Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης, υπέγραψαν την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης Προγραμματική Σύμβαση για την «Αποκατάσταση οθωμανικών κρηνών Άνω Πόλης Θεσσαλονίκης».
Αντικείμενο της σύμβασης είναι η συντήρηση, προστασία, διατήρηση και ανάδειξη των οκτώ οθωμανικών κρηνών (Αλατζά Ιμαρέτ, επί της οδού Ολυμπιάδος 75, Δημητρίου Πολιορκητού 35, Τιμοθέου με Λυσίου, Παπαρέσκα 9, στη συμβολή Ηροδότου και Αθηνάς, Δίδυμη κρήνη Νουμάν Πασά, Κόκκινη βρύση) στην Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης, η επανένταξη τους στην ζωή της πόλης με την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου.
Όπως δήλωσε η Υπουργός Λίνα Μενδώνη: «Είναι πάντα χαρά, δική μου και των συνεργατών μου, να βρισκόμαστε στο Δήμο Θεσσαλονίκης. Τον τελευταίο χρόνο έχουμε σχεδιάσει σειρά κοινών δράσεων και έργων που προωθούν την ανάπτυξη της πόλης και αναβαθμίζουν τη ζωή των πολιτών της. Σήμερα, υπογράφουμε την προγραμματική σύμβαση με τον Δήμο, για την αποκατάσταση των Οθωμανικών Κρηνών στην Άνω Πόλη. Το έργο το οποίο θα υλοποιηθεί με στενή συνεργασία του Δήμου Θεσσαλονίκης και των υπηρεσιών του, με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, είναι βαθιά συμβολικό και κυρίως ανταποκρίνεται στην λογική των πολιτικών μας να δημιουργούμε πολιτιστικές διαδρομές σε ιστορικά κέντρα πόλεων και γενικά στον αστικό ιστό μιας σύγχρονης πόλης. Οι πολιτιστικές διαδρομές είναι το κατεξοχήν εργαλείο ενίσχυσης του πολιτιστικού τουρισμού και σε αυτό πρέπει να επενδύσουμε στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης. Το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί στην Κεντρική Μακεδονία ένα πρόγραμμα έργων και δράσεων που ξεπερνά τα 150 εκατομμύρια ευρώ από πόρους, εθνικούς και κοινοτικούς. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη αποδίδει μεγάλη σημασία στη Θεσσαλονίκη, παραδίδοντας μνημεία συντηρημένα, μοναδικής ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας στους πολίτες της. Ένα ακόμη έργο, το οποίο εντάσσεται στον ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό του ΥΠΠΟ, είναι οι Οθωμανικές κρήνες, που συμβάλλει τα μέγιστα όχι μόνο στην αποκατάσταση και την ανάδειξη του μνημειακού αποθέματος της Θεσσαλονίκης όλων των ιστορικών περιόδων, αλλά και στην επανένταξη αυτού στη ζωή της πόλης και της αναβάθμισης του δημοσίου χώρου».
Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης δήλωσε: «Θέλω να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στην Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, διότι μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα από τη στιγμή που αποφασίστηκε, υπογράφουμε την προγραμματική σύμβαση για την αποκατάσταση των οχτώ οθωμανικών κρηνών στην Άνω Πόλη, στη Γ’ Δημοτική Κοινότητα. Οι οχτώ οθωμανικές κρήνες αποκαθίστανται, γίνονται λειτουργικές και κυρίως εξελίσσονται σε ειδικό τουριστικό προϊόν. Ευχαριστώ την υπουργό, η οποία είναι πάντα αρωγός σε όλα τα προβλήματα, σε όλες τις προτάσεις, σε όλα τα σχέδια δράσης που αφορούν στο πολιτιστικό αποτύπωμα της πόλης μας».
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 200.000 ευρώ χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και περιλαμβάνει εργασίες καθαρισμού, συντήρησης και αποκατάστασης, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν μετά από την εκπόνηση ειδικών μελετών τεκμηρίωσης και αποκατάστασης (τοπογραφική, αρχιτεκτονική, συντήρησης). Οι εργασίες θα υλοποιηθούν από το ΥΠΠΟ, δια της Εφορείας αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης. Η υδροδότηση των Κρηνών και η ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου τους θα υλοποιηθούν από τον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Οι δημόσιες κρήνες της Οθωμανικής περιόδου αποτελούσαν σημαντικό στοιχείο των ιστορικών πόλεων για την παροχή του πόσιμου νερού που μεταφερόταν από τις πηγές και τα υδραγωγεία της περιοχής. Κρηναίες εγκαταστάσεις κατασκευάζονται σε θρησκευτικά συγκροτήματα, αλλά και σε δρόμους και πλατείες, και πολλές φορές μέσω χορηγιών. Οι κατασκευές των περισσότερων κρηναίων έργων ήταν ιδιαίτερα επιμελημένες και διακρίνονται για την καλλιτεχνική τους ποιότητα, εκτός από την λειτουργία τους.
Σήμερα στην 3η Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης διασώζονται 15 κρήνες, με την πλειοψηφία να βρίσκονται στα όρια του παραδοσιακού οικισμού της Άνω Πόλης, τρεις εντός της Ακρόπολης (περιοχή Επταπύργιο), μία στον περιβάλλοντα χώρου του Αλατζά Ιμαρέτ, σε μεγάλη εγγύτητα με τον παραδοσιακό οικισμό της Άνω Πόλης, και άλλη μία στην περιοχή του «Κέδρινου Λόφου». Σε πρώτη φάση προκρίνεται η αποκατάσταση των 8 οθωμανικών κρηνών της Άνω Πόλης.
