© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Πώς θα ήταν αν δημιουργούσαμε έναν χάρτη που να εμπεριέχει όλα αυτά τα θεμελιώδη στοιχεία, με τρόπο που να μπορούμε να εφαρμόσουμε στη ζωή μας τη συλλογική ευφυΐα από όλους αυτούς τους παγκόσμιους διανοητές, τις παραδόσεις και τις κουλτούρες. Πώς θα εξελισσόταν η ζωή μας;
Το βιβλίο του ψυχολόγου Διονύση Μπουγά είναι μια απόπειρα χάραξης ενός τέτοιου χάρτη μέσα από τα προσωπικά παραδείγματα της ζωής του συγγραφέα. Ενός χάρτη που περικλείει τα «κλειδιά» από τα περισσότερα συστήματα και μοντέλα προσωπικής ανάπτυξης, από την αρχαία σοφία μέχρι τις τελευταίες υπερβάσεις στις ανθρωπιστικές επιστήμες.
Το «Αυτό Είναι!» είναι ένα βιβλίο-κάλεσμα να ζήσουμε τη ζωή στο μέγιστο, με θάρρος, ειλικρίνεια και αγάπη. Είτε βρισκόμαστε σε αναζήτηση αλλαγής είτε θέλουμε να εμβαθύνουμε στην κατανόηση του εαυτού μας, το βιβλίο μάς διδάσκει πως έχουμε πάντα τη δυνατότητα να απελευθερωθούμε από τα βάρη του παρελθόντος και να δώσουμε νέο νόημα στη ζωή μας.
Με τον Διονύση Μπουγά είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε.
«Αυτό είναι!» Ο τίτλος του βιβλίου σας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις key books δίνει την αίσθηση μιας βεβαιότητας. Από που πηγάζει;
«Από την ίδια βεβαιότητα που έχεις όταν βάζεις το κινητό σου να φορτίσει και ανακαλύπτεις μια ώρα μετά ότι δεν το σύνδεσες στην πρίζα. Είναι η ψευδαίσθηση του ελέγχου, η μαγική σκέψη ότι “Αυτό Είναι!” και δεν χρειάζεται άλλη ανάλυση. Γιατί αν το αναλύσουμε πολύ, κινδυνεύουμε να καταλήξουμε σε ένα υπαρξιακό κενό που οδηγεί σε binge-watching σειρών στο Netflix.»
Πρόκειται για μια βιογραφία; Αντλείτε στοιχεία από την προσωπική σας ζωή για να στείλετε μέσω του “Αυτό Είναι!” κάποια μηνύματα;
«Ας το πούμε “βιογραφία με ολίγη από stand-up comedy και υπαρξιακά τραύματα”. Ναι, είναι προσωπικό, αλλά αν δεν μπορείς να γελάσεις με τον εαυτό σου, καλύτερα να μην γράψεις βιβλίο – ή τουλάχιστον, να το κρατήσεις για τα απομνημονεύματα που θα διαβάζει μόνο η γάτα σου.»
Πότε συνειδητοποιήσατε για πρώτη φορά ότι οι ερωτικές σας σχέσεις ακολουθούσαν ένα συγκεκριμένο μοτίβο; Ήταν κάτι που αντιληφθήκατε σταδιακά ή υπήρξε μια καθοριστική στιγμή;
«Ήταν η στιγμή που ανακάλυψα ότι οι χωρισμοί μου είχαν μεγαλύτερη επαναληψιμότητα κι από το “Friends” στην τηλεόραση. Κάπου εκεί, κατάλαβα ότι ήμουν το κοινό στοιχείο όλων αυτών των σχέσεων – και δεν μπορούσα να κατηγορήσω άλλους για το μοτίβο που επαναλαμβανόταν. Ήμουν εγώ το “μήνυμα που δεν είχε διαβάσει”.»
Πιστεύετε ότι οι εμπειρίες της παιδικής σας ηλικίας ήταν η βασική αιτία της συναισθηματικής απόστασης που κρατούσατε στις σχέσεις σας, ή θεωρείτε ότι υπήρχαν και άλλοι παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτό;
«Αν οι παιδικές εμπειρίες έφταιγαν για όλα, τότε λογικά θα έπρεπε όλοι όσοι έπαιζαν με Lego να γίνουν αρχιτέκτονες. Η αλήθεια είναι πως ναι, οι πρώτες εμπειρίες επηρεάζουν, αλλά κάποια στιγμή σταματάει το άλλοθι του “παιδί χωρισμένων γονιών” και αρχίζει η φάση του “ενήλικας που αρνείται να κάνει introspection”. Η συναισθηματική απόσταση είναι σαν το ghosting: μπορεί να ξεκίνησε ως άμυνα, αλλά μετά γίνεται συνήθεια. Και κάπου εκεί, πρέπει να αποφασίσεις αν θα συνεχίσεις να γράφεις το ίδιο σενάριο ή αν ήρθε η ώρα να αλλάξεις πλοκή.»
Πώς άλλαξε η αντίληψή σας για τις σχέσεις μετά τις εκπαιδεύσεις σας στη Νέα Υόρκη; Υπήρξαν συγκεκριμένα εργαλεία ή τεχνικές που σας βοήθησαν να αντιμετωπίσετε τους αμυντικούς σας μηχανισμούς;
«Ανακάλυψα ότι οι αμυντικοί μηχανισμοί μου ήταν σαν Wi-Fi καφετέριας: παντού παρόντες και εντελώς άχρηστοι όταν τους χρειάζεσαι. Το πιο σημαντικό που έμαθα είναι ότι η σχέση δεν είναι escape room – δεν υπάρχει ένας γρίφος που αν τον λύσεις, ξαφνικά γίνεσαι expert. Υπάρχουν όμως τρόποι να σταματήσεις να παραιτείσαι στην πρώτη ή δεύτερη ή χιλιοστή δυσκολία. Και ναι, με βοήθησαν τεχνικές, όπως το να μάθω να ακούω χωρίς να προετοιμάζω ήδη την απάντησή μου ή το να μη βλέπω κάθε σχέση σαν reality επιβίωσης όπου κάποιος πρέπει να ψηφιστεί προς αποχώρηση.»
Αναφέρετε ότι το “image” του μποέμ και καταραμένου ποιητή λειτούργησε ως προστατευτικός μηχανισμός. Σήμερα, πώς βλέπετε τον εαυτό σας και πώς έχει αλλάξει η ταυτότητά σας στον τομέα των σχέσεων;
«Ας είμαστε ειλικρινείς: το μποέμ image είναι ωραίο για φωτογραφίες στο Instagram, αλλά στην πραγματική ζωή είναι σαν να προσπαθείς να πληρώσεις το ενοίκιο με “καλλιτεχνική αύρα”. Παλιά πίστευα ότι η γοητεία κρύβεται στο μυστήριο και τη μελαγχολία, αλλά σήμερα βλέπω ότι το πραγματικό challenge είναι να είσαι αυθεντικός χωρίς να το παίζεις κάτι που δεν είσαι. Οι σχέσεις δεν θέλουν σκηνοθεσία, θέλουν να εμφανίζεσαι όπως είσαι – και να μη φοβάσαι να ρίξεις τον τοίχο του “ακατανόητου καλλιτέχνη” όταν έρθει η ώρα να συζητήσεις αν θα παραγγείλετε πίτσα ή σουβλάκια.»
Αν μπορούσατε να δώσετε μια συμβουλή στον νεότερο εαυτό σας, εκείνον που πάλευε με τη βαρεμάρα και την απογοήτευση στις σχέσεις, τι θα του λέγατε;
«Σταμάτα να ψάχνεις τον εαυτό σου λες και είναι χαμένο αντικείμενο στις αποσκευές της Ryanair. Αν είχες χαθεί, θα είχες ήδη εμφανιστεί μετά από χρόνια σε κάποιο περίεργο αεροδρόμιο της Ασίας με αυτοκόλλητα ‘Fragile’ πάνω σου. Δεν υπάρχει κάποιο τελικό version σου που πρέπει να βρεις – είσαι ήδη work in progress, σαν ανακαίνιση δρόμου που δεν τελειώνει ποτέ.
Και μην περιμένεις να γίνεις ο ‘φωτισμένος γκουρού των σχέσεων’ για να συνδεθείς με τους ανθρώπους. Οι πιο επιτυχημένες σχέσεις δεν ξεκίνησαν ποτέ με ‘ας συζητήσουμε το attachment theory’, αλλά μάλλον με ‘θέλεις να μοιραστούμε μια πίτσα;’. Η αμηχανία, η αβεβαιότητα, ακόμα και οι αποτυχημένες ατάκες είναι μέρος του παιχνιδιού. Ο μόνος τρόπος να χάσεις είναι να μην παίξεις καν – ή να φέρεις PowerPoint στο πρώτο ραντεβού.
Σταμάτα να ψάχνεις την απάντηση – δεν υπάρχει μία. Αλλά αν θες μια καλή αρχή, μπορείς να ξεκινήσεις με το να σταματήσεις να πιστεύεις ότι οι άλλοι ξέρουν τι κάνουν. Κανείς δεν ξέρει. Όλοι αυτοσχεδιάζουμε και κάποιοι απλώς κάνουν καλύτερο acting. Χαλάρωσε, παίξε κι εσύ το δικό σου ρόλο με τον τρόπο που γουστάρεις, και θυμήσου: ακόμα και αν όλα πάνε στραβά, τουλάχιστον θα έχεις μια καλή ιστορία να πεις!
Οι άνθρωποι αγαπιούνται με τα χάλια τους, όχι παρά τα χάλια τους. Και φυσικά: Μην στέλνεις μεγάλα μηνύματα μετά τα μεσάνυχτα. Κανείς δεν πήγε μπροστά έτσι.»
Αν τολμούσαμε να σας ζητήσουμε τα βασικά στοιχεία – μηνύματα ζωής του βιβλίου σας…ποια θα ήταν;
«1. Η ζωή είναι ένα τεράστιο inside joke – το θέμα είναι αν θα γελάσεις ή αν θα προσπαθήσεις να την πάρεις στα σοβαρά και να καταλήξεις με έλκος στομάχου. Ή εναλλακτικά: Η ύπαρξη είναι το ανέκδοτο του σύμπαντος. Φώτιση είναι να πιάσεις το αστείο.
2. Ό,τι νομίζεις ότι ξέρεις για τον εαυτό σου είναι πιθανώς ένα μιξάρισμα από παιδικά τραύματα, κακές συμβουλές και memes που σου κόλλησαν στο TikTok.
3. Δεν υπάρχουν “σωστές” επιλογές – υπάρχουν μόνο επιλογές που σε κάνουν να θες να ξυπνήσεις το πρωί ή να θες να μετακομίσεις σε άλλο πλανήτη.
4. Αν φοβάσαι να ρισκάρεις, απλά σκέψου πως κάποιος εκεί έξω έχει tattoo με την πρώην του και το έχει βγάλει σε δημόσια θέα – άρα δεν είσαι ο μόνος που παίρνει ηλίθιες αποφάσεις.
5. Κανείς δεν ξέρει τι κάνει. Οι “πετυχημένοι” είναι απλά εκείνοι που το κρύβουν καλύτερα.
6. Αν περιμένεις να ευθυγραμμιστούν οι πλανήτες για να κάνεις αυτό που θες, να θυμάσαι ότι και ο Ερμής ανάδρομος να μην είναι, κάποιος θα γκρινιάζει για κάτι.
7. Η ζωή δεν έχει κανόνες, εκτός από έναν: να μην αφήσεις κανέναν να σου πει πώς πρέπει να τη ζήσεις – ειδικά αν αυτός ο κάποιος είναι ο εαυτός σου όταν δεν έχεις φάει πρωινό.»
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
«Αυτό το βιβλίο λειτουργεί και ως ένας ολόσωμος καθρέφτης που μας προσκαλεί να δούμε και εκείνες τις συμπεριφορές μας που δεν μας αρέσουν, αλλά και τις προβληματικές αντιλήψεις μας. Λειτουργεί ως μια απόπειρα αφύπνισης που βασίζεται σε γνώσεις που έχει συλλέξει η ανθρωπότητα από όλους τους πολιτισμούς τόσο στο παρελθόν, όσο και στο παρόν. Σαν να χρησιμοποιούνται τα best of της ανθρωπότητας, προκειμένου να αφυπνιστούμε και να βιώσουμε μια αίσθηση ολοκλήρωσης, πληρότητας και γαλήνης. Αντλεί από τη φιλοσοφία, από ανθρωπιστικές επιστήμες, όπως την ψυχολογία, την κοινωνιολογία, την ανθρωπολογία, από την τέχνη της ηγεσίας ως το Ζεν. Αντί όμως να αναφέρονται διάφορες θεωρίες, όλα περνούν μέσα από την προσωπική ιστορία του συγγραφέα, για να καταστούν πιο προσιτά και να γεφυρωθεί το κενό ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη. Πρόκειται για μια διεισδυτική, προκλητική και πρακτική αναζήτηση στα θέματα που αποτελούν το επίκεντρο της ζωής μας, όπως η επικοινωνία, οι σχέσεις, το σεξ, η ευτυχία και η επιτυχία, η ικανοποίηση και η πληρότητα. Συνεπώς, η ανάγνωσή του δύναται να επιφέρει αποτελέσματα στην απόδοση, τη δημιουργικότητα και την επικοινωνία (δηλαδή στο σεξ). Ανατρέπει τα δεσμά ακόμα και των πιο ισχυρών συμβατικών τρόπων σκέψης (για όσους σκέφτονται ακόμα) και μεταμορφώνει την οπτική για τη ζωή μας (σχεδόν σαν τη νεράιδα που μεταμορφώνει βάτραχους σε πρίγκιπες). Ανακαλύπτουμε ότι η μαγεία είναι μέσα μας. Η βασική ψευδαίσθηση είναι ότι χρειαζόμαστε να μάθουμε κάτι ακόμα. Εδώ δεν συμβαίνει αυτό ακριβώς. Εδώ μαθαίνουμε την ίδια τη μόρφωση. Μόρφωση είναι κάτι παραπάνω από το να συλλέγεις πληροφορίες. Για την ακρίβεια, μπορείς να μαζέψεις πολλές πληροφορίες και να μάθεις πολύ λίγα (όπως όταν βλέπεις Μπαμπινιώτη στην ΕΡΤ3). Εδώ θα δούμε τη ζωή μας ολιστικά και από νέες οπτικές και όχι μόνο θεωρητικά, όπως γίνεται συνήθως».
Από την εισαγωγή του βιβλίου
