Έπειτα από δέκα χρόνια αγώνων και συντονισμένων ενεργειών πολλών φορέων και της κοινωνίας των πολιτών, το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησε την Πέμπτη, 26 Σεπτεμβρίου 2024, μέσω αυτεπιστασίας από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Νοτίου Ιονίου (ΥΝΕΜΤΕΔΕΠΝΙ), τις εξειδικευμένες εργασίες πεδίου για την σύνταξη των απαιτούμενων μελετών (Γεωλογική, Στατική, Η/Μ, Αρχιτεκτονική πρόταση) για την αποκατάσταση του Διατηρητέου Δημοτικού Σχολείου Κάτω Αμπελοκήπων.
Αξίζει να αναφερθεί ότι, το εμβληματικό σχολείο, που το επόμενο έτος (2025) κλείνει 90 έτη από την ανέγερσή του, χαρακτηρίστηκε ως μνημείο με Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 159/ΑΑΠ/31.7.2018), λόγω της ιδιαίτερης ιστορικής και κοινωνικής σημασίας του. Ακολούθως (Ιούλιος 2020), κλιμάκιο της ΥΝΕΜΤΕΔΕΠΝΙ, υποστηριζόμενο από τοπογράφο μηχανικό της Υπηρεσίας Νεωτέρων Ηπείρου, πραγματοποίησε αυτοψία στο μνημείο και κατέγραψε την κατάσταση διατήρησης ενώ παράλληλα, προέβη στη σύνταξη αρχιτεκτονικής μελέτης αποτύπωσης με τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας.
Εν συνεχεία, δεδομένου ότι το μνημείο παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα, το ΥΠΠΟ ανέλαβε την εκπόνηση μελετών για την αποκατάστασή του, με προϋπολογισμό ύψους 42.000 ευρώ και πόρους από το ΕΠΑ του ΥΠΠΟ. Έτσι η αρχική μελέτη αρχιτεκτονικής αποτύπωσης του έτους 2000 αποτελεί το υπόβαθρο για τη σύνταξη των υπολοίπων μελετών που εκπονούνται σήμερα για την αποκατάστασή του. Ακολούθως, σύμφωνα με απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων (Νοέμβριος 2023), η ΥΝΕΜΤΕΔΕΠΝΙ θα προβεί σε απαιτούμενες εργασίες στερέωσης του κτηρίου. Στη βάσει αυτών, θα είναι δυνατή η ένταξη του έργου αποκατάστασης σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την επανάχρησή του ως Μουσειακού Χώρου, Παρατηρητηρίου Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Εστίας Πολιτιστικών Εκδηλώσεων και Επιμορφωτικών Δράσεων.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι, πρόσφατα (Απρίλιος 2024) ο Δήμος Πύλου – Νέστορος αποφάσισε την καθιέρωση του Διατηρητέου Δημοτικού Σχολείου Κάτω Αμπελοκήπων, που αποτέλεσε το Αρχηγείο Εθνικής Αντίστασης Νότιας Μεσσηνίας κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (1941 – 1944), ως επίσημου ιστορικού τόπου εορτασμού για το Δήμο Πύλου – Νέστορος την 9η Μαΐου έκαστου έτους, ημέρα λήξης του Δευτέρου Παγκοσμίου, στο πλαίσιο της εν λόγω ημέρας Πανελλαδικού Εορτασμού των Εθνικών Αγώνων και της Εθνικής Αντίστασης κατά του Ναζισμού και του Φασισμού (το επόμενο επετειακό έτος 2025 θα εορταστούν στον ιστορικό τόπο του σχολείου τα 80 έτη από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου).
