Το άλμπουμ είναι σε μουσική σύνθεση του Μιχάλη Τερζή και βασίζεται στα Μνημειώδη ποιητικά κείμενα των Γιάννη Μακρυγιάννη, Διονυσίου Σολωμού, Κωστή Παλαμά, Άγγελου Σικελιανού και Γιώργου Σεφέρη.
Ο σημαντικός Έλληνας συνθέτης, Μιχάλης Τερζής, μίλησε μαζί μας.
Σήμερα που όλα είναι ψηφιακά είναι πιο εύκολα ή πιο δύσκολα τα πράγματα για την ελληνική μουσική;
«Η ψηφιακή τεχνολογία σήμερα, διευκολύνει πολύ έναν μουσικό, στην καταγραφή και επεξεργασία του μουσικού του έργου και αυτό γίνεται στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Όλα πλέον, προγραμματισμός, επεξεργασία, ανάπτυξη, ηχογράφηση και τα λοιπά, γίνονται μπροστά από μία οθόνη με ακρίβεια, ευκρίνεια και σε μικρότερο χρονικό διάστημα! Η χειρόγραφη παρτιτούρα, όμως, σου δίνει τον χρόνο και τη διάθεση να συνδυάζεις καλύτερα την κίνηση των μουσικών φθόγγων, το ηχητικό φορτίο δηλαδή, με την ένταση των αισθημάτων σου, που μεταμορφώνονται σιγά-σιγά σε νότες μέσα στη διαδικασία της δημιουργίας. Αυτό είναι μια μέθεξη με τον κόσμο των διανοημάτων σου, που τον ανακαλύπτεις εκείνη τη στιγμή. Βαδίζεις στο άγνωστο με τους μουσικούς ήχους, ανιχνεύοντας τις εικόνες αυτού του κόσμου. Αυτό το άγγιγμα της ψυχής δεν θα αλλάξει ποτέ. Όπως και τα φυσικά μουσικά όργανα και ο γνήσιος ήχος τους. Πιστεύω, δηλαδή, ότι η ψηφιακή τεχνολογία είναι ένα καλό τεχνολογικό μέσο, ποτέ όμως δεν θα υποκαταστήσει τον άνθρωπο, τις ιδέες και τα αισθήματά του. Καμία τεχνολογία δεν θα αλλάξει τη φυσική τάξη των ήχων στη μουσική».
Υπάρχουν μουσικά όνειρα που έχετε ανεκπλήρωτα, ή νιώθετε μουσικά πλήρης;
«Υπάρχουν συγκεκριμένα μουσικά θέματα -όχι απροσδιόριστα όνειρα- που ολοκληρώθηκαν και άλλα που καλούμαι να ολοκληρώσω. Αντίπαλός μου εδώ είναι ο χρόνος και η αντοχή μου σε αυτόν. Θαρρώ, όμως, πως αυτό ισχύει για όλους μας. Ο κόσμος της μουσικής είναι χαώδης, δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος. Εδώ έρχεται ο ορθός λόγος, όμως, για να βάλει μια τάξη στα πράγματα. Δεν είναι μόνο η μουσική στη ζωή μας. Οι άνθρωποι είμαστε πεπερασμένα όντα. Ο χρόνος μας είναι ορισμένος. Ποτέ ένας συνθέτης δεν θα μπορέσει να βάλει σε τάξη το χάος της μουσικής, απλώς θα αντλεί πάντα έμπνευση από αυτό. Εργάζομαι εντατικά καθημερινά για να ολοκληρώσω το μουσικό μου σχέδιο».
Τι περιλαμβάνει ο νέος σας δίσκος «Στρατηγού Μακρυγιάννη Λόγος Ιστορικός»; Μιλήστε μας για το τι θα ακούσουμε και τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν.
«Περιλαμβάνει ποιητικά κείμενα μνημειώδους σημασίας που συνέθεσαν οι: Γιάννης Μακρυγιάννης, Διονύσιος Σολωμός, Κωστής Παλαμάς, Άγγελος Σικελιανός, Γιώργος Σεφέρης, τα οποία γράφτηκαν για την κορυφαία ιστορική στιγμή του ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821, που έβγαλε την πατρίδα μας από το σκοτάδι της σκλαβιάς αιώνων. Οι έννοιες της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης φωτίζουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο το σύνολο του έργου σε μια αλληλουχία μουσικών επεισοδίων, που συνδέονται μ’ έναν υπόγειο αλλά εμφανή δεσμό. Μέσα σε αυτό το αντιφέγγισμα από τον γαλαξία των καθάριων σοφών λέξεων των ποιητών μας, αναβλύζει πάντοτε, ένα πλήθος μελωδιών. Από τον μαγικό κόσμο αυτών των ποιητικών κειμένων γεννήθηκαν όλες αυτές οι μουσικές, αλλά και από την αυθεντική, στιβαρή, ορεσίβια φωνή του Γιάννη Μακρυγιάννη.
Το έργο περιλαμβάνει: Μουσική, αφηγήσεις, χορωδιακά μέρη, χορικά άσματα και τραγούδια. Θα έλεγα ότι είναι μια Λαϊκή Κοσμική Λειτουργία. Είχα τη χαρά να συνεργαστώ με πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες για την ολοκλήρωση του έργου αυτού και τους ευχαριστώ από καρδιάς. Τον Κώστα Μακεδόνα, τον Κωστή Κωνσταντάρα -βαρύτονο, τον ηθοποιό Λεωνίδα Κακούρη -ως αφηγητή, τη χορωδία “Ρυθμός” Βόλου του Νίκου Χιώτογλου, την Ελεάνα Βαρελά και όλα τα μέλη της χορωδίας. Η φιλολογική επιμέλεια είναι του Ηλία Αναγνώστου. Ευχαριστίες και στην FM Records που εξέδωσε το έργο».
Ξεχωρίζετε κάποιο από τα τραγούδια του δίσκου, το οποίο να νιώθετε ότι μιλάει στην ψυχή σας;
«Το έργο μου αυτό ολοκληρωμένο, στέκει πλέον μπροστά μας ως ένα σοφό πρόσωπο που μου έδωσε τη χαρά να ανιχνεύσω και να συνειδητοποιήσω βήμα-βήμα κάθε πτυχή της εικόνας του. Η εικόνα αυτή είναι μια αλληλουχία δεκατριών μουσικών επεισοδίων και δώδεκα αφηγήσεων, αφού ενδιαμέσως των τραγουδιών ακούγονται από τον αφηγητή, οι ιστορικές αφηγήσεις, αποσπάσματα από τα “Απομνημονεύματα του Γιάννη Μακρυγιάννη”.
Όλα αυτά για εμένα είναι πολύτιμα μέρη ενός ενιαίου έργου και μιλάνε στην ψυχή μου με το βάρος και τη σημασία του λόγου των ποιητών που εμπεριέχουν. Όμως, τα έργα αυτής της πνοής και εμβέλειας, φέρουν μαζί τους και μια μεγάλη ευθύνη, αφού είναι χρονοβόρα, κοστοβόρα και πολυπρόσωπα, σε μια εποχή μάλιστα υψηλών κινδύνων, λόγω της πανδημίας και των συνάξεων πολλών ανθρώπων σε ένα στούντιο. Ευτυχώς, όλα πήγαν πολύ καλά».
Πλούσια η καλλιτεχνική σας δημιουργία· θεωρείτε πως ο συγκεκριμένος δίσκος είναι μια από τις αντιπροσωπευτικές στιγμές της καριέρας σας;
«Είναι ένα ορόσημο αυτή η δουλειά μου, με την έννοια ότι υπάγεται στην κατηγορία της λόγιας μουσικής μου δημιουργίας· η οποία θα λάβει, ελπίζω, τη θέση της και αυτή στη δισκογραφία μου, που αριθμεί περίπου 40 δίσκους που κυκλοφόρησαν στην πατρίδα μας αλλά και στο εξωτερικό από ξένες εταιρείες δίσκων».
Η νέα γενιά θα βρει πιστεύετε έμπνευση στους στίχους του Μακρυγιάννη, του Σεφέρη, του Σολωμού, του Σικελιανού και του Παλαμά ;
«Είναι δυνατόν η νέα γενιά να μείνει έξω από τη μεγάλη κοσμογονία της μεγάλης ποίησης, γενικά, ελληνικής και παγκόσμιας; Στα δικά μου νεανικά χρόνια ,η ποίηση δονούσε τις ψυχές μας και μας έκανε να ονειρευόμαστε. Οι ποιητές μας είναι σοφοί. Τη σοφία τους τη χρειαζόμαστε όλοι, αφού είναι το φως μέσα στο σκοτάδι της άγνοιας. Η πνευματική ελευθερία του ανθρώπου εκπηγάζει και κατακτάται από την γνώση, η οποία δημιουργεί ανθρώπους υπεύθυνους και χρήσιμους για την κοινωνία. Τα αποτελέσματα της ανευθυνότητας, της φαυλότητας και της αποχαύνωσης, τα ζήσαμε σαν κοινωνία με το τρομακτικό δυστύχημα των Τεμπών όπου χάσαμε ένα μέρος από τον ανθό της ελληνικής κοινωνίας και βυθίστηκε στο πένθος ολόκληρη η Πατρίδα μας. Στην εποχή της ψηφιακής, μαθηματικής τεχνολογίας η λέξη «λάθος» δεν υπάρχει. Απαγορεύεται να συμβαίνει το λάθος. Θεωρώ ότι είναι η εποχή όπου ο άνθρωπος θα συνομιλήσει πάλι με τον εαυτό του. Θα δηλώσει στο πρόσωπό του, μπροστά στον καθρέφτη του, τα θέλω του. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο από το “θέλω” του ανθρώπου. Ο άνθρωπος σήμερα έχει κατακτηθεί και καταληφθεί από την παρουσία της οθόνης. Όταν ο Έλληνας θα αρχίσει να σκέπτεται χωρίς δεσμεύσεις στον νου του, θα κάνει θαύματα!»
Άλμπουμ «Στρατηγού Μακρυγιάννη λόγος Ιστορικός» της FM Records
Η μουσική σύνθεση είναι του Μιχάλη Τερζή και βασίζεται στα Μνημειώδη ποιητικά κείμενα των Γιάννη Μακρυγιάννη, Διονυσίου Σολωμού, Κωστή Παλαμά, Άγγελου Σικελιανού και Γιώργου Σεφέρη.
Συμμετέχουν: οι σπουδαίοι ερμηνευτές Κώστας Μακεδόνας και Κωστής Κωνσταντάρας καθώς και η Ορχήστρα «Δώρειον Μέλος», η Ελεάννα Βαρελά και το Φωνητικό σύνολο «Ρυθμός» Βόλου.
Διδασκαλία: Νίκος Χιώτογλου
Ενορχήστρωση, Διεύθυνση Ορχήστρας, Εναρμόνιση & Διεύθυνση Χορωδίας: Μιχάλης Τερζής
Αφηγητής: Λεωνίδας Κακούρης
Το εικαστικό έργο που κοσμεί το εξώφυλλο είναι από τις Λαϊκές Λιθογραφίες του λαϊκού ζωγράφου της εποχής εκείνης, Σωτηρίου Χρηστίδη. «Η Ανακήρυξης Του Συντάγματος» «Τα συμβάντα της Γ! Σεπτεμβρίου 1843 Εν Αθήναις».
