© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η αποθέωση της ελληνικής και, ευρύτερα, της ευρωπαϊκής Τέχνης, είναι το θέμα του νέου βιβλίου του γνωστού επιμελητή σημαντικών εκθέσεων και κριτικού της Τέχνης, Τάκη Μαυρωτά· η έκδοση «Λέξεις και Τέχνη || 50 ομιλίες» -που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μέλισσα, φωτίζει έναν νέο δρόμο προσεγγίσεων, σε μυημένους και μη, με προορισμό το έργο μεγάλων καλλιτεχνών.
Για το νέο βιβλίο του Τάκη Μαυρωτά, ο Γιώργος Μπαμπινιώτης πρόσφατα ανέφερε πως λειτουργεί για τον αναγνώστη «ως εισαγωγή στη γνώση της εικαστικής τέχνης, άσκηση στην τεχνική της πρόσληψης της τέχνης, εισαγωγή στην κριτική της τέχνης, γνωριμία του αναγνώστη με το ήθος ενός κριτικού της τέχνης και μια μορφή ποιητικής λειτουργίας του πεζού λόγου, που υπηρετεί την κριτική», καταλήγοντας πως «είναι μερικά βιβλία, που πρέπει να τα διαβάσεις. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι το βιβλίο αυτό του Τάκη Μαυρωτά και τον συγχαίρω γι’ αυτό». Στις σελίδες του, τονίζονται σημαντικές εκθέσεις των κορυφαίων καλλιτεχνών: Picasso, Cocteau, De Chirico, Chryssa, Finotti, Gremonini, Takis, Γύζη, Βολανάκη, Παπαλουκά, Εγγονόπουλου, Γαΐτη, Τέτση, Θεόφιλου, Μυταρά και Φασιανού, μεταξύ των άλλων, που έχει επιμεληθεί και προλογίσει, τα τελευταία είκοσι χρόνια, δίνοντας την ευκαιρία στο ευρύ κοινό να έλθει σε άμεση επαφή με την άφθαρτη τέχνη. Εκθέσεις, που, με τεράστια επιτυχία, πραγματοποιήθηκαν στο Ίδρυμα Β.& Μ. Θεοχαράκη, στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στο Μουσείο Μπενάκη, στο Μουσείο Πιερίδη-Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, στο Ίδρυμα Ωνάση στη Νέα Υόρκη, στο Palazzo Venezia στη Ρώμη, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στον πολυχώρο πολιτισμού Αθηναΐς, στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας, στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, στο Ίδρυμα Ευγενίδη και αλλού. H Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε, για το πολιτιστικό του έργο, με το οίκοθεν βραβείο της B΄ Τάξεως των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, το 2023.
Η κυκλοφορία αυτού του βιβλίου και η έκθεση που προετοιμάζει στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, με τίτλο «Περικλής και Ντίκος Βυζάντιος. Ζωγραφικές Συγγένειες και Αντιθέσεις», στάθηκαν αφορμή για τη συζήτηση που είχαμε μαζί του.
Η Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Συραγώ Τσιάρα έχει επισημάνει, μεταξύ των άλλων, ότι: «Η συνύπαρξη 50 καλλιτεχνικών στιγμών στο βιβλίο αποδεικνύει με έμπρακτο τρόπο την ευρύτητα και την πολύπλευρη διάσταση της δραστηριότητάς σας ως επιμελητή και ως κριτικού Τέχνης, αλλά, πάνω απ’ όλα, το γεγονός ότι κατορθώνετε να ενορχηστρώνετε τις ανθρώπινες δυνάμεις, που απαιτούνται για την ολοκλήρωση ενός εκθεσιακού εγχειρήματος». Πόσο δύσκολο εγχείρημα είναι για έναν επιμελητή η ολοκλήρωση μιας έκθεσης, ιδιαίτερα στη περίπτωσή σας, που ασχολείστε με καταξιωμένους καλλιτέχνες;
«Είναι πολύπλοκο και συνάμα συναρπαστικό να έρχεσαι αντιμέτωπος με την ευθύνη της παρουσίασης του έργου των Picasso και Cocteau ή του Εγγονόπουλου και του Θεόφιλου. Απαιτείται σε βάθος μελέτη, σεβασμός και ουσιαστικές προσεγγίσεις· ιδιαίτερα αν έχεις να δανειστείς όλα τα έργα μιας έκθεσης από έγκυρους Οργανισμούς ή μεγάλους συλλέκτες, όπως ενδεικτικά από το Μουσείο Picasso της Γερμανίας, τη Συλλογή Ιωάννη Κονταξόπουλου από τις Βρυξέλλες, την Εθνική Πινακοθήκη, το Ίδρυμα Ωνάση, το Μουσείο Μπενάκη ή το Ίδρυμα Αντώνη Ε. Κομνηνού».
Τι σας έχει συγκινήσει περισσότερο από την εκτεταμένη εκθεσιακή σας δραστηριότητα και τις ομιλίες σας;
«Πολλές είναι οι στιγμές, αλλά θα σταθώ ιδιαίτερα στις ομιλίες μου για τον Θεόφιλο για το φημισμένο Πανεπιστήμιο UCLA της Καλιφόρνιας, τον κόσμο του Οδυσσέα Ελύτη, ζωγραφική και ποίηση, στο Τελλόγλειο ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, τον De Chirico, στο Ίδρυμα Ωνάση στη Νέα Υόρκη, τον Βασίλη Θεοχαράκη, στο Palazzo Venezia. Εκείνο, όμως, που περισσότερο κάθε φορά με έκανε να αισθάνομαι βαθιά ευγνωμοσύνη, ήταν η επιλογή και η ανάθεση από μεγάλους καλλιτέχνες να αναλάβω την επιμέλεια των εκθέσεων τους· και εδώ αναφέρομαι στους Takis, Chryssa, Μυταρά, Φασιανό, Τέτση, Παρμακέλη, Ψυχοπαίδη, Τσόκλη, Ξένου, Gremonini, Finotti και Molinari, μεταξύ των άλλων».
Τι σημαίνει για σας, σε προσωπικό επίπεδο, η Τέχνη;
«Είναι το καταφύγιο μου από τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Ίσως, γιατί η μεγάλη Τέχνη και η άδολη αλήθειά της είναι αυτή που μας υπερβαίνει και μας οδηγεί προς το Αγαθό και το Υψηλό».
Έχετε ποτέ πληγωθεί ή έχετε αισθανθεί την ανάγκη να αλλάξετε προσανατολισμό;
«Ποτέ δεν το σκέφτηκα. Υπηρετούσα και θέλω να συνεχίσω να υπηρετώ την Τέχνη».
Ποιους θεωρείτε δασκάλους σας;
«Τον Κριστιάν Ζερβό και τον Στρατή Ελευθεριάδη Τεριάντ· τους δύο αυτούς σπουδαίους κριτικούς και εκδότες, που τόσα πολλά προσέφεραν στη στερέωση του μοντερνισμού. Τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Μανώλη Ανδρόνικο, την Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα, που συνεχώς ανατρέχω στις αισθητικές τους προσεγγίσεις και στις αξεπέραστες δικές τους παρατηρήσεις. Βέβαια, όλα ξεκίνησαν από τα εφηβικά μου χρόνια και τον θείο μου Γιώργο Σικελιώτη, με τις ατέλειωτες επισκέψεις μας στα Μουσεία της Γαλλίας και της Ιταλίας. Εκείνος, ουσιαστικά, με μύησε στα μυστικά της Τέχνης και αργότερα ο Γ. Π. Σαββίδης με δίδαξε το πώς γράφουμε μια κριτική, καθώς και την ευθύνη που έχουμε απέναντι στους καλλιτέχνες».
Με την πολύτιμη πείρα σας και μετά τις εκατοντάδες ξεναγήσεις σας σε Ιδρύματα, Μουσεία και Πινακοθήκες τι θα συμβουλεύατε κάποιον, που θέλει να καταλάβει τη σύγχρονη Τέχνη;
«Να ξεκινήσει, με υπομονή και αγάπη, να προσεγγίζει το έργο των σπουδαίων εκφραστών της σύγχρονης Τέχνης, παρατηρώντας τις δημιουργίες τους και διαβάζοντας για το έργο τους· όπως, για παράδειγμα, για τους κορυφαίους Έλληνες καλλιτέχνες της διασποράς Chryssa, Takis και Γιάννη Κουνέλλη, που κατάφεραν με το έργο τους να συμβάλλουν άμεσα στην ενίσχυση των κινημάτων της μαγνητικής, της κινητικής γλυπτικής και της arte povera. H Chryssa, που έζησε στη Νέα Υόρκη για περισσότερα από 40 χρόνια, δίκαια θεωρείται μια από τις πρωτεργάτες της σύγχρονης τέχνης, που κατάφερε να μεταπλάσει ένα καθημερινό υλικό, όπως το φως νέον, σε κυρίαρχο εκφραστικό γλυπτικό της μέσον».
Κάποια μελλοντικά σας σχέδια;
«Στις 10 Μαρτίου στο Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου, στο ομώνυμο Κτήμα στην Επανομή, θα μιλήσω με θέμα: “Ανάταση με την τέχνη της εποχής μας. Από τους Picasso, De Chirico, Cocteau στους Τσαρούχη, Εγγονόπουλο, Φασιανό, Αδαμάκο” ενώ, στις 3 Απριλίου, θα εγκαινιαστεί στο Ίδρυμα Β.& Μ. Θεοχαράκη η έκθεση “Περικλής και Ντίκος Βυζάντιος. Ζωγραφικές Συγγένειες και Αντιθέσεις”, με 150 σημαντικά έργα της εξελικτικής τους πορείας. Παράλληλα, προετοιμάζω τον πολυσέλιδο κατάλογο της έκθεσης με αντιπροσωπευτικά έργα των δύο και θεωρητικά κείμενα των Στέφανου Δασκαλάκη, Αλέξη Βερούκα και Ιφιγένειας Μποτζάκη, μαζί με αποσπάσματα των αισθητικών δοκιμίων των Δημήτρη Παπαστάμου, Eugene Ionesco και Michel Foucault για το πολυδιάστατο έργο τους».
O Τάκης Μαυρωτάς είναι Διευθυντής Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος Β.& Μ. Θεοχαράκη. Έχει διατελέσει Διευθυντής της Πινακοθήκης Πιερίδη και μέλος των Δ.Σ. της Εθνικής Πινακοθήκης, του Ελληνικού Φεστιβάλ, του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών και της Εθνικής Επιτροπής Χορηγιών του Υπουργείου Πολιτισμού.
