Skip to main content

Γιάννης Ζηρίνης: «…η ζωή μας δεν μπορεί να συνεχιστεί στο παλιό μοντέλο…»

Ένα ασυνήθιστο graphic novel για την ενέργεια και την κλιματική κρίση

© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη

Το graphic novel «Ένας κόσμος χωρίς τέλος» αποτέλεσε μεγάλο εκδοτικό γεγονός στη Γαλλία -με πωλήσεις άνω του  1 εκατομμύριου αντίτυπων, τα δύο τελευταία χρόνια. Με κατανοητό και ευφάνταστο τρόπο, παρουσιάζει τον ρόλο της ενέργειας στην καθημερινότητά μας και τις επιπτώσεις που έχει στην κλιματική αλλαγή.

Είναι συνδημιουργία του Jean – Marc Jancovici, ειδικού σε θέματα ενέργειας, και των σκιτσογράφων Christophe Blain και Clémence Sapin.

Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική, σε μετάφραση Φωτεινής Βλαχοπούλου.

Το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος και οι Εκδόσεις Κριτική, με αφορμή την κυκλοφορία στα ελληνικά του graphic novel,  προσκαλούν το κοινό σε μια συζήτηση γύρω από την έκδοση, με θέμα την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή, που θα διεξαχθεί αύριο, Τρίτη 19 Νοεμβρίου, στις 6:30 μ.μ., στο Auditorium Theo Angelopoulos του Ινστιτούτου, με ελεύθερη είσοδο [Σίνα 31, Αθήνα].

Επίσης, με αφορμή τη συγκεκριμένη κυκλοφορία  και  σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος & Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), το Γαλλικό Ινστιτούτο φιλοξενεί έως τις 27 Νοεμβρίου έκθεση που δημιούργησε το Institut français – Παρίσι, συμβάλλοντας έτσι στην ευαισθητοποίηση του κοινού στις προκλήσεις της οικολογικής μετάβασης.

Μαζί μας μίλησε ο  επιμελητής της ελληνικής έκδοσης, Γιάννης Ζηρίνης, που μας ξενάγησε στο βιβλίο και στα τόσο επίκαιρα ζητήματα που θίγει.

Πήρατε την πρωτοβουλία να προτείνετε στις εκδόσεις Κριτική να εκδώσουν στα ελληνικά το graphic novel «Ένας κόσμος χωρίς τέλος». Τι σας παρακίνησε σε αυτό;

«Έτυχε να παρακολουθήσω στη γαλλική τηλεόραση μια συνέντευξη του Jean-Marc Jancovici, του ενός εκ των δημιουργών του βιβλίου, όταν αυτό είχε εκδοθεί στη Γαλλία. Πρόκειται για έναν πολύ πειστικό και χαρισματικό ομιλητή. Με κέρδισε η παρουσία του και έσπευσα να το αγοράσω. Στη συνέχεια, το πρότεινα στις εκδόσεις Κριτική που δέχτηκαν να το εντάξουν άμεσα στο εκδοτικό τους πρόγραμμα. Να πω εδώ ότι, παρότι ο Jancovici ήταν ήδη γνωστός στη χώρα του, η δημοφιλία του εκτοξεύθηκε με το graphic novel».

Τι είναι αυτό που σας συνεπήρε;

«Ο ευφάνταστος τρόπος που παρουσιάζει τα θέματα: ανατρέχει στην ιστορία των ορυκτών καυσίμων που μπήκαν στη ζωή μας τους τελευταίους δύο αιώνες· πρώτα ο άνθρακας και τον τελευταίο αιώνα το πετρέλαιο και, αργότερα, το φυσικό αέριο. Με παραστατικά διαγράμματα και έξυπνα σκίτσα μάς παίρνει από το χέρι και μας εξηγεί πώς από την αγροτική οικονομία που κυριαρχούσε τα τελευταία δέκα χιλιάδες χρόνια προχωρήσαμε  στη βιομηχανική εποχή, πώς μπορέσαμε να αυξήσουμε θεαματικά την παραγωγή τροφίμων που επέτρεψε, ταυτόχρονα, να αυξηθεί ραγδαία ο πληθυσμός στη Γη, να αναβαθμιστεί το βιοτικό επίπεδο και να φτάσουμε στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία με την κυριαρχία των υπηρεσιών. Παρομοιάζοντας τον σύγχρονο άνθρωπο με τον Iron Man, που έχει στη διάθεσή του μηχανήματα για κάθε ανάγκη του, μας εισάγει στον κόσμο της ενεργειακής εξάρτησης, όπου τα καύσιμα λειτουργούν σαν το ναρκωτικό στον τοξικοεξαρτημένο».

Πώς συνδέει τη χρήση των ορυκτών καυσίμων με την κλιματική αλλαγή;

«Τα αέρια που παράγονται από τον σύγχρονο τρόπο ζωής λειτουργούν σαν μια πολύ παχιά κουβέρτα γύρω από τον πλανήτη και δεν επιτρέπουν στην ατμόσφαιρα που μας περιβάλλει να “αναπνεύσει”, ώστε να ψυχθεί. Ενώ, λοιπόν, γνωρίζουμε αυτό το φαινόμενο εδώ και μισό αιώνα, συνεχίζουμε ως παγκόσμια κοινότητα να στοιβάζουμε συνεχώς στην ατμόσφαιρα επιπλέον κουβέρτες με την αδιάκοπη κατανάλωση ορυκτών καυσίμων. Στο βιβλίο περιγράφεται πολύ γλαφυρά αυτή η εξέλιξη και εξηγούνται οι επιπτώσεις, τις οποίες βιώνουμε, πλέον, καθημερινά: δασικές πυρκαγιές, πολύ ακραία καιρικά φαινόμενα, λειψυδρία, ξηρασία».

Το graphic novel, εκτός από την περιγραφή των φαινομένων, προτείνει και λύσεις; 

«Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, αφού ο αναγνώστης έχει κατανοήσει τον κύκλο “Καύση – Αέρια – Υπερθέρμανση”, περιγράφονται επιγραμματικά και τα περιθώρια που έχουμε ως κοινωνίες να περιορίσουμε τις επιπτώσεις αυτού του φαινομένου. Δεν υπάρχει μια θαυματουργή λύση, αλλά ένα σύνολο μέτρων και δράσεων με επίκεντρο “τη σχεδιασμένη  ενεργειακή εγκράτεια”, όπως την ονομάζει ο Jancovici. Προτείνει, δηλαδή, να αρχίσουμε να φανταζόμαστε τη ζωή μας διαφορετικά· με μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και προϊόντων στην καθημερινότητά μας, με ανασχεδιασμό των πόλεων και του τρόπου που ψωνίζουμε, με άλλους τρόπους παραγωγής, μετακίνησης και διαβίωσης. Αυτά δεν θα γίνουν αύριο, αλλά προτείνει να τα ξεκινήσουμε από αύριο, για να μην υποστούμε την “ενεργειακή φτώχεια” όπου, χωρίς σχεδιασμό, μόνο οι εύποροι –άτομα και λαοί– θα επιβιώσουν. Η αξία του βιβλίου έγκειται ακριβώς σε αυτό: να ευαισθητοποιηθούμε στο μεγάλο αυτό ζήτημα και να αρχίσουμε όλο και περισσότεροι να συνειδητοποιούμε ότι η ζωή μας δεν μπορεί να συνεχιστεί στο παλιό μοντέλο της σπατάλης πόρων και το πόσο επείγον είναι να συμφωνήσουμε σε ένα άλλο μοντέλο συμπεριφοράς μας ως πολίτες, ως ψηφοφόροι καθώς και ως αιρετοί κάθε είδους. Αποτελεί, δηλαδή, μια πρόσκληση για διάλογο παρέχοντάς μας τις απαραίτητες γνώσεις για να τον διεξάγουμε ψύχραιμα και με λογικά επιχειρήματα».