Παραγωγή κινηματογραφικής ταινίας Foss Productions
Παραγωγή πρωτότυπων βίντεο ODD BLEAT ΙΚΕ
Παραγωγή βίντεο συνεντεύξεων συντελεστών της παράστασης Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ Foss Productions
Φιλολογική επιμέλεια Δημήτρης Καραδήμας
Μετάφραση στα αγγλικά Άρτεμις Ιγνατίδου, Αγγελική Μπούρα
Επεξεργασία αρχειακών βίντεο Λεωνίδας Παπαφωτίου
Φωτογράφοι Χάρης Ακριβιάδης, Βαλέρια Ισάεβα, Ηνωμένοι Φωτορεπόρτερ, Στέφανος Κυριακόπουλος, Ανδρέας Σιμόπουλος, Σωτήρης Σκερλίδης
Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ: Η ΤΑΙΝΙΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μουσική Κορνήλιος Σελαμσής
Λιμπρέτο Αλεξάνδρα Κ*
Μουσική διεύθυνση Στάθης Σούλης
Σκηνοθεσία Γιάννης Καλαβριανός
Σκηνικά, κοστούμια, βίντεο-animation Πέτρος Τουλούδης
Χορογραφία, κινησιολογία Μαριάννα Καβαλλιεράτου
Φωτισμοί Νίκος Βλασόπουλος
ΔΙΑΝΟΜΗ
Ελένη Μαρία Τσιρώνη
Βακχίς Μαριαλένα Πολίτη
Πάρης Κατερίνα Αλεξίου
Αχιλλέας Κατερίνα Μποτώνη
Αίας Αντώνης Αντωνιάδης
Μενέλαος Νίκος Ζιάζιαρης
Αγαμέμνων Χρήστος Ραμμόπουλος
Κάλχας Νικόλας Καραγκιαούρης
ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
Φλάουτο Κωνσταντίνος Μάργαρης
Κλαρινέτο Ηλίας Σκορδίλης
Σαξόφωνο Γκουίντο ντε Φλάβιις
Τρομπόνι Ιωάννης Κόκκορης
Κρουστά Παναγιώτης Κολιαβασίλης
Πιάνο Τζένη Σουλκούκη
Βιολί Ζήσιμος Σουλκούκης
Βιόλα Ελένη Φουρλάνου
Βιολοντσέλο Μαρία Σκανδάλη
Κοντραμπάσο Κωνσταντίνος Σηφάκης
Παραγωγοί Φαίδρα Βόκαλη, Θοδωρής Μάρκου, Ορέστης Πλακιάς
Executive producer Στέλιος Κοτιώνης
Τηλεσκηνοθέτης Κωστής Θεοδοσόπουλος
Διευθυντής φωτογραφίας Θοδωρής Μάρκου
Καλλιτεχνικός διευθυντής Πέτρος Τουλούδης
Μοντάζ Γεύη Δημητρακοπούλου
