Στον χώρο του μαρτυρίου διατηρείται ολοζώντανη η συλλογική μνήμη, για να μην επαναληφθούν ποτέ αυτές οι φρικαλεότητες. Η Λίνα Μενδώνη κατέθεσε στεφάνι στον Μαύρο Τοίχο, στο σημείο εκτελέσεων, στο στρατόπεδο Άουσβιτς Ι, αλλά και στο Μνημείο για τους Έλληνες Εβραίους, στο στρατόπεδο Μπίρκεναου.
Στους χώρους του Μουσείου Άουσβιτς-Μπίρκεναου, η Λίνα Μενδώνη άκουσε τις άγνωστες ιστορικές πτυχές της κοινής «μοίρας» εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων. Η «τελική λύση» ήταν η ολοκληρωτική, σχεδόν, εξόντωση της ελληνικής εβραϊκής κοινότητας, που άνθισε στην Ελλάδα, για πολλές γενιές.
Στο Άουσβιτς μεταφέρθηκαν 55.000 Έλληνες Εβραίοι. Από αυτούς 12.000 κρίθηκαν ικανοί για εργασία, ενώ οι υπόλοιποι δολοφονήθηκαν. Από τα 13.000 παιδιά που ακολουθούσαν τη μοίρα της οικογένειάς τους, τα 136 εγγράφηκαν στο στρατόπεδο και κρατήθηκαν. Μόνον πέντε επέζησαν. Τα υπόλοιπα δολοφονήθηκαν. Στην Ελλάδα, συνολικά, επέστρεψαν 1.900 επιζώντες.
Καταθέτοντας την εμπειρία της, στο βιβλίο επισκεπτών του Μουσείου, η Λίνα Μενδώνη, ανέφερε: «Σε αυτόν τον ιστορικό τόπο μαρτυρίου, είναι συγκλονιστικό να συνειδητοποιεί κανείς πώς η γνώση, η εμπειρία, η εξειδίκευση μπορούν να οδηγήσουν σε απάνθρωπες συμπεριφορές και εγκληματικές δράσεις. Μια επίσκεψη εδώ, όπου μένουν ανεξίτηλα τα σημάδια του θανάτου, πρέπει να αποτελεί για όλους μας ένα τεράστιο μάθημα, για να μην επαναλάβει η ανθρωπότητα τα ίδια τραγικά λάθη.
Σε δύσκολους καιρούς, δεν πρέπει να ξεχνά κανείς την πίστη του στις αξίες της Δημοκρατίας. Της πραγματικής Δημοκρατίας. Σκύβουμε το κεφάλι και αποτίνουμε φόρο τιμής στους χιλιάδες νεκρούς, που πλήρωσαν τη βία των συνανθρώπων τους, με τη ζωή τους. Αυτή η θυσία ποτέ δεν πρέπει να ξεχαστεί».
Το Άουσβιτς ήταν το μεγαλύτερο στρατόπεδο που δημιούργησε η ναζιστική Γερμανία, στην Πολωνία, κοντά στην Κρακοβία. Πρόκειται για συγκρότημα 44 στρατοπέδων, που περιελάμβανε στρατώνες συγκέντρωσης, εξόντωσης και καταναγκαστικής εργασίας.
Τα τρία μεγάλα στρατόπεδα ήταν το Άουσβιτς I, το Άουσβιτς ΙΙ (Μπίρκεναου) και το Άουσβιτς ΙΙΙ (Μόνοβιτς). Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο τριακόσιες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο Άουσβιτς. Ανάμεσά τους, εννέα στους δέκα, ήταν εβραίοι. Οι τέσσερις μεγαλύτεροι θάλαμοι αερίων χωρούσαν, 2.000 ανθρώπους, κάθε φορά.
Τη Λίνα Μενδώνη υποδέχθηκε στο Μουσείο Άουσβιτς-Μπίρκεναου ο υποδιευθυντής του, Andrzej Kacorzyk. Την Υπουργό συνόδευαν η Πρέσβης της Ελλάδας στη Βαρσοβία Ελένη Καμπά, η Διευθύντρια του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας Ζανέτ Μπαττίνου, ο συγγραφέας του βιβλίου «Άουσβιτς–Έλληνες–Αριθμός Μελλοθανάτου» Γιώργος Πηλιχός και υπηρεσιακοί παράγοντες του ΥΠΠΟ.
