H ξεχωριστή συναυλία με τίτλο ΗΘΟΣ, βασισμένη στους μύθους των Ηρακλή, Θησέα και Οδυσσέα, τις ζωές, τα πάθη και τους ανθρώπους τους, έρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ την Παρασκευή 10 Μαΐου, στις 8:30 μ.μ. [λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364, Καλλιθέα].
Στη συναυλία, η διακεκριμένη Ελληνίδα κοντράλτο Μαρίτα Παπαρίζου ερμηνεύει επί σκηνής τα πάθη και τα κατορθώματα των ηρώων σε μουσική των Μοντεβέρντι, Χαίντελ, Πόρπορα και Γκλουκ. Τη συνοδεύει η ορχήστρα Novarte Εnsemble υπό τη μουσική διεύθυνση του αναγνωρισμένου Ιταλού μαέστρου Μαουρίτσιο Κολαζάντι και το φωνητικό σύνολο Filii Notas υπό τη διεύθυνση της Μαρίας Μπαζού. Την σκηνοθετική επιμέλεια έχουν αναλάβει η Φωτεινή Παπαθανασίου και ο Γιώργος Αχλαδιώτης, ενώ συμμετέχει η υψίφωνος Ρόζα Καπόν Πουλημένου.
Οι ήρωες Ηρακλής, Θησέας και Οδυσσέας αποτελούν την πηγή έμπνευσης για μια δραματοποιημένη συναυλία με θεματικό άξονα τις ζωές, τα κατορθώματα, τα πάθη και τις συμφορές των ιδίων και όσων τους περιβάλλουν. Η Μαρίτα Παπαρίζου σε ένα tour de force, με τη συμμετοχή της Ρόζας Καπόν Πουλημένου, καλείται να ερμηνεύσει επί σκηνής, με τη βοήθεια κινησιολογίας, φωτισμών και σκηνικών αντικειμένων, ένα πλήθος ανδρικών και γυναικείων χαρακτήρων από το πανόραμα της μπαρόκ όπερας. Έτσι τη μια στιγμή μπορεί να είναι η πιστή Πηνελόπη και την άλλη η οργισμένη Αντιόπη, ο λυπημένος Άδμητος ή ο ερωτευμένος Θησέας, ο πολύτροπος Οδυσσέας ή η εκδικητική Κίρκη. Πρόκειται για μια ξεχωριστή εμπειρία που ξεδιπλώνει τον μύθο και επιτρέπει, μέσα από την ανθρώπινη φωνή και τη μουσική της ορχήστρας, να ενσαρκωθούν επί σκηνής όλα τα αρχέτυπα.
Η Μαρίτα Παπαρίζου μίλησε μαζί μας.
Ηρακλής, Θησέας, Οδυσσέας· πώς προέκυψε να ενώσετε ρόλους που έχουν γραφτεί βασισμένοι την ελληνική μυθολογία;
«Η όπερα αποτελεί τη φυσική συνέχεια της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, η οποία αποτελούσε μορφή εκπαίδευσης, στην αρχαία Ελλάδα. Μέσα από αυτήν οι αρχαίοι συγγραφείς και μέσα από τις ζωές και τα πάθη των ηρώων προέβαλαν αρχετυπικούς χαρακτήρες, δηλαδή, ποιούσαν ήθος. Η δε επιλογή των συγκεκριμένων ηρώων, πέρα από τον σχηματισμό της ακροστιχίδας του τίτλου, που συμπληρώνεται με τη λέξη Συνέργεια, έγκειται στο γεγονός κοινών σημείων της ζωής των ηρώων· όπως η εν ζωή κάθοδός τους στον Άδη, αλλά και στις πρωταρχικές αξίες που πρεσβεύει ο καθένας από αυτούς, καθιστώντας τους ως τους πλέον πρωταρχικούς χαρακτήρες της ελληνικής μυθολογίας. Προσπαθούμε, λοιπόν, μέσα από την παράστασή μας να παρουσιάσουμε ένα pasticcio, σύνηθες στην μπαρόκ μουσική, όπου η αγάπη, ο έρωτας, η πονηριά, η προδοσία, η εκδίκηση και γενικά μια μεγάλη παλέτα του ανθρώπινου ψυχισμού θα παρουσιαστεί επί σκηνής».
Μιλήστε μας για δικούς σας μύθους στη ζωή και την τέχνη.
«Σε αυτό στάθηκα ευλογημένη, γιατί είχα την τύχη να συνεργαστώ πολλάκις με τον Claudio Scimone, τον ιδρυτή και αρχιμουσικό των Solisti Veneti, τόσο μαζί τους όσο και χωρίς αυτούς. Θυμάμαι να είμαι στο σπίτι του στην Πάδοβα και, μεταξύ των προβών, να ξεκουράζομαι σε ένα κρυφό δωμάτιο του σπιτιού, γεμάτο χειρόγραφες παρτιτούρες και να πιάνω στα χέρια μου ιδιόχειρα έργα του Vivaldi. Τι να πρωτοθυμηθώ, το φέρεσθαι, την αγάπη του για φωνή μου και τις μουσικές που παίζαμε, το πώς με παρουσίαζε κάθε φορά, την ηχογράφηση του δίσκου μας; Ήταν και θα παραμείνει μέσα από τη μουσική κληρονομιά του ο φάρος μου, σαν δεύτερος πατέρας μου, πραγματικά».
Στην παράσταση ερμηνεύετε ανδρικούς και γυναικείους ήρωες. Πως καταφέρνετε να αποδίδετε τόσο διαφορετικούς ρόλους;
«Όπως σας είπα, η όπερα αποτελεί φυσική συνέχεια της δικής μας τραγωδίας, στην οποία οι ηθοποιοί ήταν αποκλειστικά άντρες· έτσι και στην όπερα οι ρόλοι αρχικά ερμηνεύονταν μόνο από άντρες, με τη διαφορά πως οι γυναικείοι ρόλοι, αλλά και πολλοί αντρικοί, αποδίδονταν από καστράτους. Με την εξάπλωση και τη δημοφιλία της όπερας υπήρχε έλλειψη τραγουδιστών και έτσι εισήλθαν και οι γυναίκες όχι στο προσκήνιο, αλλά στη σκηνή. Ήδη, λοιπόν, από το 17ο αιώνα έχουμε αντρικούς ρόλους, που γράφονται εξαρχής για συγκεκριμένες κοντράλτο της εποχής και αυτή η μόδα ουσιαστικά δεν έφυγε ποτέ. Μην ξεχνάμε πως όταν τραγουδάμε δεν είναι απλά ένας ρόλος, αλλά ένας χαρακτήρας, ένα ήθος, ένα σύμβολο και τα σύμβολα δεν έχουν φύλο. Πάνω σε αυτή τη φιλοσοφία μπορώ να “ενδυθώ” την Πηνελόπη ή τον Οδυσσέα, τον Θησέα ή την Αντιόπη, αλλά και τους υπόλοιπους ήρωες και ηρωίδες».
Έχετε τραγουδήσει πολλές φορές στο εξωτερικό. Είναι πιο εκπαιδευμένο το διεθνές κοινό λόγω παράδοσης της κλασικής μουσικής;
«Η όπερα γεννήθηκε στην εποχή της Αναγέννησης· μια εποχή που η Ελλάδα βίωνε την Τουρκοκρατία, η οποία όλοι γνωρίζουμε πότε τελείωσε. Λογικό, λοιπόν, να είναι πιο εκπαιδευμένο το κοινό του εξωτερικού, με εξαίρεση τα Επτάνησα και την τεράστια κλασική τους παράδοση, τα οποία γλύτωσαν τον τουρκικό ζυγό. Παρόλα αυτά η ΕΛΣ, τα Μέγαρα Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, οι Κρατικές μας ορχήστρες και η ΕΡΤ έχουν κάνει σημαντικά βήματα με περιοδείες και εμφανίσεις για παιδιά, αλλά και για μεγάλους, προσφέροντας εναλλακτικά ακούσματα, με ολοένα και αυξανόμενη παρουσία κοινού. Ζούμε σε μια δημοκρατική χώρα και δημοκρατία σημαίνει δικαίωμα στην επιλογή».
Έχετε συμμετάσχει και σε παραστάσεις οπερέτας, όπως πρόσφατα στους «Απάχηδες των Αθηνών». Είναι ευκολότερο για εσάς να τραγουδάτε οπερέτα από όπερα;
«Όποιοι είπαν πως η οπερέτα είναι ευκολότερη της όπερας πλανώνται πλάνην οικτράν· η οπερέτα έχει πολύ μεγαλύτερες σκηνικές απαιτήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν πρόζα και χορό και ας μην ξεχνάμε πως μιλάμε για κωμωδίες· και όλοι συμφωνούν πως η κωμωδία είναι το δυσκολότερο θεατρικό είδος. Έχοντας μεγάλη πείρα από κωμωδίες του Rossini, που έχω ερμηνεύσει, σε Ελλάδα και εξωτερικό, όπως “Ο Κουρέας της Σεβίλλης”, “Η Ιταλίδα στο Αλγέρι”, “Ο Κόμης Ορύ”, αλλά και ο αντρικός ρόλος του Πρίγκηπα Ορλόφσκι στη “Νυχτερίδα” του Strauss, στην ευρηματική σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη για την ΕΛΣ, στο θέατρο Ολύμπια, θεωρώ πως έχω τα εφόδια για να ανταπεξέλθω σε ένα είδος, που μόνον εύκολο δεν είναι».
Έχει ειπωθεί από τραγουδιστές της όπερας ότι είναι πολύ σκληρή η προσπάθεια να είσαι κλασικός τραγουδιστής. Εσείς τι έχετε θυσιάσει και πόσο η όπερα σάς έχει αλλάξει τη ζωή;
«Η όπερα είναι πρωταθλητισμός· όχι αθλητισμός, αλλά πρωταθλητισμός. Πολλές ώρες προβών, μουσικών και σκηνικών, άπειρες ώρες μελέτης, αδυναμία να ακολουθήσεις την παρέα, ενίοτε, πρόγραμμα ύπνου και τόσα άλλα. Από την άλλη έχω κερδίσει σε ταξίδια, σε επαφή με κοινό τόσο διαφορετικό και τόσο ετερόκλητο, κάποιες φορές, σε επαφή με μύθους. Έχω δεχτεί και χειροκρότημα και πολλές τρικλοποδιές. Θα άλλαζα κάτι; Όχι!»
