Η «Βαβυλώνα» του Ντάμιεν Σαζέλ είναι μία επική ταινία, τοποθετημένη στο Λος Άντζελες του 1920, με πρωταγωνιστές τους Μπραντ Πιτ, Μάργκοτ Ρόμπι και Ντιέγκο Κάλβα, και συμπρωταγωνιστές τους Τζιν Σμαρτ, Γιόναν Αντέπο και Λιν Τζουν Λι, μεταξύ άλλων. Μια ιστορία υπέρμετρης φιλοδοξίας και εξωφρενικής ακρότητας, που ακολουθεί την άνοδο και την πτώση πολλών χαρακτήρων σε μια εποχή αχαλίνωτης παρακμής και διαφθοράς στα πρώτα χρόνια του Χόλυγουντ.
Η ιδέα
Για τον σεναριογράφο & σκηνοθέτη Σαζέλ, η ταινία είναι το αποτέλεσμα έρευνας 15 χρόνων: η δημιουργία του κόσμου αυτού, ήταν στο μυαλό του πολύ πριν αρχίσει να γράφει το προσχέδιο του σεναρίου. «Ήθελα να βάλω κάτω από το μικροσκόπιο τα πρώτα χρόνια μιας μορφής τέχνης και μιας βιομηχανίας, την εποχή που έψαχναν τα πατήματά τους» λέει ο Σαζέλ, «και μου άρεσε η ιδέα της παρατήρησης μιας κοινωνίας που αλλάζει. Το Χόλυγουντ πέρασε μια σειρά γρήγορων και κατακλυσμιαίων αλλαγών στη δεκαετία του ’20, και κάποιοι επιβίωσαν, πολλοί όμως, όχι. Υπάρχει και μια πιο σκοτεινή πλευρά στην ιστορία αυτής της μετάβασης».
Από το φθινόπωρο του 2018, ο Σαζέλ και ο παραγωγός Πλουφ οργάνωναν ιδιωτικές προβολές σε άδειους κινηματογράφους, ταινιών που ο σκηνοθέτης τους προσπαθούσε συνειδητά να σπάσει τα παλιά όρια, όπως ο Γατόπαρδος του Βισκόντι, ο Ελαφοκυνηγός του Τσιμίνο, La Dolce Vita του Φελίνι, ο Πολίτης Κέιν του Γουέλς, Αποκάλυψη τώρα του Κόπολα, Ξέφρενες Νύχτες του Άντερσον και τα Καλά Παιδιά του Σκορσέζε, μεταξύ άλλων.
Τα αστέρια
Προτεραιότητα ήταν η ηθοποιός για τον ρόλο της Νέλι Λα Ρόι, μιας άγνωστης ηθοποιού που προσπαθεί να μπει δυναμικά στην σόου μπίζνες. Όταν διάβασε το σενάριο η Μάργκοτ Ρόμπι για πρώτη φορά, λέει ότι ήταν η πιο δυνατή αντίδραση που είχε νιώσει ποτέ. Ενώ ο χαρακτήρας της Νέλι είναι εμπνευσμένος από πολλές πρωταγωνίστριες του βωβού κινηματογράφου, ήταν η ζωή της Κλάρα Μπόου που πραγματικά βοήθησε την Ρόμπι να καταλάβει την Νέλι.
«Για ένα ρόλο σαν την Νέλι χρειάζεσαι μια ηθοποιό που πραγματικά δεν νιώθει φόβο. Κάποια που γεμίζει την οθόνη, σαν να την πιάνει από τις άκρες και την ταρακουνάει και την μετατρέπει σε ό,τι εκείνη θέλει.» λέει ο Σαζέλ. «Αυτό είναι η Νέλι για μένα, αυτό είναι η Μάργκοτ».
Η Νέλι είναι αποφασισμένη να κάνει εντύπωση στο πάρτι, ώστε όλοι οι παράγοντες του Χόλυγουντ να δουν με τα μάτια τους την στιγμή που ένα αστέρι γεννιέται. Η Ρόμπι εξηγεί: «Όταν έφτασα κι εγώ στο Λος Άντζελες, ένιωσα πως δεν υπάρχουν οδηγίες για να τα καταφέρεις, οπότε κάνεις τα πάντα για να δημιουργήσεις μόνος σου εκείνη την σωστή στιγμή».
Ο Μάνι Τόρες (ο Ντιέγκο Κάλβα στον ρόλο) είναι ένας νεαρός ονειροπόλος που προσπαθεί να μπει στην βιομηχανία του κινηματογράφου στην ίδια χρονική στιγμή με τη Νέλι, και εντυπωσιάζεται από την παρουσία της.
Καταμεσής της ερήμου μπορεί να είναι ένα μέρος παράξενο για να αποκαλυφθεί μια ιστορία για την λάμψη του Χόλυγουντ, όμως εκεί συναντάμε για πρώτη φορά τον Μάνι, στις πρώτες σκηνές της Βαβυλώνας, να προσπαθεί να μεταφέρει έναν ελέφαντα στο πάρτι που δίνει ο μεγάλος παραγωγός του Χόλυγουντ Ντον Γουάλας (Τζεφ Γκάρλιν) στην έπαυλή του έξω από την πόλη. «Υπάρχει εδώ ένας κόσμος τόσο σημαντικός και ήθελα να δείξω πώς είναι να το ζεις σε αυτόν τον κόσμο, αλλά από το περιθώριο», λέει ο σκηνοθέτης.
Συναντάμε για πρώτη φορά τον Τζακ Κόνραντ – ο Μπραντ Πιτ στο ρόλο ενός αστέρα του βωβού κινηματογράφου της εποχής- όταν φτάνει στο πάρτι του Γουάλας με την σύζυγό του, Ίνα (Ολίβια Γουάιλντ). Με την είσοδό του στο πάρτι, ο Τζακ μοιάζει σαν τον μόνο ενήλικα στον χώρο, αλλά είναι ξεκάθαρα έτοιμος να συμμετέχει στην διασκέδαση αν προκύψει η σωστή αφορμή. «Πήγα στο παρελθόν και μελέτησα. Είδα πολύ Γκίλμπερτ, Φέαρμπανκς και Βαλεντίνο. Υπάρχει αληθινή γοητεία στις ερμηνείες τους» λέει ο Πιτ. «Οι ταινίες του βωβού κινηματογράφου δεν έχουν διαλόγους να στηριχτείς πάνω τους, μόνο μια κάρτα με τίτλους σε κάποια σημεία, έτσι οι ερμηνείες τους είχαν πολύ διαφορετικό ύφος από αυτό που έχουμε σήμερα.»
«Ο Μπραντ είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους σήμερα που έχει την αύρα των κινηματογραφικών αστέρων της παλιάς σχολής», λέει ο Σαζέλ, «γι’ αυτό και ήταν ιδανικός για τον ρόλο». Ο Πιτ, ένας από τους πιο δυνατούς και πολύπλευρους ηθοποιούς του σήμερα, είναι επίσης ένας επιτυχημένος παραγωγός με την εταιρεία του Plan B Entertainment.
Για την Τζιν Σμαρτ, στον ρόλο της αρθρογράφου Έλινορ Σεντ Τζον, η ανάγνωση του σεναρίου της έδωσε μια διαφορετική εντύπωση για το Χόλυγουντ του 1920. «Θυμάμαι ότι αναφερόμαστε σ’ αυτή την εποχή ως ‘ταραχώδη’ για κάποιο λόγο» λέει η Σμαρτ. «Βγαίναμε από ένα φρικτό παγκόσμιο πόλεμο και μια πανδημία, ώστε οι άνθρωποι επαναστατούσαν απέναντι σε πολλά και τα έπαιρναν όλα πιο χαλαρά. Νομίζω ότι η Έλινορ ζει μέσα από τους ανθρώπους του Χόλυγουντ» λέει η Σμαρτ, «της αρέσει να διαμορφώνει τις καριέρες των ανθρώπων και να τους χειραγωγεί».
Ένας δεξιοτέχνης τρομπετίστας με το όνομα Σίντνεϊ Πάλμερ (Γιόβαν Αντέπο) είναι μια σταθερή παρουσία σε όλες τις αρχικές σκηνές πάρτι στη Βαβυλώνα, ντύνοντας μουσικά την ταραχή που συμβαίνει γύρω του ενώ ταυτόχρονα μένει εκτός, όταν όμως γίνεται η μετάβαση από τον βωβό στον ομιλούντα κινηματογράφο, ο Σίντνεϊ παίρνει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο, καθώς η βιομηχανία ανακαλύπτει την δύναμη της μουσικής στις ταινίες. «Πολλοί ηθοποιοί του βωβού κινηματογράφου δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν στην προσθήκη του ήχου» λέει ο Αντέπο, «για τον Σίντνεϊ ήταν το σωστό μονοπάτι, γιατί το μόνο που είχε να κάνει ήταν να παίξει μουσική».
Η Lady Φέϊ Ζου (Λι Τζουν Λι) είναι «μια αναγεννησιακή φιγούρα που ‘φοράει’ πολλά κοστούμια όπως πολλοί πρωτοπόροι στις αρχές της βιομηχανίας του κινηματογράφου» λέει ο Σαζέλ. «Την ημέρα ζει πάνω από ένα πλυντήριο και τη νύχτα μεταμορφώνεται σε μια πολύ σημαντική παρουσία στα πάρτι του Χόλυγουντ». Ο χαρακτήρας της είναι βασισμένος σε γενικές γραμμές στον θρύλο της μεγάλης οθόνης Άννα Μέι Γουόνγκ, που θεωρείται η πρώτη μεγάλη Ασιάτισσα-Αμερικανίδα σταρ του κινηματογράφου.
«Στην πραγματικότητα υπάρχουν έξι πρωταγωνιστές σ’ αυτή την ιστορία, πλαισιωμένοι από μια μεγάλη συλλογή βοηθητικών χαρακτήρων, που κοιτάζει ο καθένας το προσωπικό του συμφέρον» λέει ο Ντάμιεν Σαζέλ για την συρραφή και αλληλεπίδραση των χαρακτήρων.
Από την πρώτη στιγμή που ακούμε το όνομα του Τζέιμς Μακ Κέι (Τόμπι Μαγκουάιρ) από τα χείλη της Νέλι, έχουμε κακό προαίσθημα για τον χαρακτήρα – τίποτα όμως δεν μας προϊδεάζει για την πρώτη εντύπωση του ιδιοκτήτη του καζίνο, που μπορεί να είναι και ψυχοπαθής. Είναι ένας ρόλος, που δεν μοιάζει σε κανένα που έχει παίξει προηγουμένως ο Μαγκουάιρ- που είναι επίσης ένας από τους παραγωγούς της Βαβυλώνας. «Είναι επιχειρηματίας και εγκληματίας, αλλά επίσης τον εξιτάρει η ιδέα να είναι δημιουργικός και να έχει ιδέες» λέει ο Μαγκουάιρ, «ονειρεύεται να γίνει ένας μεγιστάνας στη βιομηχανία του κινηματογράφου».
Η Βαβυλώνα
Η Βαβυλώνα σε ταξιδεύει από τα ύψη της ακμής του Χόλυγουντ, στα βάθη της διαφθοράς, και η γυναίκα που ανέλαβε να φέρει εις πέρας τον άθλο του να αποδώσει την εικόνα και την αίσθηση αυτής της Οδύσσειας, είναι η βραβευμένη σκηνογράφος Φλορένσια Μάρτιν. Ο δε Σαζέλ, ήταν ξεκάθαρος από την αρχή, ότι δεν ήθελε να φτιάξει μια αλλόκοτη ταινία με τα κλισέ που επικρατούν για την εποχή εκείνη. «Το Χόλυγουντ συγκεκριμένα ήταν ένα πιο άγριο, ωμό, διαφορετικό, πιο ελεύθερο μέρος από όσο πιστεύει ο κόσμος», λέει η παραγωγός Ολίβια Χάμιλτον.
«Το δε Λος Άντζελες είναι ένας από τους χαρακτήρες της ταινίας» σημειώνει ο Σαζέλ, «και σαν όλους τους χαρακτήρες έπρεπε να έχει την δική του εξέλιξη». Η Φλορένσια και η ομάδα της έπρεπε να δείξουν την εξέλιξη της πόλης μέσα από τις τοποθεσίες και τα σκηνικά της ταινίας.
«Πολλοί άνθρωποι μεταναστεύουν από διάφορες πόλεις, από όλη την υφήλιο, στις Ηνωμένες Πολιτείες και έτσι γεννήθηκαν πολλά πράγματα, όπως ο κινηματογράφος και το Χόλυγουντ. Είναι μια πόλη που αναπτύσσεται ραγδαία και αδηφάγα, υπάρχει η νέα τεχνολογία που συγκρούεται με τις παλιότερες, καθώς επικρατούν πολλές φορές ακρότητες και απερισκεψία», συνεχίζει.
Για να αναβιώσει την αίσθηση του Λος Άντζελες πριν γίνει μια αναπτυσσόμενη πόλη, ο διευθυντής εξωτερικών γυρισμάτων, Κρις Μπάου, χρειάστηκε να μπει βαθιά στην κοιλάδα του Σαν Φερνάντο και στις παρυφές του επαρχιακού Λος Άντζελες αλλά και πέρα βαθιά στην έρημο της νότιας Καλιφόρνια.
Μουσική, Ρυθμός και Τόπος
Ένα στοιχείο που αποδείχθηκε κρίσιμο σ’ αυτό το ζογκλερικό παιχνίδι ήταν η μουσική. Χρόνια πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα της Βαβυλώνας, ο Σαζέλ απευθύνθηκε στον, από πολλά χρόνια συνεργάτη του, Τζάστιν Χόρβιτς, για να γράψει μουσική για την Βαβυλώνα, ο οποίος έχει γράψει την μουσική για όλες τις ταινίες του Σαζέλ – Χωρίς Μέτρο, La La Land και Πρώτος Άνθρωπος, κερδίζοντας δύο βραβεία Όσκαρ, τέσσερις Χρυσές Σφαίρες, τρία βραβεία κριτικών, δύο Grammys και ένα BAFTA.
«Θέλαμε να φτιάξουμε για την Βαβυλώνα ένα δικό της μουσικό σύμπαν, με έναν ήχο που δεν θα ήταν τόσο αναχρονιστικός ώστε να μας βγάλει από την συνθήκη του 1920» λέει ο ίδιος. «Είναι πολύ πιο άγριος και επιθετικός». Οι δυο τους ανακάλυψαν ότι το Λος Άντζελες ήταν γεμάτο με ένα πολύ πιο πλατύ φάσμα ήχων, με επιρροές από Κούβα, Μεξικό Κίνα, Μέση Ανατολή, Ελλάδα και αλλού.
Επειδή η Βαβυλώνα είναι μια ταινία με θέμα τις ταινίες, το σενάριο έπρεπε να έχει αρκετές σκηνές με πρεμιέρες ταινιών, κάτι που οδήγησε την ομάδα να επισκεφθεί όλους τους παλιούς κινηματογράφους, που είχαν χτιστεί στο Λος Άντζελες εκείνη την εποχή.
Τίποτα όμως δεν απεικονίζει καλύτερα την αχαλίνωτη παρακμή που ήθελε να δείξει ο Σαζέλ, όσο η πρώτη σκηνή του πάρτι. Δεν έχει σημασία πως μπορεί να έχει φανταστεί κανείς την ζωή στα οργιώδη 20s, ο Σαζέλ και η ομάδα παραγωγής του το φτάνουν σε άλλο επίπεδο με μια προσέγγιση των ανθρώπων που δούλευαν σκληρά την ημέρα και διασκέδαζαν ακόμα πιο έντονα την νύχτα.
Ο βραβευμένος με Όσκαρ Ντάμιεν Σαζέλ σκηνοθέτησε πριν την Βαβυλώνα, την ταινία FIRST MAN. Η καθηλωτική ιστορία της αποστολής της NASA να προσγειώσει έναν άνθρωπο στο φεγγάρι κέρδισε τέσσερις υποψηφιότητες για Όσκαρ, κερδίζοντας το καλύτερο επίτευγμα σε οπτικά εφέ. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει το σύγχρονο μιούζικαλ LA LA LAND, το οποίο κέρδισε 14 υποψηφιότητες για Όσκαρ, κερδίζοντας έξι βραβεία, συμπεριλαμβανομένης της Καλύτερης Σκηνοθεσίας για τον Σαζέλ, ο οποίος είναι ο νεότερος σκηνοθέτης που έλαβε αυτό το βραβείο. Η ταινία επίσης έκανε ρεκόρ κερδίζοντας 7 Χρυσές Σφαίρες, ενώ τιμήθηκε επίσης με πέντε βραβεία BAFTA και 11 υποψηφιότητες. Η ταινία του, WHIPLASH του 2014, έλαβε πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ και τρεις νίκες, συμπεριλαμβανομένου του καλύτερου δεύτερου ανδρικού ρόλου για τον Τζ. Κ. Σίμονς.
Η ταινία Βαβυλώνα μετράει ήδη 20 νίκες και 125 υποψηφιότητες στα κινηματογραφικά βραβεία.
