Εμφανίστηκε στα γράμματα τη δεκαετία του ‘60 και καθιερώθηκε με σπουδαία βιβλία που συζητήθηκαν, όπως η «Ορθοκωστά», το «Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη» και το «Μπλε βαθύ, σχεδόν μαύρο».
Η κηδεία του θα τελεστεί το Σάββατο στις 11 το πρωί στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
Γεννήθηκε στην Καράτουλα Κυνουρίας. Στην κατοχή και τον εμφύλιο η οικογένειά του μετακινήθηκε σε διάφορες πόλεις. Από το 1950 ζει στην Αθήνα, όπου παρακολούθησε μαθήματα στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Παντείου και σε σχολή κινηματογράφου.
Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1958 με το διήγημα «Κατακαλόκαιρο» σε διαγωνισμό του περιοδικού Ταχυδρόμος. Το 1963 δημοσίευσε το αφήγημα «Η κάθοδος των εννιά», που αναφερόταν στον εμφύλιο πόλεμο.
Κατά τη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας συμμετείχε στην αντιστασιακή έκδοση «18 Κείμενα». Το 1994 κυκλοφόρησε το βιβλίο «Ορθοκωστά», με θέμα τον εμφύλιο πόλεμο, το οποίο προκάλεσε έντονες συζητήσεις.
Ήταν συνεργάτης του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν, αλλά και του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Τιμήθηκε μάλιστα με το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Καννών για το «Ταξίδι στα Κύθηρα» σε σκηνοθεσία Θόδωρου Αγγελόπουλου, το 1984.
Το 1990 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το έργο του «Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60».
Έχει τιμηθεί, επίσης, με το Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών, με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη, καθώς και με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Δήλωση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη
Πληροφορούμενη την απώλεια του Θανάση Βαλτινού, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
Με μεγάλη θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του Θανάση Βαλτινού, η οποία αφήνει μεγάλο κενό στα Ελληνικά Γράμματα. Ο Θανάσης Βαλτινός αναδείχθηκε- και ευτύχησε να αναγνωριστεί εν ζωή- σε μια από τις μεγαλύτερες μορφές της μεταπολεμικής μας πεζογραφίας. Το έργο του, το οποίο αντικατοπτρίζει με ενάργεια τη σπάνια αφηγηματική του δεινότητα, ακουμπά τη συλλογική μνήμη, μέσα από φαινομενικά ασήμαντες προσωπικές ιστορίες, επικυρώνοντας τη δυνατότητα του συγγραφέα να προσλαμβάνει και να αποτυπώνει καίρια ευρύτερα κοινωνικά και ιστορικά συμφραζόμενα, μέσα από τους ευρύτερους προσανατολισμούς του.
Ο Θανάσης Βαλτινός είχε την τόλμη να προσεγγίσει, όπως στην Κάθοδο των εννιά, την Ορθοκωστά και τον Τελευταίο Βαρλάμη, τραγικές περιόδους της νεότερης ιστορίας μας, πλήρως αποδεσμευμένος από στερεότυπα, ακόμη και ταμπού. Με τα Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60, κατά κοινή ομολογία ένα από τα εμβληματικότερα έργα του, αφενός εισηγήθηκε μια ιδιότυπη όσο και πρωτότυπη αφηγηματική τεχνική και, αφετέρου, μετατόπισε το βλέμμα από τη μεγάλη εικόνα της πράγματι πλούσιας σε γεγονότα, στη μικροϊστορία των αθέατων ανθρώπων που τα βίωσαν. Ενώ με το Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη, εκκινώντας και πάλι από την υπαρκτή προσωπική ιστορία, μας έδωσε μια σπουδαία τοιχογραφία του πρώιμου ελληνικού 20ού αιώνα. Δείγματα και μόνον ενός έργου που χαρακτηρίζεται από στερεότητα και αναδεικνύει, με το άπλωμά του σε πάνω από μισόν αιώνα, και την ίδια τη στάση του Βαλτινού απέναντι στην Τέχνη και το χρέος του συγγραφέα απέναντί της.
Ο Θανάσης Βαλτινός υπήρξε πολυδιάστατος δημιουργός, τόσο στη θεματολογία του, όσο και στις τεχνικές και το ύφος του. Κάθε του γραπτό αναδείκνυε τη συγγραφική μαστοριά του και απαιτούσε εγρήγορση, καθώς δεν επιδεχόταν επιφανειακές αναγνώσεις. Το έργο του, από πολύ νωρίς, αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής και εμπεριστατωμένης μελέτης. Το αποτύπωμά του όμως στην πεζογραφία μας είναι βέβαιο ότι θα εξακολουθήσει να είναι βαθύ και ενεργό. Έτσι θα τον κρατήσουμε στη μνήμη μας.
Στους οικείους του και τους φίλους του απευθύνω ειλικρινέστατα συλλυπητήρια.
