Το επετειακό πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τη συμπλήρωση των 100 ετών από τη γέννηση της Μαρία Κάλλας κορυφώνεται στις 16 Σεπτεμβρίου στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, με το μεγάλο Γκαλά Όπερας «Η Κάλλας στο Ηρώδειο». Τέσσερις διακεκριμένες υψίφωνοι με διεθνή καταξίωση, οι Άννα Πιρότσι, Κάθριν Φόστερ, Βασιλική Καραγιάννη και Νίνα Μινασιάν, θα ερμηνεύσουν τις άριες που η Κάλλας σημάδεψε με την ερμηνεία της στις ιστορικές εμφανίσεις της στο Ηρώδειο το 1944 και το 1957. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ θα διευθύνει ο Φιλίπ Ωγκέν.
Με τη Βασιλική Καραγιάννη, είχαμε τη μεγάλη χαρά να μιλήσουμε.
Θυμάστε σκέψεις, συναισθήματά σας, την πρώτη φορά, που ακούσατε κάποια ηχογράφηση της Κάλλας;
«Όταν πρωτοάκουσα ηχογράφηση της Κάλλας σε νεαρή ηλικία ένιωσα όσα δεν είχα αισθανθεί ως εκείνη την ώρα ακούγοντας όπερα! Μου ήταν απίστευτο που μια ανθρώπινη φωνή μπορούσε να προκαλέσει τόσα συναισθήματα μόνο και μόνο ακούγοντάς την! Συναισθήματα θαυμασμού και συγκίνησης. Το εύρος της φωνής της, η έκταση, η άνεση, το ιδιαίτερο τίμπρο της (χρώμα της φωνής) που από εκείνη τη στιγμή μου αποτυπώθηκε και θα την αναγνώριζα, πλέον, μέσα σε χιλιάδες φωνές! Aλλά, κυρίως, οι ερμηνείες της!
Θαύμασα, όμως, και τον απόλυτο έλεγχο όλων αυτών των προσόντων της που σημαίνει: πολλή δουλειά! Γι’ αυτό και άρχισα να μαζεύω πληροφορίες για τη βιογραφία της και για την προσωπικότητά της».
Η παρουσία σας είναι έντονη στο επετειακό αφιέρωμα της ΕΛΣ στην κορυφαία υψίφωνο· αρχικά με την εμφάνισή σας στη «Μήδεια» του Κερουμπίνι -τον περασμένο Απρίλιο, τώρα στις 16 Σεπτεμβρίου με τη συμμετοχή σας στο γκαλά όπερας, ενώ συμμετέχετε και στο βιντεο-ρεσιτάλ «H Μαρία Κάλλας στην Ελλάδα, 1937-1945 Το ρεπερτόριο που ποτέ δεν ακούσαμε…», που θα προβληθεί δωρεάν από τον Δεκέμβριο του 2023 στην ψηφιακή πλατφόρμα της ΕΛΣ, GNO TV. Πώς αισθάνεστε που έχετε τόσο ενεργό ρόλο στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων;
«Είναι ιδιαίτερη χαρά, τιμή. Η Εθνική Λυρική Σκηνή είναι για μένα το καλλιτεχνικό μου “σπίτι” από τα πρώτα μου βήματα! Και νιώθω ευτυχής που με εμπιστεύεται σ’ αυτή την μεγάλη επέτειο και με τιμά που με συμπεριλαμβάνει σε όλες σχεδόν τις εκδηλώσεις του εορτασμού των 100 χρόνων από την γέννηση της Μεγάλης Μαρία Κάλλας! Η Εθνική Λυρική Σκηνή υπήρξε το 1ο καλλιτεχνικό σπίτι και της μεγάλης Ντίβας στα πρώτα της βήματα και είναι συγκινητικό για μένα να τραγουδάω έργα που η ίδια έχει στιγματίσει με τις ερμηνείες της, σε διοργανώσεις της Εθνικής μας Όπερας!
Η Γλαύκη στη Μήδεια, ήταν για μένα επίσης μια πολύ σημαντική στιγμή στην πορεία μου! Και για όλους τους προαναφερθέντες λόγους αλλά και ιστορική στιγμή της Λυρικής Σκηνής καθώς είναι η πρώτη της συμπαραγωγή με την Μετροπόλιταν Όπερα της ΝΥ! Θέατρο που η Κάλλας θριάμβευσε πάρα πολλές φορές.
Το ντοκιμαντέρ είναι μια μοναδική ιδέα μέσα στα πλαίσια του εορτασμού των 100 χρόνων! Είχα την ευκαιρία να δουλέψω με αξιολογότατους συναδέλφους και συνεργάτες με κορυφαίο τον μοναδικό κόντρα τενόρο μας Άρη Χριστοφέλη! Είναι ιδιαίτερη εμπειρία και ευλογία να δουλεύει κανείς μαζί του!
Χαρά, λοιπόν, συγκίνηση , ευγνωμοσύνη είναι μερικά από τα συναισθήματα που αισθάνομαι για όλα αυτά!»
Στο Ηρώδειο θα ερμηνεύσετε μερικές από τις άριες, που η Κάλλας σημάδεψε με την ερμηνεία της στις ιστορικές εμφανίσεις της στο Ηρώδειο το 1944 και το 1957· την άρια της Σμαράγδας από τον «Πρωτομάστορα» του Μανώλη Καλομοίρη και της Λουτσίας από τη Λουτσία ντι Λαμμερμούρ του Γκαετάνο Ντονιτσέττι; Πώς βιώνετε την ερμηνεία ρόλων που έχουν τόσο στενά συνδεθεί μαζί της;
«Έχει ένα ιδιαίτερο βάρος να τραγουδάς κάτω από την Ακρόπολη με αυτή τη μοναδική ενέργεια, στο καταπληκτικό Ηρώδειο, άριες που ερμήνευσε εκεί η μεγάλη Ελληνίδα Ντίβα σε ιστορικές εμφανίσεις της!
Η άρια της Σμαράγδας, νομίζω, δεν έχει ξανατραγουδηθεί στο Ηρώδειο μετά τη δική της ερμηνεία, το 1944. Φαντάζεστε την καλλιτεχνική βαρύτητα αλλά και τη χαρά μου που μου εμπιστεύεται η Εθνική Λυρική Σκηνή αυτή την απαιτητική και φωνητικά και ερμηνευτικά άρια και, ειδικά, αυτή την ιστορική στιγμή!
Η Λουτσία, παρόλο που έχω τραγουδήσει τον ρόλο ολόκληρο αρκετές φορές, σ’ αυτή την εμφάνιση έχει, επίσης, ιδιαίτερη σημασία για μένα!
Προσωπικά έχω ένα αίσθημα ευθύνης περισσότερο αλλά και περηφάνειας που, μεταξύ καταξιωμένων διεθνώς συναδέλφων μου, είμαι η μόνη Ελληνίδα όπως εκείνη.
Πάντα υπάρχει αίσθημα ευθύνης με την καλή έννοια και σε κάθε ρόλο.
Πόσο μάλλον όταν αυτοί έχουν στιγματιστεί από τέτοιες ερμηνείες σαν τις δικές της. Ωστόσο, κάθε καλλιτέχνης έχει τη δική του αξία και βάζει πάντα το δικό του στίγμα».
Έχετε επηρεαστεί καλλιτεχνικά από ερμηνείες της Κάλλας; Εάν ναι, υπάρχει κάποια συγκεκριμένη και σε ποιο βαθμό.
«Σαφώς και έχω επηρεαστεί! Όμως, μην παρεξηγηθώ: όχι στα πλαίσια μίμησης! Πώς, άλλωστε, είναι δυνατόν να σκεφτείς και μόνο να μιμηθείς ή να αντιγράψεις έναν μύθο; Θα ήταν άκρως αυτοκαταστροφικό!
Αυτό που μου έχουν δώσει οι ερμηνείες της είναι ότι πάντα θέλω να βάζω ψηλά τον πήχη στον εαυτό μου. Είναι σημεία αναφοράς.
Έχω πάντα απαιτήσεις από μένα και δεν επαναπαύομαι σχεδόν ποτέ. Σκληρή δουλειά στην τεχνική, η οποία είναι το μέσο για να μεταφέρεις την ερμηνεία! Κι αυτό δεν σταματά ποτέ! Εδώ, άλλωστε, είναι και η μαγεία.
Η Κάλλας δεν “έπαιζε” τους ρόλους της. Μεταμορφωνόταν η ίδια στις ηρωίδες που ενσάρκωνε! Κι αυτό είναι μοναδικό! Γινόταν η ίδια ο ρόλος.
Ρόλοι όπως η Μήδεια, η Νόρμα, η Τόσκα , η Λουτσία , η Τραβιάτα… απογειωθήκαν από την Κάλλας ερμηνευτικά. Ειδικά στη Μήδεια, θεωρώ ότι άγγιξε το τέλειο!»
Ένα σχόλιό σας για την παρακαταθήκη, που άφησε η Κάλλας στις ερμηνεύτριες της όπερας;
«Η Κάλλας πέρα από τις τεράστιες ερμηνείες της που αποτελούν σημείο αναφοράς για όλους μας, έφερε στο “φως” και πολλά έργα, πολλές όπερες που ήταν σχεδόν ξεχασμένες από την εποχή που πρωτογράφτηκαν· ειδικά στο ρεπερτόριο του μπελ κάντο που το λάτρευε και το ανέδειξε σε τεράστιο βαθμό. Και σήμερα, αυτά τα έργα παίζονται συνέχεια!
Ωστόσο, ένα από τα πολλά που έχω κρατήσει από την προσωπικότητα της μεγάλης Ντίβας , είναι πως το ταλέντο της φωνής και μόνο δεν είναι αρκετό! Χρειάζεται σκληρή και συνεχής δουλειά, επιμονή, υπομονή, αγάπη, σεβασμός στον εαυτό σου, στα έργα, στο κοινό σου, ήθος…
Όταν τα έχεις όλα αυτά και μόνο, μπορείς να υπηρετήσεις αυτή την τεράστια και τόσο υπέροχη τέχνη που λέγεται όπερα. Επίσης, ο μαγικός τρόπος που από νεαρή ηλικία κατάφερνε να μετατρέπει τις όποιες αδυναμίες της σε προτερήματα!
Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο που πλέον μιλάμε για προ Κάλλας και μετά Κάλλας εποχή στην όπερα. Και την ευχαριστούμε γι’ αυτό!»
Έχετε εμφανιστεί στα σημαντικότερα λυρικά θέατρα, Φεστιβάλ και αίθουσες συναυλιών του κόσμου. Σκέψεις και συναισθήματα πριν ανεβείτε στη σκηνή; Και μόλις ολοκληρώσετε την ερμηνεία σας;
«Πριν ανέβω στη σκηνή πρέπει να έχει προηγηθεί μια τεράστια προετοιμασία με πολλή δουλειά, μελέτη, ξεκούραση σωματική και πνευματική. Κι αφού έχω κάνει την απαραίτητη επανάληψη και αυτοσυγκέντρωση, το μόνο που σκέφτομαι είναι πόσο ευγνώμων νιώθω που αξιώνομαι για μια ακόμα εμφάνιση.
Και τότε, με πλήρη έλεγχο συναισθημάτων, θέλω να απολαύσω και να ζήσω αυτή τη μοναδική για… άλλη μια φορά εμπειρία και να δώσω το μέγιστο που μπορώ για να αγγίξω το κοινό.
Δεν υπάρχει πιο ιερό σημείο για έναν καλλιτέχνη από το να ξέρει ότι προκάλεσε συναισθήματα στο κοινό! Ότι το συγκίνησε. Αυτός, άλλωστε, είναι ο ρόλος του· να τέρψει την ψυχή του θεατή-ακροατή. Και μετά έρχεται ο απολογισμός όλων αυτών!»
Τεράστια η καλλιτεχνική σας εμπειρία, λοιπόν, σε όλο τον κόσμο. Υπάρχει κάτι ξεχωριστό για εσάς, στο να τραγουδάτε στο κατάμεστο Ηρώδειο;
«Φυσικά! Κάτω από το “φως” της Ακρόπολης, στο τεράστιο αντικειμενικά και μεταφορικά Ηρώδειο, να τραγουδάς το ρεπερτόριο που η μεγαλύτερη ερμηνεύτρια όλων των εποχών σημάδεψε με τις ερμηνείες της στον ίδιο ακριβώς χώρο, σε ελάχιστες και ιστορικές εμφανίσεις της… Και μάλιστα να είναι Ελληνίδα! Αυτά όλα από μόνα τους είναι μοναδικά! Και για μένα μια ιστορική στιγμή στην πορεία μου, που οι συγκυρίες και η Εθνική Λυρική Σκηνή με φέρνουν σ’ αυτή την υπέροχη “θέση”! Οι βόλτες μου γύρω από την Ακρόπολη! Mερικές φορές νιώθω την επιθυμία γι’ αυτό τόσο έντονη, σαν μια ανάγκη μου. Νιώθω σα να είναι κάπου εκεί το σπίτι μου κι αν αργήσω να ξαναπάω αισθάνομαι νοσταλγία! Kι όταν επιστρέφω εκεί, ηρεμώ».
Κάτι που εκτιμάτε στη συμπεριφορά των άλλων; Και κάτι που σας ενοχλεί;
«Την ειλικρίνεια και το ήθος· σε όλα τα επίπεδα. Στον χαρακτήρα, στον λόγο, στην τέχνη, στη συμπεριφορά. Αγαπώ την αυθεντικότητα.Με ενοχλεί το ψέμα και η υποκρισία».
Ένα βιβλίο που αγαπάτε;
«Τον “Αιγύπτιο” του Μίκα Βαλτάρι.»
Να κλείσουμε, με λόγια μιας άριας;
« “Vissi d’ arte vissi d’ amore!” Ζω για την τέχνη ζω για την αγάπη! Στην ευρεία τους έννοια και η τέχνη και η αγάπη. Όλα γύρω μας είναι τέχνη, όλα είναι αγάπη. Αρκεί να θέλουμε να τα δούμε».
