Σε λίγες μέρες ξεκινά το 9ο Beyond Borders Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου, όπου συναρπαστικά ντοκιμαντέρ απ’ όλον τον κόσμο και οι δημιουργοί τους συναντούν επιτέλους το κοινό τους.
Παράλληλα όμως με την προβολή ταινιών στο Κυρίως Διαγωνιστικό, στο μicro Διαγωνιστικό και στο Πανόραμα, το Beyond Borders υλοποιεί και πολλές ακόμη δράσεις επικεντρωμένες στην παραγωγή και συμπαραγωγή ντοκιμαντέρ, στην Ιστορία ιδωμένη αλλιώτικα, καθώς και στην εκπαίδευση και στη διασύνδεση των ανθρώπων, επαγγελματιών και μη, που αναζητούν την αλήθεια πέρα από τα σύνορα.
Στρατηγικός Εταίρος του Beyond Borders είναι η ΔΕΗ, η κορυφαία εταιρεία ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που στηρίζει ενεργά τις τέχνες και τον πολιτισμό. Ως αναπόσπαστο κομμάτι του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της χώρας, η ΔΕΗ ενισχύει το διάλογο με τον πολιτισμό και την τέχνη, υποστηρίζοντας όλους και όσα μας οδηγούν στο μέλλον, ένα μέλλον καλύτερο για όλους, όπου τον πρώτο λόγο έχει ο πολιτισμός.
Ας δούμε αναλυτικότερα τις Παράλληλες Δράσεις του φεστιβάλ:
Co-Production Forum «Συναντώντας τον επόμενο συμπαραγωγό σας στο Καστελλόριζο»
Φέτος εγκαινιάζεται η νέα πρωτοβουλία του Beyond Borders, το Co-Production Forum «Συναντώντας τον επόμενο συμπαραγωγό σας στο Καστελλόριζο»: Οι περισσότερες από τις ταινίες που παρουσιάζονται στο Beyond Borders πραγματεύονται καθολικά ζητήματα και συχνά αποτελούν συμπαραγωγές μεταξύ πολλών χωρών. Από την ιδέα όμως μιας ταινίας μέχρι τη δημιουργία και την προβολή της στο φεστιβάλ, έχει περάσει ένα μακρύ και απαιτητικό ταξίδι. Ομότιμοι Κινηματογραφιστές – δημιουργοί, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, παραγωγοί και εκτελεστικοί παραγωγοί – σε δίωρες μεσημεριανές συναντήσεις από τις 26 έως τις 29/8 θα παρουσιάζουν τα έργα τους, θα μοιράζονται τις εμπειρίες τους από ολοκληρωμένες ταινίες και θα υποστηρίξουν με την τεχνογνωσία τους τουλάχιστον ένα σχέδιο ντοκιμαντέρ στην κατεύθυνση της συμπαραγωγής με προτίμηση σε υποεκπροσωπούμενες χώρες.
Critics’ Corner
Κατά τη διάρκεια των προβολών και σε καθημερινή βάση οι τρεις διακεκριμένοι κριτικοί κινηματογράφου – μέλη της FIPRESCI, Γιώργος Παπαδημητρίου από Ελλάδα, Marina Kostova από Βόρειο Μακεδονία και Peter Kremski από Γερμανία, θα συνομιλούν με τους επαγγελματίες, αλλά και με το κοινό, για τις ταινίες που προβλήθηκαν το προηγούμενο βράδυ στα διαγωνιστικά τμήματα του Φεστιβάλ.
Beyond Storytelling
Τη δεύτερη χρονιά του διανύει το «Beyond Storytelling», ένα κινηματογραφικό εργαστήρι με τη συμμετοχή φοιτητών/ριών από το συνεργαζόμενο Δίκτυο Κινηματογραφικών Σχολών, κινηματογραφιστών και ακαδημαϊκών, που κάθε χρόνο επικεντρώνεται σε έναν θεματικό πυρήνα συνυφασμένο με το Καστελλόριζο, εισάγοντας τα μέλη του σε όλα τα στάδια της κινηματογραφικής παραγωγής, από το development έως το post production με τελικό καρπό την παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ μικρού μήκους. Φέτος το εργαστήρι θα επικεντρωθεί στις ιστορίες της κοινότητας Kassie καθώς και ενός από τους καλλιτέχνες, των οποίων τα έργα είναι σκαλισμένα στον ορεινό βράχο του νησιού. Το εργαστήριο πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και το Πανεπιστήμιο Queen’s του Kingston (Καναδάς), υπό την καθοδήγηση του ακαδημαϊκού Uri Cohen, της σκηνοθέτριας Danae Elon και της Liselle Mei, βραβευμένης σκηνοθέτριας, συγγραφέα και φωτογράφου.
Masterclasses
Όπως κάθε χρόνο, θα πραγματοποιηθούν μοναδικά Masterclasses από διακεκριμένους δημιουργούς από το χώρο του ντοκιμαντέρ:
-Nτοκιμαντέρ σε μια εποχή παραπληροφόρησης, με τη Mitzi Goldman, συνιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλο του Documentary Australia, του μη κερδοσκοπικού οργανισμού που ιδρύθηκε το 2008 με στόχο τη δημιουργία ενός νέου προτύπου για τη χρηματοδότηση των ντοκιμαντέρ και τη δημιουργία νέων δρόμων προς το κοινό. Με πάνω από 35 χρόνια εμπειρίας ως δημιουργός ντοκιμαντέρ, η Goldman θα συζητήσει το αυστραλιανό μοντέλο συνεργασιών με τον φιλανθρωπικό, τον κοινωνικό και τον κυβερνητικό τομέα για την υποστήριξη της δημιουργίας και διανομής ταινιών κοινωνικού αντίκτυπου. Έμφαση θα δοθεί στην ενοποίηση του κοινού μέσω αφήγησης ιστοριών και τον σχηματισμό συνασπισμών εταίρων για την υποστήριξη δράσεων με κοινωνική συνείδηση που μπορεί να περιλαμβάνουν τη συγκέντρωση χρημάτων, τη φιλοξενία προβολών, την ευαισθητοποίηση, την ανταλλαγή, τον εθελοντισμό ή την ευθυγράμμιση με ΜΚΟ στο έργο που επιτελούν.
-Δύο φορές ξένος με τον Bruce Clark, συγγραφέα και δημοσιογράφο, πρώην συντάκτη Διεθνούς Ασφάλειας του Economist. Με αφορμή το βιβλίο του «Δύο φορές ξένος: Πώς οι μαζικοί εκτοπισμοί σφυρηλάτησαν τη σύγχρονη Ελλάδα και Τουρκία», οι συμμετέχοντες θα εξερευνήσουν μια συναρπαστική αφήγηση που διαπλέκει την ανθρώπινη τραγωδία με τη διπλωματική σκοπιμότητα. Με φόντο τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, το masterclass θα αποκαλύψει τις περιπλοκές αυτού του ανθρώπινου δράματος, ρίχνοντας παράλληλα φως στα πολιτικά κίνητρα που στήριξαν τις διπλωματικές διαπραγματεύσεις στη Λωζάνη. Μέσα από ένα μείγμα αφηγήσεων από πρώτο χέρι και αρχειακής έρευνας, οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν μια βαθύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα ιστορικά γεγονότα διαμορφώνουν αφηγήσεις και επηρεάζουν την ανθρώπινη εμπειρία.
-«Δουλεύοντας στο όριο: η παραγωγή ντοκιμαντέρ και η Ιρλανδία» με τον Alan Gilsenan. Ένας από τους πιο έμπειρους κινηματογραφιστές της Ιρλανδίας, ο Gilsenan θα εξερευνήσει τη δική του εξέλιξη στο ντοκιμαντέρ από αφελή νεαρό κινηματογραφιστή που σκεφτόταν μόνο το δράμα ως κινηματογραφικό είδος, σε κάποιον που έχει καταπιαστεί με μερικά από τα πιο ευαίσθητα θέματα. Παράλληλα θα προβληματιστεί για την εξέλιξη του ντοκιμαντέρ – με έμφαση στην ηθική της κινηματογραφικής παραγωγής – από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 σε αυτό που έχει γίνει πλέον γνωστό ως η “χρυσή εποχή του ντοκιμαντέρ”. Τέλος, θα διερευνήσει τις δυνατότητες συνεργασίας και συμπαραγωγής μεταξύ κινηματογραφιστών από τη νοτιοανατολική Ευρώπη και συναδέλφων τους κινηματογραφιστών στην ατλαντική άκρη της ηπείρου. Δουλεύοντας στο όριο, τόσο γεωγραφικά όσο και μεταφορικά.
-«Από το Disappearing World στο Meeting Zelenskyy. 50 χρόνια στην παραγωγή ντοκιμαντέρ» με τον André Singer. O βραβευμένος με Emmy κινηματογραφιστής και ανθρωπολόγος θα ανατρέξει σε μια καριέρα στον κινηματογράφο και την ανθρωπολογία που καλύπτει πέντε δεκαετίες. Θα συζητήσει πώς η ανθρωπολογία τον οδήγησε στην παραγωγή ντοκιμαντέρ, ξεκινώντας από τη θητεία του στην πρωτοποριακή ανθρωπολογική σειρά Disappearing World της Granada Television, όπου ξεκίνησε ως ερευνητής για τον δημιουργό ντοκιμαντέρ Brian Moser και εξελίχθηκε σε παραγωγό και σκηνοθέτη, ενώ αργότερα ανέλαβε επικεφαλής της Ανεξάρτητης Μονάδας του Τμήματος Ντοκιμαντέρ του BBC και ίδρυσε το Fine Cut – το οποίο αργότερα έγινε το διεθνώς αναγνωρισμένο Storyville. Ο André θα μοιραστεί τις γνώσεις του σχετικά με τη συνεργασία του με παγκοσμίου φήμης κινηματογραφιστές, όπως οι Jean Rouch, DA Pennebaker, Robert Drew, Mike Grigsby, Fred Wiseman και, ειδικότερα, ο Werner Herzog, με τον οποίο έχει συνεργαστεί σε 17 ταινίες τα τελευταία 30 χρόνια. Σε αυτό το masterclass θα μάθουμε πώς προσεγγίζει ευαίσθητα και ιστορικά σημαντικά θέματα ως σκηνοθέτης και εκτελεστικός παραγωγός σε ντοκιμαντέρ που κυμαίνονται από το Peabody και το βραβευμένο με Emmy Night Will Fall, μέχρι το σουρεαλιστικό και εκπληκτικό δίπτυχο The Act of Killing και The Look of Silence του Joshua Oppenheimer, υποψήφιο για Όσκαρ ή το συναρπαστικό πορτρέτο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο Meeting Gorbachev, το οποίο ο André συν-σκηνοθέτησε με τον Werner Herzog. Τέλος, ο André θα συζητήσει την τελευταία του ταινία, Meeting Zelenskyy, η οποία εξιστορεί το αξιοσημείωτο ταξίδι του Volodymyr Zelenskyy μέσα από 30 χρόνια ουκρανικής ιστορίας μετά την ανεξαρτησία.
Audiovisual Pitching Lab
Αναπόσπαστο τμήμα του Φεστιβάλ είναι και το διήμερο Audiovisual Pitching Lab, 28 & 29/8, όπου σχέδια ταινιών τεκμηρίωσης απ’ όλον τον κόσμο παρουσιάζονται και συζητώνται διαδικτυακά με κορυφαίους επαγγελματίες από το χώρο της κινηματογραφικής βιομηχανίας, οι οποίοι συμβάλουν έτσι καθοριστικά στη διαμόρφωση και στην υλοποίηση του μελλοντικού κινηματογραφικού γίγνεσθαι. Head Moderator είναι η Claudia Schreiner (Πανεπιστήμιο Κολωνίας, Πανεπιστήμιο Κολούμπια, επικεφαλής του Masterschool στο Documentary Campus με έδρα το Βερολίνο και το Μόναχο), ενώ η κριτική επιτροπή αποτελείται από τους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές/ριες από το συνεργαζόμενο Δίκτυο Κινηματογραφικών Σχολών του Φεστιβάλ, Flore Vallery-Radot, Dorin Filimon, Nίκο Κihem και Μelis Terlemez. Το Pitching Lab του Beyond Borders αποτελεί το μοναδικό εγχώριο οπτικοακουστικό Lab εξ αποστάσεως, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να παρουσιάσουν τη βασική τους ιδέα σε μια ομάδα έμπειρων επαγγελματιών της διεθνούς τηλεοπτικής και κινηματογραφικής βιομηχανίας, αποκτώντας έτσι πρόσβαση στη γνώση και τη μάθηση, χωρίς σύνορα και περιορισμούς.
Επιπλέον, από φέτος η Filmiki Productions, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Beyond Borders, θα προσφέρει ως έπαθλο , στο καλύτερο έργο που θα επιλεχθεί από την κριτική επιτροπή του Lab, έναν κύκλο καθοδήγησης με εξατομικευμένες συμβουλές χρηματοδότησης και ανάπτυξης, αξίας 1.500€.
Φέτος συμμετέχουν τα εξής projects: Η Κοινωνία των Δελφινιών (Βίκυ Μαρκολέφα), Γιαγιά (Ασπασία Καζέλη), Ό,τι χρειαζόμαστε βρίσκεται πάνω στη γη (Έλενα Κολλάτου, Λεωνίδας Τουμπάνος), Ποιος σκότωσε τη Jackie O; (Σοφία Φαραντάτου), Apollo on Earth (Radek Sevcik), Big in Gazi Baba (Pauline Blanchet), Condemned to dream: A Palestinian theatre in resistance (Muallem Ashtar), Let them Hug (Jemma Potgieter), Menes-Take 5 (Rola Shamas), The Rabbi’s wife (Charlotte Peters), Reminiscing Kanat (Can Ture), The Winged (Ines Perot).
Δίκτυο των Διεθνών Κινηματογραφικών Σχολών
Πιστό στην ενθάρρυνση και την κατάρτιση των νέων δημιουργών, το φεστιβάλ συνεχίζει για δεύτερη χρονιά το Δίκτυο των Διεθνών Κινηματογραφικών Σχολών, όπου συμμετέχουν οι εξής σχολές: Σχολή Κινηματογράφου & Τηλεόρασης Λυκούργου Σταυράκου, Τμήμα Κινηματογράφου ΑΠΘ, Polish National Film, Television and Theatre School in Lodz (Πολωνία), National Academy for Theatre and Film Arts “Krastyo Sarafov” (Βουλγαρία), Faculty of Dramatic Arts in Belgrade (Σερβία), Beirut Film Institute (Λίβανο), Academy of Performing Arts, Sarajevo (Βοσνία), Ακαδημία Δραματικών Τεχνών Βελιγραδίου (Ρουμανία), Σχολή Θεάτρου και Κινηματογράφου UBB Cluj (Ρουμανία), University of Television and Film Munich (Γερμανία), Film Academy Baden-Württemberg (Γερμανία), Steve Tisch School of Film and Television, Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ (Ισραήλ) και Πανεπιστήμιο Maltepe Τμήμα Ραδιοφώνου, Τηλεόρασης και Κινηματογράφου (Τουρκία). Με την ευκαιρία της Τιμώμενης Χώρας στο Δίκτυο προστέθηκε και το Australian Film Television and Radio School, η μοναδική αυστραλιανή σχολή που περιλαμβάνεται στον ετήσιο κατάλογο του The Hollywood Reporter‘s με τις κορυφαίες κινηματογραφικές σχολές παγκοσμίως. Η σύμπραξη με τις κινηματογραφικές σχολές περιλαμβάνει ενδεικτικά τη συμμετοχή ολοκληρωμένων ταινιών στη μicro διαγωνιστική σκηνή, μέσω της οποίας οι διακριθείσες ταινίες θα προβάλλονται στo Phoenix – ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά δίκτυα ντοκιμαντέρ, τη συμμετοχή στο Pitching Lab και την επιτροπή του, τη συμμετοχή στη διεθνή ομάδα σπουδαστριών/ών κινηματογράφου με στόχο την εκμάθηση των σταδίων παραγωγής (documentary studio), τη συμμετοχή στις ομάδες προγραμματισμού του Φεστιβάλ, κ.ά.
Παράλληλες Πολιτιστικές Δράσεις του Φεστιβάλ
Εκτός από τις παραπάνω δράσεις και εργαστήρια για τους επαγγελματίες του κινηματογράφου, το Φεστιβάλ κάθε χρόνο διοργανώνει παράλληλες πολιτιστικές δράσεις, αναδεικνύοντας το ακριτικό νησί σε ένα σημείο παγκόσμιας πολιτιστικής συνάντησης ανθρώπων κάθε ηλικίας.
Την εβδομάδα προβολών και μεταξύ των διαλειμμάτων, το πρόγραμμα θα διανθίζεται από μουσικά ιντερλούδια του Aeolian Duet (Μιχάλης Κοντός και Ρέα Μωραΐτη) με τους ήχους του πιάνου και του βιολοντσέλου, ταξιδεύοντάς μας από τις ρομαντικές μελωδίες των νυχτερινών του Σοπέν σε οπερατικές άριες και ρομαντικά ποπ τραγούδια με ρετρό διάθεση.
Κινηματογραφικά εργαστήρια του ΕΚΟΜΕ
Κατά την εβδομάδα διεξαγωγής του Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθούν δύο βιωματικά κινηματογραφικά εργαστήρια του ΕΚΟΜΕ με συντονιστές τους Δημήτρη Παπαχαραλάμπους και Ματούλα Παπαδημητρίου:
«Κι όμως… κινούμαστε!» σε συνεργασία με τον γαλλικό οργανισμό Films pour enfants, το εργαστήρι περιλαμβάνει δώδεκα πολυβραβευμένες ταινίες animation μικρού μήκους χωρίς λόγια, για παιδιά 4- 15 ετών, οι οποίες συνοδεύονται από προτάσεις δραστηριοτήτων για το σχολείο και το σπίτι, μέσω δημιουργικών και βιωματικών ασκήσεων –κινητικές, μουσικές, εικαστικές, θεατροπαιδαγωγικές, έκφρασης, αφήγησης, κ.ά.– κατασκευές, παιχνίδια ρόλων, μοιράσματος εμπειριών, συνεργασίας της ομάδας κ.ά.
«Είσαι στα ‘Μέσα’;». Με αφετηρία ένα διασκεδαστικό ψηφιακό διαδραστικό quiz σχετικά με θέματα που αφορούν τα Μέσα Επικοινωνίας και Ενημέρωσης οργανώνονται ποικίλες δραστηριότητες (έκφρασης, προβληματισμού, κίνησης, δημιουργίας, παιχνιδιού), με έμφαση σε ψηφιακά παιγνιώδη εργαλεία.
Θέατρο Σκιών
Ο Αλεξάνδρος Μελισσηνός με το Θέατρο Σκιών του θα προσφέρει άφθονο γέλιο σε μικρούς και μεγάλους με τις παραστάσεις “Καραγκιόζης και Οδυσσέας στο νησί του Κύκλωπα”, “Οι Άθλοι του Ηρακλή”, “Ο Μέγας Αλέξανδρος και το Καταραμένο Φίδι” και “Ο Καραγκιόζης στη Θάλασσα”.
Παραδοσιακοί χοροί
Οι Νίκος και Ευάγγελος Τζέλλος μαθαίνουν στα παιδιά παραδοσιακούς χορούς απ’ όλην την Ελλάδα από Ίσσο από τα Δωδεκάνησα, Χασαπιά από τη Μικρά Ασία και Συρτό που συναντάται σε όλη την Ελλάδα μέχρι, φυσικά, Σούστα από το Καστελλόριζο.
Παραμυθένια μουσικά ταξίδια
Με αφορμή ένα παραμύθι, παιδιά μέχρι 10 ετών και οι γονείς τους θα ταξιδέψουν στον κόσμο της μουσικής και του χορού με συνοδεία ζωντανής μουσικής (κιθάρα και πιάνο), μαθαίνοντας τραγούδια με τις Λίλη Τέγου και Νίκη Γκουντούμη. Τα παιδιά συμμετέχουν με κρουστά όργανα του συστήματος Orf φτιάχνοντας μια μικρή ορχήστρα.
Έκθεση γλυπτικής «Σμιλεύοντας τον Τόπο»
Γνωρίζουμε τη δουλειά του εικαστικού Αλέξανδρου Ζυγούρη που σμιλεύει την πέτρα στον χαρακτηριστικό του βράχο πάνω από τη θάλασσα.
Βιβλιοπαρουσιάσεις
Καθημερινά ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Παύλος Μεθενίτης και ο ακαδημαϊκός Matteo Compagnolo θα παρουσιάζουν βιβλία με ιστορικό, λογοτεχνικό και κινηματογραφικό περιεχόμενο:
-Bruce Clark, «Twice a Stranger» (εκδ. Granta Books London): Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Συνθήκη της Λωζάνης, η εν λόγω επανέκδοση περιηγείται στην πολυπλοκότητα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, παρέχοντας μια βαθιά εξερεύνηση των προκλήσεων και των ευκαιριών στη χάραξη μιας βιώσιμης πορείας προς την αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία στην περιοχή του Αιγαίου.
-Τατιάνα Σταύρου, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος Κωνσταντινούπολης, 1967 (επανέκδοση από το ΙΔΙΣΜΕ): Μέσα στο πλούσιο μωσαϊκό της πνευματικής και πολιτιστικής ζωής στην Κωνσταντινούπολη κατά τον 19ο αιώνα, ο Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος Κωνσταντινούπολης αναδεικνύεται ως φάρος διαφωτισμού και επιστημονικής αναζήτησης. Ο Σύλλογος, που ιδρύθηκε μέσα σε μια ακμάζουσα εποχή πολιτιστικής αναγέννησης και εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, όχι μόνο συμβόλιζε αλλά ενίσχυσε ενεργά την αναγέννηση της ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και ταυτότητας σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
-Νίκος Παπαναστασίου και Νίκος Βογιατζής, «Στην άκρη του Αιγαίου- Καστελλόριζο, 1890-1948». Το ιστορικό λεύκωμα με σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό καταγράφει τη μεγάλη ακμή του νησιού με τους καραβοκύρηδες και τους εμπόρους, καθώς αναδεικνύει παράλληλα τη σημασία που έδιναν οι Καστελλοριζιοί στα γράμματα, την εκπαίδευση και την κοινωνική μέριμνα, ακόμη και σε δύσκολες εποχές.
