© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η επίσκεψη ξεκίνησε με την αυτοψία στα Τζαμιά Μεχμέτ Μπέη (Αγιά Σοφιά) και Μουσταφά Μπέη. Είναι δύο σημαντικά μνημεία της πόλης, τα οποία χρήζουν προστασίας και ανάδειξης, ώστε να αποδοθούν στους κατοίκους των Σερρών, ως πολιτιστικά τοπόσημα. Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη: «Τα δύο οθωμανικά μνημεία, τα Τεμένη Μεχμέτ Μπέη και Μουσταφά Μπέη είναι μία εκκρεμότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, στον αστικό ιστό της πόλης των Σερρών. Ήρθε η ώρα να την αντιμετωπίσουμε, κατ΄αρχήν μελετητικά και στη συνέχεια αποκαθιστώντας τα δύο σημαντικά μνημεία. Πρόκειται για εξέχοντα μνημεία τα οποία προστατεύτηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών τις προηγούμενες δεκαετίες αλλά και μέχρι πρόσφατα. Αυτό που επείγει σήμερα είναι να προχωρήσει η ωρίμανση των μελετών για την αποκατάστασή τους και η απόδοση πολιτιστικών χρήσεων.
Το Τέμενος Μεχμέτ Μπέη είναι ένα μεγαλοπρεπές οικοδόμημα, το αρχαιότερο και από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων, με αξιόλογα μορφολογικά, κατασκευαστικά και διακοσμητικά στοιχεία. Εξίσου, ενδιαφέρον είναι και το Τζαμί Μουσταφά Μπέη. Την ομορφιά και τις λειτουργίες του τεμένους Μουσταφά Μπέη περιγράφει ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπί, κατά την επίσκεψή του, στις Σέρρες: «Παλαιόν καλλιτεχνικόν τέμενος, κτήριον μέγα…. Με ιμαρέτια, ιεροδιδακτήριον σχολήν, κεκαλυμμένων από άνωθεν έως κάτω με μόλυβδον». Δώσαμε, στις αρμόδιες υπηρεσίες μας, τις κατάλληλες οδηγίες ώστε να δρομολογήσουν άμεσα τις σχετικές διαδικασίες. Σημειώνω, ότι στην Περιφερειακή Ενότητα Σερρών υλοποιούμε σήμερα σημαντικά έργα, με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 7.500.000 ευρώ».
Το Τζαμί Μεχμέτ Πασά βρίσκεται στις ανατολικές παρυφές της πόλης των Σερρών και κτίστηκε στα 1492-93, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή της εισόδου, από τον Μεχμέτ Μπέη. Από το αρχικό συγκρότημα, που περιελάμβανε πτωχοκομείο (ιμαρέτ), ιεροδιδασκαλείο και σχολείο, σώζονται το τέμενος και η κρήνη στο βορειοδυτικό τμήμα του περιβόλου. Το Τέμενος, τυπολογικά, ανήκει στον τύπο του ανεστραμμένου Τ και αποτελείται από έναν ενιαίο μεγάλο χώρο που καλύπτεται από έναν τεράστιο τρούλο, πλάγια διαμερίσματα και πενταμερές θολωτό προστώο στην πρόσοψη. Το Τζαμί Μουσταφά Μπέη, είναι ένα ορθογώνιο κτίριο, αποτελούμενο από έναν τετράγωνο χώρο που καλύπτεται με τρούλο, δύο πλευρικά διαμερίσματα που καλύπτονται με θόλους και θολωτό προστώο. Κτίστηκε το 1519, σύμφωνα με την χρυσή κτητορική του επιγραφή, από τον Μουσταφά Μπέη.
Στη συνέχεια, η Λίνα Μενδώνη πραγματοποίησε αυτοψία στα έργα, που εκτελούνται από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού στον Τύμβο Καστά. Την Υπουργό υποδέχθηκε ο Αντιπεριφερειάρχης Σερρών Παναγιώτης Σπυρόπουλος. Η Λίνα Μενδώνη σημείωσε ότι οι εργασίες συντήρησης και προστασίας του Τύμβου Καστά προχωρούν και ολοκληρώνονται εντός των αναθεωρημένων χρονοδιαγραμμάτων, που ετέθησαν από το Υπουργείο Πολιτισμού και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της οποίας χρηματοδοτούνται με 1.800.000 ευρώ, ενώ το ΥΠΠΟ διαθέτει συμπληρωματικά 400.000 ευρώ από εθνικούς πόρους.
Στις δηλώσεις της η Λίνα Μενδώνη τόνισε ότι, «μετά τα έντονα καιρικά φαινόμενα, του 2022, που έπληξαν την περιοχή και τον Τύμβο Καστά, η αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης του ΥΠΠΟ έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα για τη θωράκιση του μνημείου. Παράλληλα, ωριμάζουν από το Υπουργείο Πολιτισμού οι μελέτες για την ανάδειξη του μνημείου και τη δημιουργία των αναγκαίων μουσειακών υποδομών και των έργων εξυπηρέτησης των επισκεπτών, ώστε η υλοποίηση των έργων να χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2021-2027». Η Λίνα Μενδώνη ευχαρίστησε ιδιαίτερα τον Πειρφερειάρχη Απόστολο Τζιτζικώστα για το ενδιαφέρον του και την χρηματοδότηση των έργων στον Τύμβο Καστά, όταν, το 2017, η τότε πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ αδιαφορούσε εν τοις παράγμασιν για το μνημείο.
Ακολούθησε αυτοψία στην Ξύλινη Γέφυρα της Αμφίπολης, στο σημαντικό τεχνικό έργο του 5ου αι. π.Χ, που εκτελείται από την Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων. Είναι στο πλαίσιο των έργων, με χρηματοδότηση 1.200.000 ευρώ, από το Ταμείο Ανάκαμψης, που εκτελεί το ΥΠΠΟ σε όλη την επικράτεια. Το έργο εξελίσσεται απολύτως ικανοποιητικά και ολοκληρώνεται στο τέλος του 2025.
Η επίσκεψη εργασίας ολοκληρώθηκε στην Ιερά Μονή Τίμιου Προδρόμου, του 13ου αι., όπου από το 2010 -όταν πυρκαγιά κατέστρεψε μεγάλο μέρος της νότιας πτέρυγας της Μονής- εξελίσσεται ένα μείζον αναστηλωτικό πρόγραμμα από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του ΥΠΠΟ. Το έργο, το οποίο χρηματοδοτείται από το ΥΠΠΟ και το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας με συνολικό προϋπολογισμό 4.000.000 ευρώ εξελίσσεται ομαλά, στο πλαίσιο των χρονοδιαγραμμάτων που θέτουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Στην επίσκεψη εργασίας συμμετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ολυμπία Βικάτου, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών αι Μεταβυζαντινών Μνημείων και Αν. Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων (ΔΑΑΜ) Θεμιστοκλής Βλαχούλης, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Έλενα Κουντούρη, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Ιουλία Παπαγεωργίου, η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών Δημητρία Μαλαμίδου και υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟ.
